Uzaktan eğitim

Uzaktan eğitim öğrenenlerin zaman ve mekan bağlamında birbirlerinden ve öğrenme kaynaklarından uzak olduğu eğitim modelidir. Uzaktan eğitimin gelişim evreleri incelendiğinde geçmişinin sanıldığından daha eskiye dayandığı;^[1] içeriğin sunumu ve kullanılan teknolojilere beş ana döneme ayrıldığı görülmektedir.^[2]^[3] Birinci dönem,1700'lü yılların ilk çeyreğinde ortaya çıkan yazışarak eğitimin sağlandığı ve özellikle posta hizmetlerinde yaşanan gelişmelerin önemli etkilerinin olduğu dönemdir. İkinci dönem ise 1900'lü yılların ilk çeyreğinde radyo ve televizyonun yaygınlaşması ile kitlesel eğitimin öne çıktığı dönemdir. Üçüncü dönem, 1960 ve 1970'li yıllarda açık üniversitelerin ortaya çıkmasıyla yaşanan gelişmeleri nitelemektedir. Dördüncü dönem 1980'li yıllarla beraber ortaya çıkan telekonferans teknolojileriyle yaşanmıştır. Son olarak beşinci dönem ise 1900'lü yıllarla başlayan ve bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler doğrultusunda özellikle bilgisayar, İnternet ve diğer iletişim araçlarının yaygın olarak kullanıldığı dönemi nitelemektedir.^[2]^[3] Uzaktan eğitim, disiplinler arası bir alandır^[4] ve öğrenen, öğreten ve öğrenme kaynaklarının birbirinden uzakta olmasından dolayı ortaya çıkan sınırlılığı ortadan kaldırabilmek için farklı teknolojileri kullanır. Uzaktan eğitimin bu özelliği kavramın bir çatı kavram olarak ortaya çıkmasına neden olmuş; yazışarak öğrenme, tele öğrenme, e-öğrenme, m-öğrenme, çevrimiçi öğrenme, esnek öğrenme gibi kavramları da nitelemek için kullanılmıştır.^[5] Çoğu zaman uzaktan eğitin ve açık ve uzaktan öğrenme kavramları birbiri yerine kullanılmaktadır. Günümüzde özellikle bilgisayar ve çevrimiçi teknolojilerle kullanılan hali en yaygın halidir ve sağladığı yaşam boyu öğrenme fırsatları ile eğitimde ana akımın bir parçası olmuştur.^[4] Uzaktan eğitim sisteminde sanal üniversite, sanal sınıf, sanal sınıf, teleseminar gibi kavramlar yaygındır.

Türkiye'de uzaktan eğitim

Türkiye'de uzaktan eğitimin tarihi cumhuriyetin ilk yıllarına dayanmaktadır. Uzaktan eğitim süreçlerinde kullanılan yaygın teknolojiler ve uzaktan eğitim alanında yaşanan gelişmeler dikkate alındığında Türkiye'de uzaktan eğitimin temelde 4 dönemde incelenebileceği görülmektedir.^[6]

I. Dönem -Tartışma ve öneriler: Kavramsal (1923-1955)
II. Dönem -Yazışarak: Mektupla (1956-1975)
III. Dönem - Görsel-işitsel araçlarla: Radyo-Televizyon (1976-1995)
IV. Dönem - Bilişim tabanlı: İnternet-Web (1996-…)

1982 yılında Anadolu Üniversitesi, 2010 yılında ise Atatürk Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi'nde kurulan Açıköğretim fakülteleri uzaktan eğitimin Türkiye'de gelişmesine büyük katkı sağlanmış, farklı üniversitelerde kurulan uzaktan eğitim merkezleri ise bu gelişimi desteklemiştir.

Koronavirüs salgınında uzun süreli olarak zorunlu şekilde uzaktan eğitim uygulanmıştır.^[7]

Kaynakça

^ Casey, D. M. (2008). The Historical Development of Distance Education through Technology. TechTrends, 52(2), 45–51. doi:10.100711528-008-0135-z
^ ^a ^b Moore, M. G., & Kearsley, G. (2011). Distance Education: A Systems View of Online Learning (3rd ed.). Belmont, CA: Wadsworth Cengage Learning.
^ ^a ^b Bozkurt, A. (2019). From Distance Education to Open and Distance Learning: A Holistic Evaluation of History, Definitions, and Theories. In S. Sisman-Ugur, & G. Kurubacak (Eds.), Handbook of Research on Learning in the Age of Transhumanism (pp. 252-273). Hershey, PA: IGI Global. https://www.researchgate.net/publication/332652740_From_Distance_Education_to_Open_and_Distance_Learning_A_Holistic_Evaluation_of_History_Definitions_and_Theories 11 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ ^a ^b Bozkurt, A. (2019). Intellectual roots of distance education: a progressive knowledge domain analysis. Distance Education, 40(4), 497-514. DOI: https://doi.org/10.1080/01587919.2019.1681894
^ Demiray, U., & İşman, A. (2003). History of distance education. In Online Distance Education Book (Eds. İşman, A., Barkan, M., & Demiray, U). TOJET. Retrieved from http://www.tojet.net/e-book/ebook.htm
^ Bozkurt, A. (2017). Türkiye'de uzaktan eğitimin dünü, bugünü ve yarını. Açık Öğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi (AUAd), 3(2), 85-124. https://www.researchgate.net/publication/317342257_Turkiye'de_uzaktan_egitimin_dunu_bugunu_ve_yarini
^ Ahmet Aydın (Ocak 2022). Koronavirüs Salgını Sürecinde Eğitim Hizmetleri ve Online Eğitim (İngilizce). DORA Basım-Yayın Dağıtım Ltd. Şti. 17 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2023.

Ayrıca bakınız

[1] Casey, D. M. (2008). The Historical Development of Distance Education through Technology. TechTrends, 52(2), 45–51. doi:10.100711528-008-0135-z

[:0-2] Moore, M. G., & Kearsley, G. (2011). Distance Education: A Systems View of Online Learning (3rd ed.). Belmont, CA: Wadsworth Cengage Learning.

[:1-3] Bozkurt, A. (2019). From Distance Education to Open and Distance Learning: A Holistic Evaluation of History, Definitions, and Theories. In S. Sisman-Ugur, & G. Kurubacak (Eds.), Handbook of Research on Learning in the Age of Transhumanism (pp. 252-273). Hershey, PA: IGI Global. https://www.researchgate.net/publication/332652740_From_Distance_Education_to_Open_and_Distance_Learning_A_Holistic_Evaluation_of_History_Definitions_and_Theories 11 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[:2-4] Bozkurt, A. (2019). Intellectual roots of distance education: a progressive knowledge domain analysis. Distance Education, 40(4), 497-514. DOI: https://doi.org/10.1080/01587919.2019.1681894

[5] Demiray, U., & İşman, A. (2003). History of distance education. In Online Distance Education Book (Eds. İşman, A., Barkan, M., & Demiray, U). TOJET. Retrieved from http://www.tojet.net/e-book/ebook.htm

[6] Bozkurt, A. (2017). Türkiye'de uzaktan eğitimin dünü, bugünü ve yarını. Açık Öğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi (AUAd), 3(2), 85-124. https://www.researchgate.net/publication/317342257_Turkiye'de_uzaktan_egitimin_dunu_bugunu_ve_yarini

[7] Ahmet Aydın (Ocak 2022). Koronavirüs Salgını Sürecinde Eğitim Hizmetleri ve Online Eğitim (İngilizce). DORA Basım-Yayın Dağıtım Ltd. Şti. 17 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2023.

[1]

g t d Özgür kültür ve açık hareketler
Kavramlar	Vatandaş bilimi Halk tabanlı kollektif üretim Kamu bilgisi Açık erişim Açık işbirliği Açık içerik Açık iletişim Açık veri Açık tasarım Uzaktan eğitim Açık oyun Açık devlet Açık inovasyon Açık bilgi Açık patent Açık araştırma Açık bilim Açık kaynak mimarisi Açık kaynak yazılım Açık kaynak yönetim Açık kaynak gazeteciliği Açık kaynak donanım Açık standartlar Açık üniversite Açık kapı politikası akademik Açık kabul Açık Web P2P ekonomik sistem
Araçlar	Özgür ve açık kaynak yazılım Açık eğitim kaynakları Açık Müzik Modeli Açık defter bilimi
Kuruluşlar	Creative Commons DİYbio Özgür Yazılım Vakfı Açık Mimari Ağ Openmod girişimi Açık Bilgi Vakfı Açık Haklar Grubu Açık Kaynak Girişimi P2P Vakfı Korsan Parti PLOS Ölçeklenebilir İşlemci Mimarisi
Aktivistler	Tim Berners-Lee Alexandra Elbakyan Lawrence Lessig Peter Murray-Rust Douglas Rushkoff Richard Stallman Peter Suber Peter Sunde Aaron Swartz John Wilbanks
Projeler	Creative Commons lisansı Özgür Kültürel Eserler tanımı Özgür kültür hareketi Özgür yazılım hareketi Açık Kaynak Ekolojisi OpenCores OpenWetWare Sci-Hub

g t d Eğitim bilimleri dahilindeki alanlar
Temel disiplinler	Eğitimsel ölçme • Eğitimsel değerlendirme • Eğitim yönetimi • Eğitim psikolojisi • Eğitim teknolojisi • Öğretim teknolojisi • Eğitim tarihi • Eğitim felsefesi • Psikolojik danışmanlık ve rehberlik • Eğitim sosyolojisi • Okul psikolojisi • Uluslararası eğitim • Özel eğitim
Öğretmen eğitimi	Okul öncesi eğitim • İlköğretim • Ortaöğretim • Yükseköğretim • Üniversite • Yetişkin eğitimi
Öğretim alanları	Okuryazarlık eğitimi • Türkçe eğitimi • Matematik eğitimi • Doğa bilimleri eğitimi • Sosyal bilimler eğitimi • Yabancı diller eğitimi • Sanat eğitimi • Beden eğitimi • Teknoloji eğitimi • Meslekî eğitim • İşletme eğitimi