Polski Świętów

Polski Świętów

wieś
Dwór, obecnie ośrodek zdrowia
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	nyski
Gmina	Głuchołazy
Wysokość	250–252 m n.p.m.
Liczba ludności (2011)	436[2]
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	48-340[3]
Tablice rejestracyjne	ONY
SIMC	0494870
Położenie na mapie Polski Polski Świętów
Położenie na mapie województwa opolskiego Polski Świętów
Położenie na mapie powiatu nyskiego Polski Świętów
Położenie na mapie gminy Głuchołazy Polski Świętów
50°23′14″N 17°20′59″E/50,387222 17,349722[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Polski Świętów (daw. Świetów, niem. Polnisch Wette^[4], Alt-Wette) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Głuchołazy^[5]. Historycznie leży na Dolnym Śląsku, na ziemi nyskiej. Położona jest na terenie Przedgórza Burgrabickiego, będącego częścią Przedgórza Paczkowskiego. Przepływa przez nią rzeka Biała Głuchołaska.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 436 osób^[2].

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 6 km od granicy z Czechami, na Przedgórzu Burgrabickim, tuż przy granicy gminy Głuchołazy z gminą Nysa. Należy do Euroregionu Pradziad^[6]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Biała Głuchołaska. Leży na wysokości 250–252 m n.p.m.

W Polskim Świętowie panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,1 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Polskiego Świętowa wynoszą 595 mm. Dominują wiatry zachodnie^[7].

W 1284 wieś wymieniona jako Swatow, następnie w 1322 jako Sveta Polonicalis. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod nazwą Polnisch Wette^[8]. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod niemiecką nazwą Polnisch-Wette, a także wymienia wcześniejsze staropolskie i łacińskie nazwy miejscowości: „(1309 Swełonia polonical., 1731 Swełow polonica, 1731 Polonoswede)”^[9].

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podaje polską historyczną nazwę Świetów oraz dwie niemieckie nazwy Polnisch Wette oraz Alt-Wette^[4]. Również niemiecki leksykon geograficzny Neumana wydany w 1905 roku notuje nazwę miejscowości jako Polnisch Wette^[10].

Miejscowość wymieniona została po raz pierwszy w dokumencie napisanym po łacinie w 1284. Wieś była prawdopodobnie lokowana na prawie polskim^[11]. W XVI wieku należała do Nysy. Kościół św. Jana Chrzciciela w Polskim Świętowie został wybudowany w końcu XIII wieku.

Około 1800 w Polskim Świętowie powstał klasycystyczny dwór^[11].

W styczniu 1945 w miejscowości doszło do licznych mordów dokonanych przez niemieckich nazistów na ewakuowanych więźniów obozów koncentracyjnych. Na terenie wioski zamordowano 33 więźniów^[12].

2 lipca 1945 w okolicy Polskiego Świętowa doszło do pierwszej katastrofy kolejowej w powojennej Polsce. Na pociąg przesiedleńców z Kresów Wschodnich jadących z Kędzierzyna-Koźla przez Prudnik do Nysy najechał pociąg towarowy jadący z Nysy. Istnieją hipotezy, iż był to sabotaż lub pomyłka żołnierzy sowieckich, którzy wówczas kierowali transportem kolejowym w Polsce^[12].

W latach 1945–1950 Polski Świętów należał do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego.

W latach 1947–1974 proboszczem parafii Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Polskim Świętowie był Stanisław Mazak, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata^[13].

Podczas powodzi tysiąclecia Biała Głuchołaska zalała 6 gospodarstw i podtopiła 10. Zniszczyła most i boisko sportowe^[14].

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[15]:

• zbiorowa mogiła ofiar hitlerowskich, na cmentarzu rzymsko-katolickim,
• plebania, z XVIII/XIX w.
• dom nr 17, z XIX w.
• dwór, obecnie dom nr 76, z 1800 r., budynek zaraz po II wojnie światowej pełnił funkcje przedszkola, a następnie ośrodka zdrowia

inne zabytki:

• kościół pw. św. Jana Chrzciciela z XIV w.,

Przez Polski Świętów przebiega droga wojewódzka:

• 411 Nysa – Głuchołazy – granica z Czechami w Konradowie

• Max Schwobe(inne języki) (1874–1955), polityk

• Nowy Świętów
• Polski Konopat
• Polskie Gronowo
• Polskie Olędry
• Polskie Łąki

• Johann GeorgJ.G. Knie Johann GeorgJ.G., Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865  (niem.).
• FelixF. Triest FelixF., Topographisches Handbuch von Oberschlesien., Breslau: Wilh. Gottl. Korn, 1864–1865, OCLC 315739117  (niem.), Erste Hälfte, Zweite Hälfte.
• Max Broesike: Neumans Orts- und Verkehrs-Lexi des Deutschen Reichs. Leipzig und Wien: Verlog des Bibliographischen Instituts, 1905.

• Świetów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 599 ., Polnisch Wette, s. 599.