1892
| Сыллар |
|---|
| 1888 1889 1890 1891 — 1892 — 1893 1894 1895 1896 |
| Уоннуу сыллар |
| 1860-с 1870-с 1880-с — 1890-с — 1900-с 1910-с 1920-с |
| Үйэлэр |
| XVIII үйэ — XIX үйэ — XX үйэ |
1892 сыл.
Туох буолбута
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Тохсунньу 8 — Саха сирин бастакы хаһыаттарыттан биирдэстэрэ, "Саха уобалаһын биэдэмэстэрэ", тахсан саҕалаабыт. 1919 сыл ахсынньы 14 күнүгэр диэри ыйга иккитэ тахсара, олохтоох типографияҕа бэчээттэнэрэ, нууччалыы тыллааҕа.
- Тохсунньу 15 — Джеймс Нейсмит диэн киһи баскетбол быраабылатын аан бастаан бэчээттээбит.
- От ыйын 4 — Арҕаа Самоа күн-дьыл уларыйыытын лиинийэтин көһөрөн Арҕаа полушариеҕа киирэр буолбут, онон биир күн манна иккиһин хатыламмыт уонна бу сыллара кинилэргэ 367 күннээх буолбут. АХШ-ы кытары сыһыаны чэпчэтэр туһугар маннык гыммыттар эбит. Онтон 2011 сыллаахха Австралияны уонна Саҥа Зеландияны кытары сыһыаны чэпчэтэр туһуттан Арҕаа Самоа төттөрү Илин полушариеҕа көспүт, бу сыл биир күн көтүтүллүбүт.
Төрөөбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Оросин Роман Иванович (1892-1922) - саха уопсастыбаннай диэйэтэлэ, суруксут.
- Тохсунньу 24 — Эрилик Эристиин (Яковлев Семен Степанович) - поэт, прозаик.
- Олунньу 13 — Новгородов Семен Андреевич, саха бастакы учуонай-лингвииһэ, саха норуотун үөрэхтээһиҥҥэ сүҥкэн оруоллаах киһи, сахалыы маассабай суругу-бичиги айбыт киһи.
- Кулун тутар 13 — Жирков Марк Николаевич, саха бастакы идэтийбит композитора.
- Алтынньы 8 — Марина Цветаева — нуучча бэйиэтэ, тылбаасчыта, XX үйэ бөдөҥ бэйиэттэриттэн биирдэстэрэ.
- Алтынньы 9 — Иво Андрич — Югославия улуу суруйааччыта, 1961 сыллааҕы литератураҕа Нобель бириэмийэтин лауреата.
Өлбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- От ыйын 7 — Иван Черскэй — 1863 сыллаахха поляктар Арассыыйа импиэрийэтин утары өрө турууларыгар кыттыбытын иһин Сибииргэ көскө олорбут, Сибиири чинчийээччи, геолог. Кэлин Саха сирин хотугулуу-илин өттүн чинчийбитэ, ол сылдьан Халымаҕа өлбүтэ. Кини аатынан улахан хайа сиһэ уонна Аллараа Халыма улууһун киинэ ааттаммыттара.