Przejdź do zawartości

Oczeret

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Oczeret
Ilustracja
Kępa oczeretu jeziornego
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

ciborowate

Rodzaj

oczeret

Nazwa systematyczna
Schoenoplectus (Rchb.) Palla
Verh. K. K. Zool.-Bot. Ges. Wien 38 (Sitzungsber.): 49. Mar (sero) 1888
Typ nomenklatoryczny

Schoenoplectus lacustris (Linnaeus) Palla[3]

Synonimy
  • Elytrospermum C.A.Mey.
  • Heleogiton Schult.
  • Heleophylax P.Beauv. ex T.Lestib.
  • Malacochaete Nees
  • Pterolepis Schrad.
  • Pterygolepis Rchb.[4]
  • Scirpus L. subg. Schoenoplectus Rchb.[5]
Morfologia (oczeret jeziorny)
Kwiatostan oczeretu Tabernemontana

Oczeret (Schoenoplectus (Rchb.) Palla) – rodzaj roślin kłączowych z rodziny ciborowatych (Cyperaceae). W zależności od ujęcia systematycznego obejmuje ok. 18 gatunków[4] lub ok. 77[5]. Niezależnie od ujęcia rodzaj jest kosmopolityczny[4]. W Polsce występują cztery gatunki (najpospolitszym jest oczeret jeziorny).

Są to rośliny wodne i bagienne, których kłącza mogą rosnąć w warunkach beztlenowych[6]. Oczeret jeziorny w różnych krajach europejskich bywa używany do fitoremediacji zbiorników. Pędy roślin różnych gatunków (zwłaszcza S. lacustris, S. californicus, S. triqueter) wykorzystywane były i są jako materiał plecionkarski. Kłącza S. californicus były spożywane[6].

Oczeret tworzy rodzaj szuwaru – zespołu roślinności nazywanego szuwarem oczeretowym. Potocznie nazwa oczerety bywa także stosowana w odniesieniu do innych typów szuwarów, zwłaszcza ze związku Phragmition.

Rozmieszczenie geograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Nawet w wąskim ujęciu rodzaju ma on zasięg kosmopolityczny, aczkolwiek z wyłączeniem obszarów okołobiegunowych (Archipelag Arktyczny, Grenlandia i Islandia) i niektórych obszarów w strefie równikowej (m.in. Amazonia, część Afryki Środkowej, niektóre wyspy Archipelagu Malajskiego[4].

Gatunki flory Polski[7]

Pierwsza nazwa naukowa według listy krajowej[7], druga – obowiązująca według bazy taksonomicznej Plants of the World online (jeśli jest inna)[4]

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

W wąskim ujęciu należą tu tylko rośliny wieloletnie o długim, płożącym lub podnoszącym się kłączu (zaliczane tu dawniej gatunki o kłączu skróconym i kępiastym pokroju wyłączone zostały w rodzaj Schoenoplectiella). Pędy nadziemne pojedyncze lub skupione w pęczki po kilka, z węzłami tylko u nasady[8]. Orzeszki gładkie, w warstwie zewnętrznej budowane przez komórki izodiametryczne lub podługowate[8].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna

Rośliny tu zaliczane pierwotnie w ujęciu Karola Linneusza tworzyły sekcję w obrębie szeroko przez niego ujmowanego rodzaju cibora Cyperus[5]. Wyłączone w odrębny rodzaj były ujmowane jako takson obejmujący ok. 77 gatunków[5]. Na początku XXI wieku badania molekularne wykazały, że rodzaj w tak szerokim ujęciu jest polifiletyczny – część gatunków wraz z typowym, tworząca sekcje Schoenoplectus i Malacogeton, wchodzi w skład kladu wspólnie z Actinoscirpus, podczas gdy pozostałe dwie sekcje (Actaeogeton i Supini) tworzą odrębny klad, bliższy m.in. rodzajowi ponikło Eleocharis. Te dwie ostatnie sekcje wyodrębnione zostały w efekcie w osobny rodzaj Schoenoplectiella[8]. W obrębie rodzaju Schoenoplectus zachowano dwie pierwsze wymienione sekcje obejmujące ok. 18 gatunków[8][4].

Wykaz gatunków (wąskie ujęcie według Plants of the World online)[4]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-13] (ang.).
  3. Schoenoplectus (H. G. L. Reichenbach) Palla, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-01-28].
  4. a b c d e f g Schoenoplectus (Rchb.) Palla, [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-01-28].
  5. a b c d S. Galen Smith, Schoenoplectus (Reichenbach) Palla, [w:] Flora of North America [online], eFloras.org [dostęp 2023-01-28].
  6. a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 838, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  7. a b Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 162, ISBN 978-83-62975-45-7.
  8. a b c d Eisuke Hayasaka, Delineation of Schoenoplectiella Lye (Cyperaceae), a Genus Newly Segregated from Schoenoplectus (Rchb.) Palla, „J. Jpn. Bot.”, 87, 2012, s. 169–186 [dostęp 2023-01-28].