WWS 1
WWS-1 – pierwszy oddział kosmonautów ZSRR. Został sformowany w okresie od lutego do kwietnia 1960 roku. Jego oficjalna nazwa brzmiała 1960 Группа ВВС № 1 – 1960 grupa WWS nr 1. Skrót WWS oznaczał Военно-Bоздушные Cилы – wojskowe siły powietrzne.
Postanowienie o naborze i przygotowaniu kosmonautów do pierwszego lotu kosmicznego na pokładzie statku kosmicznego Wostok przyjęto uchwałą KC KPZR oraz Rady Ministrów ZSRR nr 22-10 z dnia 5 stycznia 1959 roku oraz uchwałą Rady Ministrów ZSRR nr 569-264 z dnia 22 maja 1959 roku.
Wybór i przygotowanie przyszłych kosmonautów został powierzony siłom powietrznym ZSRR. Bezpośrednio zajęła się tym grupa specjalistów Centralnego Naukowo-Badawczego Wojskowego Szpitala Lotniczego (CWNIAG - ЦВНИАГ). Wyborem przyszłych kosmonautów zajmowali się: Jewgienij Karpow , Władimir Jazdowski , N. Gurowskij, Oleg Gazienko , A. Gienin i inni. Do grupy kosmonautów wybierano wojskowych pilotów – oblatywaczy w wieku do 35 lat, wzroście do 175 cm i wadze do 75 kg.
11 stycznia 1960 roku, rozkazem dowódcy sił powietrznych ZSRR Konstantina Wierszynina zorganizowano specjalną jednostkę wojskową nr 26266, której zadaniem stało się przygotowanie kosmonautów. W efekcie końcowym jednostkę przekształcono w Centrum Przygotowań Kosmonautów sił powietrznych ZSRR. Planowano nabór 20 kosmonautów. 24 lutego 1960 roku, naczelnikiem Centrum Przygotowań Kosmonautów (ЦПК) został lekarz – pułkownik Jewgienij Anatoljewicz Karpow.
Od początku marca 1960 roku wybierano grupę przyszłych kosmonautów. 7 marca 1960 roku do pierwszego oddziału astronautów zaliczono 12 osób. Byli to: Iwan Anikiejew, Walerij Bykowski, Boris Wołynow, Jurij Gagarin, Wiktor Gorbatko, Władimir Komarow, Aleksiej Leonow, Grigorij Nielubow, Andrijan Nikołajew, Pawło Popowicz, Herman Titow i Gieorgij Szonin. Później do oddziału dołączono jeszcze 8 pilotów: Jewgienija Chrunowa, Dimitrija Zajkina, Walentina Fiłatjewa, Pawła Bielajewa, Walentina Bondarienkę, Walentina Warłamowa, Marsa Rafikowa i Anatolija Kartaszowa.
W pierwszym oddziale astronautów było 9 pilotów wojskowych sił powietrznych (WWS - ВВС), 6 pilotów wojsk obrony przeciwrakietowej (PRO - ПВО) i 5 pilotów lotnictwa morskiego (WMF - ВМФ).
Latem 1960 roku wybrano grupę składającą się z sześciu kosmonautów: Jurija Gagarina, Hermana Titowa, Andrijana Nikołajewa, Pawła Popowicza, Grigorija Nielubowa i Walerija Bykowskiego. Grupa ta kontynuowała bezpośrednie przygotowania do pierwszego lotu człowieka w kosmos. Cała szóstka w dniach 17 i 18 stycznia 1961 roku pomyślnie zdała egzamin dopuszczające do pierwszego lotu w kosmos. 12 kwietnia 1961 roku pierwszy załogowy lot kosmiczny wykonał Jurij Gagarin. Jego dublerem był Herman Titow. Kosmonautą rezerwowym został natomiast Grigorij Nielubow.
Alfabetyczna lista kosmonautów pierwszego oddziału (WWS-1)
[edytuj | edytuj kod]- Iwan Anikiejew (ur. 1933, zm. 1992), pilot lotnictwa morskiego, wykluczony z oddziału 17 kwietnia 1963 roku za naruszenie dyscypliny.
- Paweł Bielajew (ur. 1925, zm. 1970), pilot lotnictwa morskiego; w 1965 roku odbył jeden lot kosmiczny na pokładzie statku kosmicznego Woschod 2.
- Walentyn Bondarenko (ur. 1937, zm. 1961), pilot lotnictwa wojskowego, zginął podczas treningu w komorze barycznej.
- Walerij Bykowski (ur. 1934, zm. 2019), pilot lotnictwa wojskowego, uczestnik trzech lotów kosmicznych; w 1963 roku na statku Wostok 5, w 1976 roku na statku Sojuz 22 i 1978 roku na statku Sojuz 31. Opuścił oddział kosmonautów 26 stycznia 1982 roku.
- Jewgienij Chrunow (ur. 1933, zm. 2000), pilot lotnictwa wojskowego; jeden lot w kosmos: w 1969 roku na statku Sojuz 5. Opuścił oddział kosmonautów 25 grudnia 1980 roku.
- Walentin Fiłatjew (ur. 1930, zm. 1990), pilot wojsk obrony przeciwrakietowej, opuścił oddział 17 kwietnia 1963 roku za naruszenie dyscypliny.
- Jurij Gagarin (ur. 1934, zm. 1968), pilot lotnictwa wojskowego, jeden lot kosmiczny w 1961 roku na pokładzie Wostoka 1 – pierwszy załogowy lot w historii astronautyki.
- Wiktor Gorbatko (ur. 1934, zm. 2017); pilot lotnictwa wojskowego, trzy loty kosmiczne: w 1969 roku na pokładzie Sojuza 7, w 1977 roku na pokładzie Sojuza 24 i w 1980 na pokładzie Sojuza 37. Opuścił oddział 28 sierpnia 1982 roku.
- Anatolij Kartaszow (ur. 1932, zm. 2005), pilot lotnictwa wojskowego; Wykluczony z oddziału 7 kwietnia 1961 roku z uwagi na orzeczenie lekarzy.
- Władimir Komarow (ur. 1927, zm. 1967), pilot lotnictwa wojskowego, odbył dwa loty kosmiczne: w 1964 roku na statku Woschod 1 i w 1967 na statku Sojuz 1.
- Aleksiej Leonow (ur. 1934, zm. 2019), pilot lotnictwa wojskowego, odbył dwa loty kosmiczne: w 1965 roku na statku Woschod 2 i w 1975 roku na statku Sojuz 19 (program ASTP). Opuścił oddział 26 stycznia 1982 roku.
- Grigorij Nielubow (ur. 1934, zm. 1966), pilot lotnictwa morskiego, wykluczony z oddziału 4 maja 1963 roku za naruszenie dyscypliny.
- Andrijan Nikołajew (ur. 1929, zm. 2004), pilot wojsk obrony przeciwrakietowej, uczestnik dwóch lotów kosmicznych: w 1962 roku na statku Wostok 3 i w 1970 roku na statku Sojuz 9. Opuścił oddział astronautów 26 stycznia 1982 roku.
- Paweł Popowicz (ur. 1930, zm. 2009), pilot lotnictwa wojskowego, uczestnik dwóch lotów kosmicznych: w 1962 roku na statku Wostok 4 i w 1974 roku na statku Sojuz 14. Opuścił oddział w dniu 26 stycznia 1982 roku.
- Mars Rafikow (ur. 1933, zm. 2000), pilot wojsk obrony przeciwrakietowej, wykluczony z oddziału 24 marca 1962 roku za naruszenie dyscypliny.
- Gieorgij Szonin (ur. 1935, zm. 1997), pilot lotnictwa morskiego, uczestnik jednego lotu kosmicznego - w 1969 roku na pokładzie statku Sojuz 6. Oddział opuścił 28 kwietnia 1979 roku.
- Herman Titow (ur. 1935, zm. 2000), pilot wojsk obrony przeciwrakietowej, uczestniczył w jednym locie kosmicznym – w 1961 roku na statku Wostok 2. Opuścił oddział 17 czerwca 1970 roku.
- Walentin Warłamow (ur. 1934, zm. 1980), pilot wojsk obrony przeciwrakietowej, wykluczony z oddziały 6 marca 1961 roku z przyczyn medycznych (uraz kręgosłupa).
- Borys Wołynow (ur. 1934), pilot wojsk obrony przeciwrakietowej, uczestnik dwóch lotów kosmicznych: w 1969 roku na statku Sojuz 5 i 1976 roku na statku Sojuz 21. Opuścił oddział 17 marca 1990 roku.
- Dimitrij Zaikin (ur. 1932, zm. 2013), pilot lotnictwa wojskowego, wykluczony z oddziału 25 października 1969 roku z przyczyn zdrowotnych.