Tartu
Tartu (eston. Tartu istorijsko nemačko ime Dorpat, od prvobitnog imena Tarbatu, rus. Юрьев, Дерпт) je drugi po veličini grad u Estoniji, posle glavnog grada Talina. Tartu je i sedište istoimenog okruga Tartu.
Tartu Tartu | |
---|---|
Administrativni podaci | |
Država | Estonija |
Okrug | Tartu |
Opština | Tartu |
Osnovan | 1030. |
Stanovništvo | |
Stanovništvo | |
— | 103.284 |
— gustina | 2.661,96 st./km2 |
Geografske karakteristike | |
Koordinate | 58° 23′ 00″ S; 26° 43′ 00″ I / 58.383333° S; 26.716667° I |
Vremenska zona | EET (UTC+2) EEST (UTC+3) |
Aps. visina | 44 m |
Površina | 38,8 km2 |
Ostali podaci | |
Gradonačelnik | Urmas Kruze |
Veb-sajt | |
tartu.ee |
Tartu je poznat kao kulturna i univerzitetska prestonica Estonije, čiji je univerzitet osnovan daleke 1632. godine.
Geografija
urediTartu nalazi u jugoistočnom delu Estonije. Grad je udaljen 186 km jugoistočno od glavnog grada Talina. Grad istovremeno spada i u najistočnije veće gradove unutar Evropske unije.
Reljef: Grad Tartu je smešten u ravničarskom području, na približno 45 m nadmorske visine. Samo jezgro grada obrazovalo se oko omanjeg brega iznad reke Emajogi.
Klima: U Tartuu vlada nešto oštriji oblik kontinentalne klime. Grad spada u hladnije u Estoniji.
Vode: Reka Emajogi protiče kroz grad i deli ga na veći, zapadni i manji, istočni deo grada.
Istorija
urediPrvi pomen naselja na današnjem mestu vezuje se za srednjovekovne ruske hronike iz ranog 11. veka. U 12. veku tadašnje rusko mesto Jurjev je bilo najveće u datom okruženju.
Od 13. veka grad pripada trgovačkom udruženju Hanza. Tartu je bio posrednik u trgovini između Hanze i ruskih gradova Pskova i Novgoroda. U ovo vreme grad dobija nemački karakter, koji će nositi sve do sredine 19. veka. U 16. veku grad preuzimaju Litvanci, a kanije Šveđani.
Rusko carstvo preuzima ceo prostor današnje Estonije zajedno sa Tartuom 1721. godine. Veći deo grada je uništio požar 1775. godine, tako da danas najlepše građevine potiču iz 18. i naročito 19. veka. Između 1893. i 1918. godine grad se zvanično zvao Jurjev, a estonska i nemačka imena su bila delom zabranjena. Ovo ime se nije ukorenilo ni u ruskom jeziku.
1919. godine Tartu je postao deo nezavisne Estonije, da bi 1940. godine bio priključen SSSR-u u okviru Estonske republike. Kada se Estonija ponovo osamostalila 1991. godina grad se ponovo našao u njenim granicama.
Stanovništvo
urediOvaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Godina |
---|
Stanovništvo |
Po podacima iz 2010. godine u Tartuu živi 103.284 stanovnika. Poslednjih par godina gradsko stanovništvo ponovo raste nakon dvodecenijskog opadanja (1990. - preko 115 hilj. st.).
Etnički sastav: Tokom 20. veka stanovništvo Tartua iz korena se promenilo po svom etničkom sastavu. Na početku veka većina su bili Nemci (tzv. Baltički Nemci) sa manjinskim Rusima, Estoncima i Jevrejima. Nemci su se masovno iselili u maticu posle Prvog svetskog rata, dok je broj Rusa takođe opao sa estonskom nezavisnošću 1919. godine, pa ponovo rastao u vreme SSSR-a. Sa novim osamostaljenjem Estonije 1991. udeo Rusa i drugih naroda bivšeg SSSR-a ponovo je počeo opadati.
Današnji etnički sastav (2008)je:
Obrazovanje
urediDanas je Tartu psoebno poznat po najvažnijem univerzitetu u državi. Univerzitet u Tartuu je 1632. godine osnovao švedski kralj Gustav II Adolf, da bi ga 1802. godine obnovio ruski car Aleksandar I, uz podršku lokalnih baltičkih Nemaca, kao univerzitet na nemačkom jeziku. U zadnjim decenijama Ruske Imperije univerzitet je dobio ruski karakter.
Partnerski gradovi
urediGalerija
uredi-
Gradska kuća Tartua
-
Jani crkva luteranskog obreda
-
Univerzitet u Tartuu
-
Ruska pravoslavna Crkva sv. Đorđa
Reference
urediSpoljašnje veze
uredi- Zvanični veb-sajt
- www.visittartu.com Turistička obaveštenja
- www.ut.ee Univerzitet u Tartuu Arhivirano na sajtu Wayback Machine (20. februar 2012)