Méter

Ël méter a l'é l'unità dë mzura dla longheur ant ël sistema antërnassional. Ël nòm a ven da na paròla greca ch'a veul dì mzuré.

Conforma a na decision dël 1960 dla Conferensa general dij pèis e dle mzure ch'a fasìa 11, ël méter a l'é definì tanme la longheur ugual a 1.650.763,73 longheur d'onda ant ël veuid ëd la radiassion corëspondenda a la transission antra ij livej 2p10 e 5d5 ëd l'àtom ëd crìpton 86.

A l'ancamin, ël méter a l'era stàit definì tanme na part ansima a quaranta milion dël përcors da fé për andé da 'n qualsëssìa pont ëd l'equator a 'n pòlo e a l'época dla rivolussion fransèisa a l'han fabricà un campion material d'ës segment an plàtin pur. As son però peui ancorzusse che costa mzura a l'era nen tant precisa e a l'era nen còmod cangé la longheur dël campion a minca ameliorassion dla mzura. A l'é donca decidusse ëd goerné ël campion material tanme definission.
Dël 1899 ës campion a l'é stàit rampiassà da na sbara ëd 90% ëd plàtin e 10% d'iridi.

• Nanòmeter (nm): 10^-9 méter
• Centim (cm): 10^-2 méter
• Chilòmeter (km): 10³ méter

Ël méter quàder, dont ël sìmbol a l'é m², a l'é n'unità dë mzura ëd le surfasse. A l'é n'unità derivà dël sistema antërnassional.

Ël centim quàder, dont ël sìmbol a l'é cm², a l'é un sot-mùltipl dël méter quàder.

1 centim quàder a val ${\displaystyle 10^{-4}}$ méter quàder.

Ël chilòmeter quàder, dont ël sìmbol a l'é km², a l'é un mùltipl dël méter quàder.

1km² a l'é istess che:

• 1.000.000 ëd méter quàder
• 10.000 are

Inversament:

• 1 m² = 0,000 001 km² = 10⁻⁶ km²
• 1 ara = 0,000 1 km² = 10⁻² km²

Pr'ëmzuré ij volum as deuvro:

• ël méter cubo, dont ël sìmbol a l'é m³
• ël centim cubo, dont ël sìmbol a l'é cm³ e ch'a val ${\displaystyle 10^{-6}}$ méter cubo