Perejil Adası
| Perejil Adası | |
|---|---|
 | |
 | |
| Coğrafya | |
  Perejil Adası | |
| Bölge | Cebelitarık Boğazı |
| Koordinatlar | 35°54′50″K 5°25′8″B / 35.91389°K 5.41889°B |
| Denizi | Akdeniz |
| Ada sayısı | 1 |
| İklim | Akdeniz iklimi |
| Yüzölçümü | 0,15 km2 |
| Zirve | 74 m |
| Siyasi | |
| Adadaki ülke(ler) | |
| İl | Ceuta (İspanya)
|
| Bölge | Tangier-Tétouan (Fas) |
| Demografi | |
| Nüfus | Issız |
Perejil Adası (İspanyolca: Isla de Perejil, Berberice: Tura, Arapça: جزيرة تورة Jazīrat Tūra), Cebelitarık boğazında, Fas'ın Akdeniz kıyılarının 200 metre açıklarında yer alan kayalık bir ada. Ada üzerinde İspanya ve Fas egemenlik iddiasında bulunmaktadır.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Adanın İspanyolca adı Isla de Perejil "Maydanoz Adası" anlamına gelmektedir. Berberice'deki orijinal adı Tura, "boş" manasına gelir ve adanın ıssız olduğuna gönderme yapmaktadır. Fas'ta yaygın olarak kullanılan "Leyla Adası" (ليلى), İspanyolcanın Endülüs aksanından kaynaklanan bir karışıklık nedeniyle, ada anlamına gelen "la isla" kelimesinin ´´lah ihla´´ veya laíla olarak çevrilmesinden gelir. Bunun yanında, sıklıkla Maydanoz Adası'nın tercümesi ile Arapça (جزيرة معدنوس) Jazirat al-Ma'danus olarak da tanımlanmaktadır.[1][2]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Fas ile İspanya arasında imzalanan anlaşmayla adanın egemenliği İspanya'ya devredildi.[3]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Ada, Akdeniz ile Atlas Okyanusu'nun birleştiği Cebelitarık Boğazında yer almaktadır. Fas'ın 200 metre açıklarında, Ceuta şehrine 8 km, İspanya anakarasına ise 13.5 km uzaklıktadır.[1] Yüzölçümü 0.15 km² (15 hektar), ortalama deniz seviyesinden yüksekliği ise 74 m (243 ft)'dir. Issız olan ve sadece kayalık alandan oluşan ada, Afrika'dan Avrupa'ya deniz yoluyla uyuşturucu ve insan kaçakçılığının kilit noktasında bulunmaktadır.[3]
Perejil krizi
[değiştir | kaynağı değiştir]11 Temmuz 2002'de, Fas adanın topraklarının ayrılmaz bir parçası olduğunu ve insan kaçakçılığı sorununu çözmek amacıyla bir gözetleme noktası oluşturma iddiası ile adaya asker çıkardı.[4] 18 Temmuz 2002'de İspanya Silahlı Kuvvetleri düzenlediği askerî operasyon ile adada bulunan altı Faslı askeri tutuklayarak adayı geri aldı.[5] Operasyon, on iki İspanya komandosunun adada savunma pozisyonu alması ve iki askerin devriye gezmeye başlamasıyla noktalandı. Ayrıca, 10 İspanyol savaş gemisi adayı korumaya aldı. Harekâttan sonra, Faslı askerlerin kurduğu iki çadır boşaltılırken iki Fas bayrağı indirildi ve yerlerine İspanya bayrağı çekildi.[6]
Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı Colin Powell'ın arabuluculuğu ve girişimleri sonucu Temmuz ayından önceki durumun yeniden kurulması, adanın askerden ve insandan arındırılması konusunda anlaşmaya varıldı. 21 Temmuz 2002'de adada bulunan İspanyol askerleri iki İspanya bayrağı ile adadan çekildi ve status quo ante bellum pozisyonuna dönüldü.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Özalp, Güven (16 Temmuz 2002). "AB'nin Kardak krizi". Milliyet. 3 Ekim 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2002.
- ^ Hadi Uluengin (29 Temmuz 2002). "Maydanozlu Leyla". Hürriyet. 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.
- ^ a b "FAS İLE İSPANYA ARASINDAKİ 'ADA KRİZİNİN' NEDENİ BELLİ OLDU". Sabah. 17 Temmuz 2002. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.
- ^ a b "İspanya Perejil Adası'ndan çekildi". NTV.com.tr. 21 Temmuz 2002. 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2016.
- ^ "Spanish armada retake Parsley Island". The Daily Telegraph. 18 Temmuz 2002. 10 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2002.
- ^ "İspanya Tartışmalı Adaya Asker Çıkarıp Fas'ı Kovdu". Milliyet. 18 Temmuz 2002. 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.
| Özerk topluluklar |  | |
|---|---|---|
| Özerk şehirler | ||
| Plazas de soberanía | ||
