İçeriğe atla

Estonya'daki Ruslar

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Estonya'daki Ruslar
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Estonya'daki Rus dilinin 2000 Estonya nüfus sayımından elde edilen verilere göre dağılımı
Nikolai Novosjolov, erkekler epede iki kez dünya şampiyonu

Estonya'daki Rus nüfusunun 320.000 olduğu tahmin ediliyor, bunların çoğu Harju ve Ida-Viru vilayetlerinin kentsel bölgelerinde yaşıyor. Estonya, Rus Eski İnananların Peipus Gölü boyunca 300 yıllık küçük ölçekli yerleşim geçmişine sahiptir. Estonya'daki mevcut Rus nüfusunun baskın çoğunluğu, Sovyet işgal dönemi göçten kaynaklanmaktadır.

Erken temaslar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ruslar Estonca'da vene, venelane olarak adlandırılır. Bunlar Baltık Denizi'nin güney kıyısında yaşayan, Slav dilinin konuşmacıları olan eski bir Cermen halkı Vendlere atıfta bulunan veneð sözcüğünden türemiştir.[1][2]

Kiev Knezi Prens I. Yaroslav 1030 yılında Chuds'u mağlup etti ve Kievlilerin Sosoller kabilesi tarafından sürüldüğü 1061 yılında kadar hayatta kalan Yuryev kalesini (günümüz Tartu'da) kurdu.[3][4]

Vironia, Kuremäe'de ilkel bir Orta Çağ Rus yerleşim yeri vardı. Bölgedeki Ortodoks topluluğu, 16. yüzyılda bir kilise inşa etti ve 1891'de aynı yerde Pühtitsa Manastırı kuruldu.[5] Proto-Rus kültürel etkisi, Doğu Slav dillerinden kabul edilen "turg" (ticaret) ve "rist" (haç) gibi bir dizi kelimeyle Estonca diline damgasını vurdu.[6]

1217 yılında müttefik Ugaunian-Novgorodian ordusu Otepää'daki Ugaunian kalesini Alman şövalyelerinden savundu. Novgorodian prensi Vyachko, 1224'te Tarbatu'daki kalesini askerleri, Ugaunian ve Sackalian müttefikleriyle birlikte Rigalı Albert tarafından yönetilen Livonya Düzeni'ne karşı savunurken öldü.

Ortodoks kiliseleri ve küçük proto-Rus tüccar ve zanaatkar toplulukları, Novgorod Cumhuriyeti, Pskov ve Polotsk beylikleri ile yakın ticaret bağlantılarında bulundukları Livonya kentlerinde kaldı. 1481'de III. Ivan, Fellin (Viljandi) kalesini kuşattı ve Pskov'a yönelik önceki saldırıya yanıt olarak Doğu Livonya'daki birkaç kasabayı hemen ele geçirdi. 1558 ve 1582 yılları arasında IV. Ivan, Livonya Savaşı'nın ortasında anakara Livonya'yı ele geçirdi, ancak sonunda Ruslar, Litvanya-Polonya ve İsveç orduları tarafından sürüldü. Rus Çarı Alexis 1656 ve 1661 yılları arasında bir kez daha Doğu Livonya'da Dorpat (Tartu) ve Nyslott (Vasknarva) da dahil olmak üzere kasabaları ele geçirdi, ancak fetihlerini İsveç'e doğru yönlendirmek zorunda kaldı.

17. yüzyıl - 1940

[değiştir | kaynağı değiştir]
Piirissaar'daki bir Rus eski inananlar köyünde bir kilise

Şimdi Estonya'da sürekli Rus yerleşiminin başlangıcı, Rusya'da dini zulümden kaçan binlerce Rus Eski İnananların, Peipus Gölü'nün batı kıyısına yakın İsveç imparatorluğunun bir bölümüne yerleştiği 17. yüzyılın sonlarına dayanıyor.[7]

Büyük Kuzey Savaşı'ndan sonra 18. yüzyılda Estonya toprakları Estonya Guberniyası ve Livonya arasında bölünmüş Rus İmparatorluğu'nun bir parçası haline geldi ancak yerel özerkliği sürdü ve feodal bir bölgesel konsey aracılığıyla yerel Baltık Almanları tarafından bağımsız olarak yönetildi (Almanca: Landtag)[8] Rusların ikinci akın dönemi, 1700-1721'de İsveç'in ve Kuzey Baltık bölgesinin - Estonya da dahil olmak üzere - Rus Çarlığı tarafından fethedilmesini izledi. Bölgedeki güç esas olarak Baltık Almanarının elinde kaldı ancak Rus yönetimi altında, Reval'a (Tallinn) ve diğer büyük kasabalara yerleşen Ruslar tarafından sınırlı sayıda idari iş kademeli olarak ele geçirildi.

Nispeten daha fazla sayıda etnik Rus işçi 19. yüzyılın sonunda ve 20. yüzyılın başında hızlı endüstriyel gelişme döneminde Tallinn ve Narva'ya yerleşti. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra etnik Rusların bağımsız Estonya nüfusu içindeki payı %7,3 idi.[9] Bunların yarısı Narva, Ivangorod, Estonya İngriyası ve Petseri Vilayetinde yaşayan yerli Ruslardı; bunlar 1920 Tartu Barış Antlaşması'na göre Estonya topraklarına eklendi ancak 1944'te (Narva hariç) Rusya SFSC'ye transfer edildi.

Birinci Dünya Savaşı sonrasında Estonya, 1925 Estonya Kültürel Özerklik Yasası'na göre toplam etnik nüfusun %8'ini oluşturan Rusların kültürel özerkliklerini kurduğu bağımsız bir cumhuriyet oldu.[10] Devlet Rus Ortodoks Kilisesine hoşgörülüydü ve 1917 Ekim Devrimi sonrasında bir ok Rus göçmenin evi oldu.[11]

II. Dünya Savaşı ve Estonya SSC

[değiştir | kaynağı değiştir]
Estonya'daki savaş öncesi Rus nüfusunun çoğunluğu, 1944'te Rus SFSC tarafından ilhak edilen sınır bölgelerinde yaşıyordu.

1940'ta Sovyetler Birliği tarafından Baltık devletlerinin işgali ve ilhakından sonra, etnik Estonyalılara olan baskı izledi. Sergei Isakov'a göre, neredeyse tüm cemiyetler, gazeteler, etnik Estonyalıların örgütleri 1940'te kapatıldı ve aktivistleri zulüm gördü.[12][13][14] Ülke, 1941 ve 1944 arasındaki Nazi işgali dönemi hariç, 1991 yılına kadar Sovyetler Birliği'nin ilhakı altında kaldı. Sovyet işgali döneminde Sovyet hükûmeti, yerli Estonyalıları Sovyetler Birliği'nden gelen göçmenlerle değiştirme programını sürdürdü. Şiddetli nüfus transferleri sırasında, binlerce Estonya vatandaşı Rusya'nın iç bölgelerine (çoğunlukla Sibirya) sürgün edildi ve çok sayıda Rusça konuşan Sovyet vatandaşı Estonya'ya yerleşmeye teşvik edildi. Ida-Viru ve Harju vilayetleri, Paldiski, Sillamäe ve Narva gibi şehirler etnik olarak temizlendi ve yerli Estonya nüfusunun yerini Rus sömürgeciler aldı. Sovyet işgalinin bir sonucu olarak Estonya'daki Rus nüfusu 1945'te yaklaşık 23.000 kişiden 1991'de 475.000'e çıktı, toplam Slav nüfusu 551.000'e yükseldi ve zirvede toplam nüfusun %35'i oluşturdu.[15]

1939'da etnik Ruslar nüfusun% 8'ini oluşturuyordu; ancak Ocak 1945'te Ivangorod (daha sonra Narva'nın Doğu banliyösü) ve Petseri vilayetleri de dahil olmak üzere Rusya SFSC tarafından yaklaşık 2.000 km² (772 sq mi) alanın ilhakının ardından Estonya, savaş arası etnik Rus nüfusunun çoğunu kaybetti. Estonya'da kalan tahmini 20.000 Rus'dan çoğunluğu eski inanların tarihi topluluğuna aitti.[16]

Estonya'daki günümüz Ruslarının çoğu, 1945 ve 1991 yılları arasında Sovyet işgali sırasında yerleşen yeni göçmenler ve onların torunlarıdır. 1939 Saldırmazlık Paktı'nın şartlarını takiben, Sovyetler Birliği 1940'ta Baltık Devletleri'ni işgal ve ilhak etti. Yetkililer, Estonya'daki birçok önde gelen etnik Rus aktivist ve beyaz göçmene karşı baskı yaptılar.[17] Birçok Rus tutuklanarak 1940-1941 yıllarında değişik Sovyet savaş mahkemelerince infaz edildi.[18] Almanya 1941'de Sovyetler Birliği'ne saldırdıktan sonra Baltıklar hızla Alman kontrolü altına girdi. Birçok Rus, özellikle bölgeye ilk işgal ve ilhakla gelen komünist parti üyeleri geri çekildi; Almanların eline düşenlere sert muamele edildi, birçoğu idam edildi.[kaynak belirtilmeli] Savaştan sonra, daha önce Almanlar tarafından tahliye edilen Narva sakinlerinin çoğunlukla geri dönmesine izin verilmedi ve yerini Batı Rusya, Belarus ve Ukrayna'dan gelen mülteciler ve idari olarak harekete geçirilen işçiler aldı.[19] 1989'a gelindiğinde, etnik Ruslar Estonya'daki nüfusun %30,3'ünü oluşturuyordu.[20]

Şarkı Devrimi sırasında, Intermovement (International Movement of the Workers in the ESSR), bağımsızlık hareketinde yerli Rus direnişini organize etti ve Estonya'daki etnik Rusları ve diğer Russophones'ları temsil ettiği iddia edildi.[21]

Bağımsız Estonya (1990 – günümüz)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bugün çoğu Rus Tallinn'de ve Narva, Kohtla-Järve, Jõhvi ve Sillamäe gibi kuzeydoğudaki büyükşehirlerde yaşıyor. Kırsal alanlar, eski inananlar topluluklarının uzun bir geçmişine sahip Peipus Gölü kıyısı hariç, neredeyse tamamen etnik Estonyalılar tarafından doldurulmaktadır. 2011 yılında Tartu Üniversitesi sosyoloji profesörü Marju Lauristin, %21'inin başarılı bir şekilde entegre olduğunu, %28'inin kısmi entegrasyon gösterdiğini ve %51'inin entegre olmadığını veya çok az entegre olduğunu buldu.[22]

Estonya Hükûmetinin Başbakanı Jüri Ratas'ın Rus topluluğuyla ilişkileri iyileştirme ve onlarla iletişim kurabilmek için Rusça öğrenilmesi çabaları var.[23] Genç kuşak, askere katılmak yoluyla ve Estonca dil becerilerini geliştirmek gibi ülkenin geri kalanıyla daha iyi entegre olmuştur.

Vatandaşlık

[değiştir | kaynağı değiştir]

Restore edilen cumhuriyet, Estonya vatandaşlığını Estonya'da ikamet eden tüm Sovyet vatandaşlarına vermek yerine, yalnızca işgal öncesinde yaşayan vatandaşlar veya soyundan gelenler için (Peipus Gölü kıyısı ve Petseri vilayetinin 10.000 sakini gibi daha önceki göçlerden gelen uzun vadeli Rus yerleşimciler dahil) tanıdı.[24] Vatandaşlık Yasası, çoğunluğu etnik Rus olan 1940'tan sonra ülkeye gelen kişilerin vatandaşlığa alınması için aşağıdaki şartları koşar[25]: Estonya dil bilgisi, Anayasa ve Estonya'ya sadakat sözü.[26] Hükûmet, Anayasa ve Vatandaşlık Yasası sınavına ücretsiz hazırlık kursları sunmaktadır ve dil çalışmaları için 380 avroya kadar masrafları karşılamaktadır.[27]

Yasaya göre vatandaşlığı olmayan sakinler Riigikogu (ulusal parlamento) veya Avrupa Parlamentosu'nu seçemez, ancak belediye seçimlerinde oy kullanmaya hak kazanırlar.[28] 2 Temmuz 2010 itibarıyla Estonya'da yaşayanların %84,1'i Estonya vatandaşı, 8,6'sı diğer ülkelerin vatandaşları (özellikle Rusya) ve %7,3'ü "belirsiz vatandaşlığa sahip kişiler" dir.[29]

1992 ve 2007 arasında yaklaşık 147.000 kişi Estonya ya da Rus vatandaşlığı satın aldı ya da ülkeyi terk ederek vatandaş olmayanların oranını %32'den yüzde 8'e indirdi. [28] Uluslararası Af Örgütü'nün 2015 raporuna göre Estonya nüfusunun yaklaşık% 6,8'i ülke vatandaşı değildir.[30]

2014'ün sonlarında, Estonya'da en az beş yıldır ikamet eden vatandaş olmayan ebeveynlerin çocuklarına Estonya vatandaşlığı verecek yasada bir değişiklik önerildi.[31]

Dil gereksinimleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dil testlerinin algılanan zorluğu, Rusya Federasyonu Hükûmeti ve bir dizi insan hakları örgütünün dili öğrenmemiş birçok Rus için kısa vadede vatandaşlık kazanmasını zorlaştırdığı gerekçesiyle belirttiği ve itiraz ettiği uluslararası bir çekişme noktası haline geldi.  Sonuç olarak, testler biraz değiştirildi, bu nedenle vatansız kişilerin sayısı sürekli olarak azaldı. Estonyalı yetkililere göre, 1992'de sakinlerin% 32'sinde herhangi bir vatandaşlık yoktu. 2009 yılı Mayıs ayında, kayıtlı nüfusun %7,6'sının tanımsız vatandaşlığa sahip olduğunu ve %8,4'ünün çoğunlukla Rus olmak üzere yabancı vatandaşlığa sahip olduğunu bildirilmiştir.[32] Rusya Federasyonu, Sovyetler Birliği'nin halefi devleti olarak tanındığı için, 2000'in sonuna kadar yürürlükte olan "RSFSC Vatandaşlığı Hakkında" yasasının ögördüğü gibi, sadece talep üzerine mevcut olan Rusya'nın doğal doğuştan vatandaşlığına hak kazanmıştır.[33]

Vilayetlere göre

[değiştir | kaynağı değiştir]
Vilayet Ruslar Yüzde
Ida-Viru 106664 % 72.8
Harju 180477 % 31.3
Tartu 17572 % 12.2
Valga 3730 % 12.2
Batı bölgesi Viru 5472 % 9.6
Pärnu 6372 % 8.0
Lääne 1851 % 8.0
Jõgeva 2126 % 7.0
Rapla 1108 % 3.8
Põlva 1088 % 3.7
Vorum 1170 % 3.4
Viljandi 1215 % 2.7
Järva 801 % 2.7
Saare 284 % 1.0
Hiiu 58 % 0.7
Toplam 324431 % 25.2 [34]

Estonya'dan önemli Ruslar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Campbell, Lyle (2004). Historical Linguistics. MIT Press. s. 418. ISBN 0-262-53267-0. 22 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  2. ^ Bojtár, Endre (1999). Foreword to the Past. Central European University Press. s. 88. ISBN 9789639116429. 28 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  3. ^ Miljan, Toivo (13 Ocak 2004). Historical Dictionary of Estonia. ISBN 9780810865716. 
  4. ^ Mäesalu (2012). "Could Kedipiv in East-Slavonic Chronicles be Keava hill fort?" (PDF). Estonian Journal of Archaeology. Cilt 1. s. 199. 14 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2016. 
  5. ^ "Pühtitsa (Pyhtitsa) Dormition Convent". 20 June 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  6. ^ Kahk, J.; Palamets, H.; Vahtre, S. (1974), Eesti NSV ajaloost. Lisamaterjali VII-VIII klassi NSV Liidu ajaloo kursuse juurde. 7. trükk, Tallinn: Valgus 
  7. ^ Frucht, Richard (2005). Eastern Europe. ABC-CLIO. s. 65. ISBN 1-57607-800-0. 
  8. ^ Smith, David James (2005). The Baltic States and Their Region. Rodopi. ISBN 978-90-420-1666-8. 
  9. ^ "EESTI - ERINEVATE RAHVUSTE ESINDAJATE KODU" (Estonca). miksike.ee. 13 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  10. ^ Suksi, Markku (198). Autonomy. Martinus Nijhoff Publishers. s. 253. ISBN 9041105638. 
  11. ^ Kishkovsky, Sophia (6 Aralık 2008). "Patriarch Aleksy II". The New York Times. 12 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2008. 
  12. ^ Isakov, S. G. (2005). Очерки истории русской культуры в Эстонии, Изд. : Aleksandra (Rusça). Tallinn. s. 21. 
  13. ^ Mälksoo, Lauri (2003). Illegal Annexation and State Continuity: The Case of the Incorporation of the Baltic States by the USSR. Leiden – Boston: Brill. ISBN 90-411-2177-3. 
  14. ^ Chernichenko, S. V. (Ağustos 2004). "Об "оккупации" Прибалтики и нарушении прав русскоязычного населения" (Rusça). Международная жизнь». 27 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  15. ^ Chinn, Jeff; Kaiser, Robert John (1996). Russians as the new minority. Westview Press. s. 97. ISBN 0-8133-2248-0. 
  16. ^ Smith, David (2001). Estonia: independence and European integration. Routledge. s. 38. ISBN 978-0-415-26728-1. 
  17. ^ Isakov, S. G. (2005). Очерки истории русской культуры в Эстонии (Rusça). Tallinn. ss. 394-395. 
  18. ^ "Estonian International Commission for Investigation of Crimes Against Humanity" (PDF). 9 June 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  19. ^ Batt, Judy; Wolczuk, Kataryna (2002). Region, state, and identity in Central and Eastern Europe. Routledge. s. 91. ISBN 978-0-7146-5243-6. 
  20. ^ "Population by Nationality". Estonia.eu. 4 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  21. ^ Bunce, Valerie; Watts, Steven (2005). "Managing Diversity and Sustaining Democracy: Ethnofederal versus Unitary States in the Postcommunist World". Philip G. Roeder, Donald Rothchild (Ed.). Sustainable peace: power and democracy after civil wars. Cornell University Press. s. 151. ISBN 0801489741. 
  22. ^ Koort, Katja (Temmuz 2014). "The Russians of Estonia: Twenty Years After". World Affairs. 26 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  23. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  24. ^ "Estonian passport holders at risk". The Baltic Times. 21 Mayıs 2008. 3 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2011. 
  25. ^ Ludwikowski, Rett R. (1996). Constitution-making in the region of former Soviet dominance. Duke University Press. s. 87. ISBN 978-0-8223-1802-6. 10 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  26. ^ "Citizenship Act of Estonia". 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  27. ^ "Government to develop activities to decrease the number of non-citizens". 1 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  28. ^ a b Puddington, Arch; Piano, Aili; Eiss, Camille; Roylance, Tyler (2007). "Estonia". Freedom in the World: The Annual Survey of Political Rights and Civil Liberties. Freedom House. Rowman & Littlefield. s. 248. ISBN 0-7425-5897-5. 
  29. ^ "Citizenship". Estonia.eu. 13 Temmuz 2010. 27 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2010. 
  30. ^ "Amnesty International Report 2014/15: The State of the World's Human Rights". amnesty.org (İngilizce). 25 Şubat 2015. 25 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2019. 
  31. ^ "Riigikogu asub arutama kodakondsuse andmise lihtsustamist" (Estonca). 12 Kasım 2014. 15 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  32. ^ "Estonia: Citizenship". vm.ee. 11 July 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  33. ^ Gradirovsky, Sergei. "The Policy of Immigration and Naturalization in Russia: Present State and Prospects" (PDF). 27 Şubat 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  34. ^ "Population by sex, ethnic nationality and County, 1 January". stat.ee. Statistics Estonia. 1 Ocak 2013. 26 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2014. 

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Estonya%27daki_Ruslar&oldid=33623892" sayfasından alınmıştır