Stilbaceae

*Stilbaceae*
	; Nuxia oppositifolia
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	Stilbaceae
	Nazwa systematyczna
	Stilbaceae Kunth; Handb. Bot.: 393. 21-28 Sep 1831
	Typ nomenklatoryczny
	Stilbe P.J. Bergius (1767)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stilbaceae – rodzina roślin z rzędu jasnotowców (Lamiales). Obejmuje 9 rodzajów z 39 gatunkami^[2]. Zasięg występowania większości przedstawicieli obejmuje Kraj Przylądkowy w Afryce Południowej, nieliczni (Nuxia, Halleria) są szerzej rozprzestrzenieni w Afryce Subsaharyjskiej, na Madagaskarze i Maskarenach oraz południowych krańcach Półwyspu Arabskiego^[2]^[4]. Różne gatunki z tej rodziny wykorzystywane są jako ozdobne^[4].

Morfologia

Pokrój: Większość rodzajów reprezentowana jest przez wrzosopodobne krzewy o pędach prosto wzniesionych i słabo rozgałęzionych, ale należą tu także byliny, krzewy (także okazałe – Nuxia) i drzewa (Halleria i Nuxia)^[2]^[4].
Liście: U roślin wrzosopodobnych wąskie i równowąskie, zachodzące na siebie, z brzegami podwiniętymi, zebrane w okółkach po 3 do 7. U Nuxia i Halleria liście szerokie, wyrastają po 3–4 w okółkach^[4].
Kwiaty: Zebrane w główkowate lub cylindryczne kwiatostany na szczycie pędu głównego i odgałęzień. Rzadziej kwiaty wyrastają w kątach liści i na pniach (kaulifloria). Kwiaty wsparte są zwykle parą przysadek. Działek kielicha jest 5 i bywają one zarówno zrośnięte jak i wolne. U roślin wrzosopodobnych płatki promienistej lub dwuwargowej korony występują w liczbie 4 lub 5, są wąskie, niewielkie (do 12 mm długości) od wewnątrz owłosione (także u Nuxia). Płatki u roślin z rodzaju Retzia osiągają do 5,5 cm długości i mają barwy pomarańczowo-czerwone z ciemniejszymi plamkami. Pręciki występują w liczbie 4 (jeden zredukowany) lub 5 (u Retzia). Zalążnia jest górna, jedno lub dwukomorowa. Zalążki są w komorach pojedyncze, dwa lub liczne^[2]^[4].
Owoce: Torebki wsparte trwałym kielichem i koroną^[2].

Systematyka

W wąskim ujęciu rodzina Stilbaceae obejmuje 6 rodzajów wrzosopodobnych roślin endemicznych dla Kraju Przylądkowego. W szerszym ujęciu włączane są do nich spokrewnione, choć nierzadko dość odmiennie morfologicznie rodzaje^[2].

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)^[2]

jasnotowce

Plocospermataceae

	Carlemanniaceae

	Oleaceae oliwkowate

Tetrachondraceae

Peltantheraceae

	Calceolariaceae

	Gesneriaceae ostrojowate

Plantaginaceae babkowate

Scrophulariaceae trędownikowate

Stilbaceae

	Byblidaceae byblisowate

	Linderniaceae linderniowate

	Pedaliaceae połapkowate, sezamowate

	Martyniaceae martyniowate

	Acanthaceae akantowate

Bignoniaceae bignoniowate

	Schlegeliaceae

	Lentibulariaceae pływaczowate

	Thomandersiaceae

	Verbenaceae werbenowate

Lamiaceae jasnotowate

Mazaceae

Phrymaceae

	Paulowniaceae paulowniowate

	Orobanchaceae zarazowate

Wykaz rodzajów^[2]^[5]

Anastrabe Bentham
Bowkeria Harvey
Charadrophila Marloth
Ixianthes Bentham
Halleria L.
Nuxia Lamarck
Stilbe Bergius
Thesmophora Rourke

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
↑ ^a ^b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – S. University of Maryland. [dostęp 2016-12-30].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 317. ISBN 1-55407-206-9.
↑ List of Genera in STILBACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2016-12-30] (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[apweb-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[rev-3] James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – S. University of Maryland. [dostęp 2016-12-30].

[heywood-4] Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 317. ISBN 1-55407-206-9.

[kew-5] List of Genera in STILBACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2016-12-30] (ang.).

[1]