Turzyca ptasie łapki

Turzyca ptasie łapki
	; Turzyca ptasie łapki (1) i Carex nitida (2)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	ciborowate
Rodzaj	turzyca
Gatunek	turzyca ptasie łapki
	Nazwa systematyczna
	Carex ornithopoda Willd.; Sp. Pl., ed. 4. 4: 255 (1805)
Synonimy
	Carex digitata var. ornithopoda (Willd.) DC.; Carex digitata subsp. ornithopoda (Willd.) Bonnier & Layens;
	Carex digitata var. ornithopoda (Willd.) DC.; Carex digitata subsp. ornithopoda (Willd.) Bonnier & Layens;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Turzyca ptasie łapki (Carex ornithopoda Willd.) – gatunek rośliny z rodziny ciborowatych. Występuje na terenie niemal całej Europy^[3]. W Polsce ma dość liczne stanowiska w Karpatach oraz pojedyncze na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, Śląskiej i na ziemi lubuskiej^[4]^[5].

Morfologia

Pokrój: Roślina trwała, wysokości 5–25 cm, tworząca darnie.
Łodyga: Wzniesiona lub pokrzywiona.
Liście: Pochwy liściowe jasnobrązowe lub purpurowe. Blaszki liściowe tęgie, płaskie, na brzegach szorstkie, 2–3 (4) mm szerokości, jasnozielone, z nerwami. Najniższa podsadka krótka, pochwowata, szczecinowata.
Kwiaty: Kwiatostan długości 10–20 cm, złożony z 3-5 palczastych, skupionych kłosów. Najwyższy kłos siedzący, z kwiatami męskimi, pozostałe szypułkowe, luźne, z 2-6 żeńskimi kwiatami. Przysadki brązowe, z zielonym wystającym grzbietem, biało obrzeżone. Pęcherzyki dłuższe od przysadek, trójkanciaste, z cienkim dzióbkiem, krótko owłosione. Słupek o trzech znamionach.
Owoce: Ostro trójkanciaste orzeszki.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od kwietnia do maja. Siedlisko: suche lasy, półsuche murawy. Gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Erico-Pinetea^[6].

Liczba chromosomów 2n = 54^[4].

Zmienność

Gatunek zróżnicowany na dwa podgatunki^[3]:

Carex ornithopoda subsp. ornithopoda – występuje w całym zasięgu gatunku
Carex ornithopoda subsp. ornithopodioides (Hausm.) Nyman – rośnie w środkowej i południowej Europie

Zagrożenia i ochrona

Według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski z 2006 gatunek narażony na wymarcie na izolowanych stanowiskach poza głównym obszarem swojego występowania (kategoria zagrożenia [V])^[7]. W wydaniu z 2016 nie ujęty (uznany za niezagrożony w skali kraju)^[8].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-14] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Carex ornithopoda Willd., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-12-29] .
↑ ^a ^b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 132, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kazimierz Zarzycki. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bibliografia

Jürke Grau, Bruno P. Kremer, Bodo M. Möseler, Gerhard Rambold, Dagmar Triebel: Gräser. Monachium: Mosaik Verlag GmbH, 1984.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-14] (ang.).

[powo-3] Carex ornithopoda Willd., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-12-29] .

[Klucz-4] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[5] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 132, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[6] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[7] Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kazimierz Zarzycki. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[8] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]