Węchomózgowie

Węchomózgowie (łac. rhinencephalon) – część kresomózgowia bezpośrednio powiązana ze zmysłem powonienia. Zbudowane jest z części obwodowej (opuszka węchowa) oraz korowej.

W obecnym mianownictwie anatomicznym węchomózgowie nie jest wyszczególniane jako osobna część kresomózgowia, a jego struktury należą bezpośrednio do części podstawnej kresomózgowia.

Struktury^[1]:

• opuszka węchowa (łac. bulbus olfactorius)
• pasmo węchowe (łac. tractus olfactorius)
• trójkąt węchowy (łac. trigonum olfactorium) i prążki węchowe (łac. stria olfactoria)
• istota dziurkowana przednia (łac. substantia perforata anterior)
• zakręt półksiężycowaty (łac gyrus semilunaris) i zakręt okalający (łac. gyrus ambiens)

Funkcje:

• recepcja i percepcja wrażeń węchowych (integracyjna działalność mózgu)
• konsolidacja śladów pamięciowych (nemów)
• współodpowiadanie za dobowy proces czuwania i snu
• regulowanie reakcji neurohormonalnych (wpływa na guz popielaty)
• sterowanie zachowaniami instynktowo-popędowymi (np. instynkt macierzyński, popęd płciowy)
• znajdują się w nim ośrodki związane z regulacją emocji oraz odpowiadające za pobieranie wody i soli mineralnych z przewodu pokarmowego i nerek.

Jest to owalny twór na powierzchni podstawy mózgu, tworzy przednią część węchomózgowia. Jądro nerwowe, leżące na dolnej powierzchni płata czołowego i przyjmujące włókna węchowe z receptorów odorantów, którymi są komórki nabłonka węchowego nosa. Jest narządem wstępnie interpretującym bodźce chemiczne – rozpoznającym kategorię zapachu, wyodrębnioną na podstawie struktury cząsteczki odoranta (zobacz: kodowanie zapachu).

• Kresomózgowie; Drogi czuciowe i ruchowe; Droga węchowa. W: Adam Bochenek , Michał Reicher: Anatomia człowieka. T. IV: Układ nerwowy ośrodkowy. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010. ISBN 978-83-200-4293-1. Brak numerów stron w książce
• Małgorzata Świerkocka-Miastkowska, Maciej Klimarczyk, Roman Mazur. Zrozumieć układ limbiczny, 'To comprehend the limbic system'. „Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej”, s. 47–50, 2005. Via Medica. ISSN 1643-0956. [dostęp 2016-10-05]. 
• Janusz A. Starzyk (Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie) w oparciu o wykład Prof. Randall O'Reilly (University of Colorado), Prof. Jaap Murre (University of Amsterdam), Prof. Włodzisława Ducha (Uniwersytet Mikołaja Kopernika): Pamięć. Inteligentne Systemy Autonomiczne. [w:] Prezentacja wykładowa [on-line]. www.ohio.edu. [dostęp 2014-05-16]. (pol.).
• Fizjologiczne mechanizmy zachowania. [w:] Podstawy psychologii > Układ nerwowy człowieka [on-line]. Psychologia, Wordpress, www.beyondtheframe.pl, 23 marca 2012. [dostęp 2014-05-16]. (pol.).
• Kresomózgowie, jego budowa i funkcje. [w:] Wyklady.org > Biologia > Anatomia [on-line]. anatomia.wyklady.org. [dostęp 2014-05-16]. (pol.).