Pieczarka bulwiasta

Pieczarka bulwiasta
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	pieczarkowate
Rodzaj	pieczarka
Gatunek	pieczarka bulwiasta
	Nazwa systematyczna
	Agaricus sylvicola (Vittad.) Peck; Ann. Rep. Reg. N.Y. St. Mus. 23: 97 (1872)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pieczarka bulwiasta (Agaricus sylvicola (Vittad.) Peck) – gatunek grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Agaricus, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1832 r. Carlo Vittadini nadając mu nazwę Agaricus campestris var. sylvicola. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1872 r. Charles Horton Peck^[1].

Alternatywna łacińska pisownia Agaricus silvicola. Synonimy naukowe:

Agaricus campestris subsp. silvicola (Vittad.) Fr. 1838
Agaricus campestris var. sylvicola Vittad. 1832
Agaricus essettei Bon (1983)
Agaricus flavescens (Gillet) Sacc. 1887
Fungus flavescens (Gillet) Kuntze 1898
Fungus sylvicola (Vittad.) Kuntze 1898
Pratella campestris var. sylvicola (Vittad.) Gillet 1878
Pratella flavescens Gillet 1878
Psalliota campestris var. sylvicola (Vittad.) P. Kumm. 1872
Psalliota sylvicola (Vittad.) Richon & Roze 1885
Psalliota sylvicola (Vittad.) Richon & Roze 1885 var. sylvicola^[2].

Polską nazwę podał Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też nazwę pieczarka zaroślowa^[3].

Morfologia

Kapelusz

Początkowo półkulisty, później parasolowato otwarty, o średnicy od 6 do 14 cm, biały, dość mięsisty, opatrzony słabym, tępym garbkiem, wierzch od jedwabistego do delikatnie włókienkowatego, a nawet włókienkowato-kosmkowaty^[4]. Czasami ma barwę białokremową, siarkowożółtą lub ochrowożółtą. Po uciśnięciu żółknie^[5].

Blaszki

Wolne, bardzo ściśle ustawione, u osobników młodych białawe, później o kolorze szarawo-czerwonym, a wreszcie ciemnoczerwonym aż do czarnobrązowego^[5].

Trzon

Wysokość 5–10 cm, szerokość 1,5–3 cm, kształt wysmukły, walcowaty, nieco zwężający się ku górze, ponad pierścieniem jedwabiście włóknisty. Powyżej bulwy przeważnie zgięty i u podstawy charakterystycznie rozszerzony, z pierścieniem bardzo cienkim, zwisającym i od strony dolnej obramowanym skórzanymi brodawkami^[4].

Miąższ

W kapeluszu biały, bardzo cienki, z jamą koło trzonu. Po nacięciu lub zgnieceniu żółknący. Pachnie przyjemnie anyżkiem^[5].

Wysyp zarodników

Purpurowobrunatny. Zarodniki eliptyczne, gładkie, o rozmiarach 6–7,5(8) × 4–5,5 µm, bez pory rostkowej^[4].

Gatunki podobne

Młode, stożkowato zamknięte owocniki tego grzyba można pomylić ze śmiertelnie trującym muchomorem jadowitym (Amanita virosa), u muchomora jednak skórka kapelusza nie barwi się po uszkodzeniu na kolor żółty. Ostateczne wyjaśnienie daje podstawa trzonu, która u muchomorów jadowitych opatrzona jest pochwą^[6].
Pieczarka biaława (Agaricus arvensis) – jej blaszki nigdy nie mają różowego odcienia^[5].
Pieczarka karbolowa (Agaricus xanthodermus) – różni się karbolowym zapachem, a jej miąższ po uszkodzeniu silnie żółknie^[5].

Występowanie i siedlisko

W Ameryce Północnej i w Europie gatunek szeroko rozprzestrzeniony^[7]^[8], w Polsce również dość częsty^[9].

Naziemny grzyb saprotroficzny. Rośnie od lata do późnej jesieni (lipiec-październik) w lasach sosnowych, świerkowych, lecz także pod bukami, chętnie na trawiastych obrzeżach wśród iglastej ściółki, przeważnie pojedynczo^[4].

Znaczenie

Grzyb jadalny, smaczny. Nie dla każdego przyjemny zapach anyżkowy znika podczas przyrządzania^[4]. Zapach ten spowodowany jest przez niewielkie ilości mieszaniny alkoholu benzylowego i benzaldehydu^[10]. Grzyb ma zdolność gromadzenia kadmu; stężenie tego pierwiastka może w owocniku być nawet 300 razy większe od stężenia w glebie^[11].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-03-10] (ang.).
↑ WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 37, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e E.E. Gerhardt E.E., Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 83, ISBN 978-83-245-9550-1 .
↑ TillT. R.Lohmeyer TillT., UteU. Kũnkele UteU., Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, s. 77, ISBN 83-85444-65-3 .
↑ Agaricus sylvicola [online], MushroomEXpert [dostęp 2013-03-04] .
↑ AndreasA. Gminder AndreasA., Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, s. 200, ISBN 978-83-258-0588-3 .
↑ BarbaraB. Gumińska BarbaraB., WładysławW. Wojewoda WładysławW., Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0 .
↑ SylvieS. Rapior SylvieS. i inni, The anise-like odor of Clitocybe odora, Lentinellus cochleatus and Agaricus essettei, „Mycologia”, 94 (3), 2002, s. 373–376, DOI: 10.2307/3761770, JSTOR: 3761770 .
↑ Hans-UlrichH.U. Meisch Hans-UlrichH.U., Johannes A.J.A. Schmitt Johannes A.J.A., W.W. Reinle W.W., Schwermetalle in Höheren Pilzen: Cadmium, Zink und Kupfer, „Journal of Biosciences” (32c), 1977, s. 172–181 .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).

[sf-2] Species Fungorum [online] [dostęp 2013-03-10] (ang.).

[check-3] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 37, ISBN 83-89648-09-1 .

[ger-4] E.E. Gerhardt E.E., Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2 .

[wag-5] PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 83, ISBN 978-83-245-9550-1 .

[griz-6] TillT. R.Lohmeyer TillT., UteU. Kũnkele UteU., Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, s. 77, ISBN 83-85444-65-3 .

[mush-7] Agaricus sylvicola [online], MushroomEXpert [dostęp 2013-03-04] .

[gmin-8] AndreasA. Gminder AndreasA., Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, s. 200, ISBN 978-83-258-0588-3 .

[gum-9] BarbaraB. Gumińska BarbaraB., WładysławW. Wojewoda WładysławW., Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0 .

[syl-10] SylvieS. Rapior SylvieS. i inni, The anise-like odor of Clitocybe odora, Lentinellus cochleatus and Agaricus essettei, „Mycologia”, 94 (3), 2002, s. 373–376, DOI: 10.2307/3761770, JSTOR: 3761770 .

[han-11] Hans-UlrichH.U. Meisch Hans-UlrichH.U., Johannes A.J.A. Schmitt Johannes A.J.A., W.W. Reinle W.W., Schwermetalle in Höheren Pilzen: Cadmium, Zink und Kupfer, „Journal of Biosciences” (32c), 1977, s. 172–181 .

[1]