Berilyum

Berilyum (Be)
H Periyodik tablo He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba   Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra   Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og     La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu   Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Temel özellikleri
Atom numarası	4
Element serisi	Alkalinler
Grup, periyot, blok	2, 2, s
Görünüş	Beyaz-boz metalik
Kütle numarası	9.012182(3) g/mol
Elektron dizilimi	1s2 2s2
Enerji seviyesi başına Elektronlar	2, 2
CAS kayıt numarası	{{{CAS_kayıt_numarası}}}
Fiziksel Özellikleri
Maddenin hâli	katı
Yoğunluk	1.85 g/cm³
Sıvı hâldeki yoğunluğu	1.690 g/cm³
Ergime noktası	1560 °K 1287 °C
Kaynama noktası	2742 °K 2469 °C
Ergime ısısı	7.895 kJ/mol
Buharlaşma ısısı	297 kJ/mol
Isı kapasitesi	16.443 J/(mol·K)
Atom özellikleri
Kristal yapısı	Altıgen
Yükseltgenme seviyeleri	2
Elektronegatifliği	1.57 Pauling ölçeği
İyonlaşma enerjisi	899.5 kJ/mol
Atom yarıçapı	105 pm
Atom yarıçapı (hes.)	112 pm
Kovalent yarıçapı	90 pm
Van der Waals yarıçapı	? pm
Diğer özellikleri
Elektrik direnci	35.6 nΩ·m (20°C'de)
Isıl iletkenlik	200 W/(m·K)
Isıl genleşme	11.3 µm/(m·K) (25°C'de)
Ses hızı	12870 m/s (20 °C'de)
Mohs sertliği	5.5
Vickers sertliği	1670 MPa
Brinell sertliği	600 MPa

Berilyum, periyodik tablonun II-A grubunda yer alan toprak alkali grubundan element. Berilyum ender elementlerdendir. Yerkabuğunda ancak %0,0006 oranında bulunur. Zengin yatakları bulunmadığından, berilden elde edilir. Fransız kimyacı Louis Nicolas Vauquelin tarafından 1798'de oksit halinde bulunmuş, 1828'de, birbirlerinden bağımsız olarak, Friedrich Wöhler ve Antoine Bussy tarafından elde edilmiştir.

Alüminyumdan daha hafif, ama daha sert, erime noktası da yüksek bir element olan berilyum, metalurjide kullanılır. Ama alüminyumdan 200 kat pahalıya mal olması nedeniyle, kullanımı bilgisayar parçaları ve jiroskop yapımı, uzay teknolojisi gibi birkaç özel alanla sınırlıdır.

En önemli berilyum alaşımı berilyumlu bakırdır. Berilyum oksitin bakırla eritilmesi ve indirgeyici kullanılır.

Bileşikleri genellikle renksizdir. Çözelti, kuru toz ya da buhar halinde çözünür, bileşikleri ise zehirlidir.

Berilyumun doğada bulunan tek kararlı izotopu berilyum-9'dur. Yarı ömrü 3.000.000 yıl olan berilyum-10 ve 10⁻¹⁵ saniyeden daha kısa sürede kendiliğinden iki alfa parçacığına bölünen berilyum-8 gibi yapay izotopları da üretilmiştir.

• Berilyum 23 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.