Radoszyce (gmina w województwie łódzkim)
| gmina wiejska | |
| 1870–1915 i 1919–1943[1] | |
| Państwo | |
|---|---|
| Dystrykt |
(1919–39: województwo kieleckie) |
| Powiat | |
| Siedziba | |
| Populacja (1921) • liczba ludności |
|
Radoszyce (do 1870 i 1915–1919 miasto Radoszyce) – dawna gmina wiejska istniejąca do 1943 roku w woj. kieleckim. Siedzibą władz gminy były Radoszyce[2].
Gmina Radoszyce powstała 13 stycznia 1870[3] w powiecie koneckim w guberni radomskiej w związku z utratą praw miejskich przez miasto Radoszyce i przekształceniu jego w wiejską gminę Radoszyce w granicach dotychczasowego miasta. Równocześnie istniejącą już gminę Radoszyce – aby uniknąć dwóch jednostek wiejskich o tej samej nazwie – przemianowano na gminę Grodzisko z siedzibą w Grodzisku[4] (współczesna gmina Radoszyce obejmuje obszary zarówno dawnej gminy Radoszyce jak i gminy Grodzisko). Gmina miała skomplikowany i bardzo specyficzny kształt: jej obszar składający się z około 10 enklaw (z których niektóre zawierały kontrenklawy) perforował wielokrotnie gminę Grodzisko[2].
W 1915 roku austriackie władze okupacyjne wprowadziły administrację cywilną i przekształciły wiejską gminę Radoszyce ponownie w miasto, liczące w 1916 roku 4223 mieszkańców[5]. Władze polskie nie uznały jednak Radoszyc za miasto w 1919 roku, przez co Radoszyce powróciły do statusu gminy wiejskiej[6].
W okresie międzywojennym gmina Radoszyce należała do powiatu koneckiego w woj. kieleckim. 30 września 1921 roku gmina liczyła 3903 mieszkańców i składała się z osady Radoszyce (3344 mieszkańców) i wsi Plenna (238 mieszkańców) oraz ośmiu drobnych folwarków i kolonii liczących od 12 do 88 mieszkańców (Jacentów, Mościska, Pakuły, Piaski, Pyszna Górka, Wiosna, Wisy i Zychy), których to podstawowe wsie należały do gminy Grodzisko[7]. 1 kwietnia 1939 roku gminę wraz z główną częścią powiatu koneckiego[8] przeniesiono do woj. łódzkiego[9].
Gmina Radoszyce przetrwała w niezmienionych granicach do połowy 1943 roku, kiedy to została zintegrowana z gminą Grodzisko tworząc gminę Radoszyce[10]. Jedynie gromady Gatniki, Sielpia Mała i Sielpia Wielka włączono do gminy Końskie[11][12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. kieleckiego; w czasie II wojny światowej poza administracją polską.
- ↑ a b Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z 1 czerwca 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ 1 stycznia 1870 według kalendarza juliańskiego
- ↑ Postanowienie z 17 (29) października 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Postanowienie z 24 października (5 listopada) 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, str. 419)
- ↑ Stan szkolnictwa powszechnego w grudniu 1917 r. na terytorjum obu byłych jeneralnych gubernatorstw: Warszawskiego i Lubelskiego
- ↑ Dz.U. z 1919 r. nr 13, poz. 140
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom III - Województwo Kieleckie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1925
- ↑ Z wyjątkiem gmin miejskich Skarżysko-Kamienna i Szydłowiec oraz gmin wiejskich Bliżyn i Szydłowiec
- ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240
- ↑ Archiwum Państwowe w Kielcach – Akta gminy Grodzisko. [dostęp 2010-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
- ↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.