1885

1885 сыл.

• Тохсунньу 15 — Үөһээ Дьааҥыга метеостанцияҕа −67,1 °C кыраадыс бэлиэтэммит. Кээмэйдээһини көскө олорор учуонай Сергей Ковалик (1846-1926) оҥорбут, метеостанцияны Александр Бунге (1803-1890) диэн Билим акадьыамыйатын эспэдиисийэтин салайааччыта кэлэ сылдьан тэрийбит. 1892 сыллаахха эмиэ манна олунньуга өссө тымныы −67,6 °C кыраадыс бэлиэтэммитэ. Үөһээ Дьааҥы кыһын уонна сайын ыккардыларыгар ордук улахан ураты тымныылаах-итиилээх сир быһыытынан Гиннес рекордун кинигэтигэр киирбитэ.

• Олунньу 5 — Бельгия хоруола Леопольд II Конго Көҥүл судаарыстыбатын бэйэтин «тус бас билиитинэн» биллэрбит. Африка ортотугар сытар сирдэри билим өттүттэн чинчийбитэ буолан Леопольд хоруол олус киэҥ сирдэри бэйэтин бас билиитигэр ылбыт. Мантан ыла Конго хааннаах колонизацията саҕаламмыта. 1880-1920 сылларга Конго олохтоохторун ахсаана икки төгүл аҕыйаабыта.
• Олунньу 18 — АХШ-ка Марк Твен «Гекльберри Финн мүччүргэннээх сырыылара» диэн кинигэтэ тахсыбыт.

• Ыам ыйын 17 — Германия Хотугу Саҥа Гвинеяны уонна Бисмарк архипелагын аннексиялаабыт.

• Бэс ыйын 17 — Көҥүл Статуята Франция норуотун бэлэҕэ буолан Нью-Йорк куоратыгар кэлбит.

• От ыйын 6 — Франция учуонайа Луи Пастер ииригирии (бешенство) утары быһыыны бастакытын ситиһиилээхтик киһиэхэ туһаммыт. 9 саастаах Жозеф Мейстер диэн уол ыалдьыбыт ыт ытырбытын кэннэ быыһаммыт.

• Сэтинньи 10
  • Ньиэмэс инженердара Готлиб Даймлер уонна Вильгельм Майбах мас бэлисипиэккэ бэйэлэрэ оҥорбут мотуордарын туруорбуттар.
  • Нуучча айанньыта Николай Пржевальскай Киин Азияҕа, ол иһигэр хотугу Тибиэккэ айанын түмүктээбит.
• Сэтинньи 16 — Канаадаҕа метистэр өрө турууларын баһылыгын, «Манитоба аҕата» диэн ааттанар Луи Риэль диэн киһини "таҥнарбытын иһин" сууттаан өлөрбүттэр.

• Алтынньы 7 — Нильс Бор — Дания физигэ, Нобель бириэмийэтин лауреата (1922).
• Алтынньы 13 — Вигго Брун — Норвегия математига.

• Ыам ыйын 22 — француз аатырбыт суруйааччыта Виктор Гюго.