Metre
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Mayıs 2016) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
| metre | |
|---|---|
 Uluslararası Ağırlıklar ve Ölçüler Bürosu (BIPM-International Bureau of Weights and Measures) mührü – Ölçü kullanın (Yunanca: Grekçe: ΜΕΤΡΩ ΧΡΩ) | |
| Genel bilgi | |
| Birim sistemi | SI |
| Neyin birimi | uzunluk |
| Sembol | m[1] |
| Birim dönüşümleri | |
| 1 m[1] ... | ... eşittir ... |
| SI birimleri | |
| Imperial/US birimleri | |
| Denizcilik birimleri | ≈ 0,00053996 nmi |
Metre (Fransızca birim mètre ve Yunancadaki ölçüm anlamındaki μετρούν isminden gelir), Uluslararası Birimler Sistemi'nce uzunluğun temel birimi olarak belirlenmiştir. Genellikle kısaltması olan m harfi ile gösterilir.
1 metre, ışığın vakumlu bir ortamda saniyede aldığı yol olarak tanımlanmıştır.
Metre, ilk kez 1793 yılında, (büyük çember çizgisi üzerinde) ekvatordan kuzey kutbuna kadar olan mesafenin (dünyanın çevresinin dörtte biri) on milyonda biri olarak tanımlanmıştır ki o yıllarda dünyanın çevresinin uzunluğu yaklaşık 40.000 km olarak biliniyordu. 1799 yılında, metre prototip çubuk baz alınarak yeniden tanımlanmıştır (Günümüzde kullanılan metre 1899 yılında değiştirilmiştir). 1960 yılında metre tanımı, krypton-86 elementinin belirli bir elektromanyetik radyasyon dalgasının (salım çizgisi), belirli sayıdaki dalgalarının toplam uzunluğu temel alınarak yeniden tanımlanmıştır.[2] 1983 yılında günümüzde kullanılagelen tanım kabul edilmiştir.
Üsleri
[değiştir | kaynağı değiştir]| Adı | Sembol |
|---|---|
| Metre | m |
| Metrekare | m² |
| Metreküp | m³ |
| Metre üssü dört | m4 |
| Metre üssü beş | m5 |
| Metre üssü altı | m6 |
| Metre üssü yedi | m7 |
| Metre üssü sekiz | m8 |
| Metre üssü dokuz | m9 |
| Metre üssü on | m10 |
| Metre üssü on bir | m11 |
| Metre üssü on iki | m12 |
| Metre üssü on üç | m13 |
Dönüşümler
[değiştir | kaynağı değiştir]1 metre aşağıdaki büyüklüklere eşittir.
- Kesin olarak 1/0,9144 yarda (yaklaşık 1,0936 yarda)
- Kesin olarak 1/0,3048 foot (yaklaşık 3,2808 ayak)
- Kesin olarak 10000/254 inç (yaklaşık 39,37 inç)
| Alt katlar | Katlar | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Değer | SI sembolü | Adı | Değer | SI sembolü | Adı | |
| 10−1 m | dm | desimetre | 101 m | dam | dekametre | |
| 10−2 m | cm | santimetre | 102 m | hm | hektometre | |
| 10−3 m | mm | milimetre | 103 m | km | kilometre | |
| 10−6 m | µm | mikrometre | 106 m | Mm | megametre | |
| 10−9 m | nm | nanometre | 109 m | Gm | gigametre | |
| 10−12 m | pm | pikometre | 1012 m | Tm | terametre | |
| 10−15 m | fm | femtometre | 1015 m | Pm | petametre | |
| 10−18 m | am | attometre | 1018 m | Em | egzametre | |
| 10−21 m | zm | zeptometre | 1021 m | Zm | zettametre | |
| 10−24 m | ym | yoktometre | 1024 m | Ym | yottametre | |
| 10−27 m | rm | rontometre | 1027 m | Rm | ronnametre | |
| 10−30 m | qm | quectometre | 1030 m | Qm | quettametre | |
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]- 8 Mayıs 1790 - Fransız Ulusal Meclisi yeni metrenin, yarım-periyodu 1 saniye olan bir sarkaçın uzunluğuna eşit olmasına karar vermiştir.
- 30 Mayıs 1791 - Fransız Ulusal Meclisi metrenin yeni tanımı olarak Fransız Bilimler Akademisi'nin önerisini kabul etmiştir. Bu öneriye göre 1 metre Paris'ten geçen meridyenin dörtte bir uzunluğunun 10 milyonda biridir.
- 1795 - Pirinç geçici metre çubuk yapılmıştır.
- 10 Aralık 1799 - Fransız Ulusal Meclisi, 23 Haziran 1799'da yapılan ve Ulusal Arşivler'de saklanan platin metre çubuğu en son standart olarak belirtmiştir.
- 28 Eylül 1889 - İlk Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, metreyi %10'u iridyum'dan oluşan platin alaşımı standard bir çubuğun üzerindeki iki çizgi arasındaki mesafenin buzun erime noktasında ölçülen değeri olarak tanımlamıştır.
- 6 Ekim 1927 - Yedinci Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, platin-iridyum alaşımı standard çubuğun üzerindeki iki merkezî çizginin eksenleri arasındaki 0 °C'deki uzaklığın, bu çubuk 1 atmosfer standard basınç altındayken ve birbirinden 571 milimetre mesafedeki iki silindirin üzerinde yatay duruyorken yapılan ölçümünü metrenin tanımı olarak düzeltmiştir.
- 20 Ekim 1960 - Onbirinci Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, metreyi kripton-86 atomunun 2p10 ve 5d5 kuantum seviyeleri arasındaki geçişteki ışımanın boşluktaki dalgaboyunun 1.650.763,73'te biri olarak tanımlamıştır.
- 21 Ekim 1983 - Onyedinci Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, metrenin tanımını ışığın boşlukta 1/299.792.458 saniyede aldığı mesafe olarak yapmıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Base unit definitions: Meter". National Institute of Standards and Technology. 2 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2010.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2020.
