Mionów

Mionów

wieś
Kaplica
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	prudnicki
Gmina	Głogówek
Liczba ludności (2011)	205[2]
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	48-250[3]
Tablice rejestracyjne	OPR
SIMC	0493830
Położenie na mapie Polski Mionów
Położenie na mapie województwa opolskiego Mionów
Położenie na mapie powiatu prudnickiego Mionów
Położenie na mapie gminy Głogówek Mionów
50°22′52″N 17°47′25″E/50,381111 17,790278[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Mionów (dodatkowa nazwa w j. niem. Polnisch Müllmen) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek^[4][5]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Wysoczyzny Bialskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 205 osób^[2].

Częścią wsi są Hojnowice^[4][5].

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 8,5 km od granicy z Czechami, na Wysoczyźnie Bialskiej, tuż przy granicy gminy Głogówek z gminą Biała. Należy do Euroregionu Pradziad^[6]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)^[7].

W Mionowie panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,3 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Dzierżysławic wynoszą 623 mm. Dominują wiatry zachodnie^[8].

Integralne części wsi Mionów^[4][9]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0493847	Hojnowice	część wsi

Według niemieckiego nauczyciela Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy na uczucie miłości^[10]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako najstarszą zanotowaną nazwę miejscowości wymienia nazwę Milowan podając jej znaczenie „Lieblingsort”, czyli po polsku „Miejscowość miłości”^[10].

W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod polską nazwą Miunow oraz nazwą niemiecką Polnisch Müllmen^[11]. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod niemiecką nazwą Polnisch Müllmen, a także wymienia polską nazwę Milowan oraz inne historyczne nazwy we fragmencie: „Polnisch Müllmen (1405 Polonischim Melwayn, 1416 Mylowano polonical, polnisch Milowan und Mielanow)”^[12].

Niemiecki leksykon geograficzny Neumana wydany w 1905 roku notuje nazwę miejscowości jako Polnisch Müllmen^[13], z której w 1914 roku usunięto pierwszą część Polnisch pozostawiając Müllmen^[10] w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie.

Ze względu na swoje polskie pochodzenie w 1936 nazwa Müllmen została zmieniona przez nazistowską administrację III Rzeszy na nową, całkowicie niemiecką nazwą Niederrode. 9 września 1947 r. nadano miejscowości polską nazwę Mionów^[14]. W wyniku procesów lingwistycznych oraz zmian obie obecne nazwy nie wiążą się już z pierwszym znaczeniem.

We wsi znajdują się neolityczne i średniowieczne stanowiska archeologiczne. Podczas badań archeologicznych znaleziono ślady produkcji hutniczej (odkryto piece dymarkowe z III–IV w p.n.e). W obrębie słupowej budowli w osadzie z III w. n.e. wydobyto monetę cesarza rzymskiego Antonina Piusa^[15].

Wieś wzmiankowana była po raz pierwszy w 1217. Wówczas książę Kazimierz I opolski podarował swojemu kanclerzowi Sebastianowi wsie Mionów i Wierzch. Sebastian następnie oddał Wierzch bratu, natomiast zachował Mionów. W latach 1381–1600 właścicielami wsi była rodzina Stral (Strzela)^[15]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów^[16]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk^[17].

Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu młyńskie koło, po obu stronach ostrza kos w słup, a w otoku napis: POLL: MULLMEN: GEM: SIG: / NEYSTAETER CREYS (pol. Gmina Mionów / Powiat Prudnicki)^[18]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 395 mieszkańców Mionowa 3 posługiwało się językiem niemieckim, 391 językiem polskim, a 1 był dwujęzyczny^[19].

W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Mionów znalazł się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem^[20]. Do głosowania uprawnione były w Mionowie 284 osoby, z czego 222, ok. 78,1%, stanowili mieszkańcy (w tym 220, ok. 77,4% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 275 głosów (ok. 96,8% uprawnionych), w tym 274 (99,6%) ważne; za Niemcami głosowało 150 osób (54,7%), a za Polską 124 osoby (45,3%)^[21]. W 1926 w Mionowie została założona jednostka ochotniczej straży pożarnej^[22]. W 1931 w domu Jana Dziadka w Mionowie zorganizowano prywatną szkołę polską. Z czasem została ona przeniesiona do Wierzchu^[23].

Podczas II wojny światowej amerykańskie lotnictwo bombardowało okolice wsi, jednak sama wieś nie ucierpiała wskutek nalotów. Armia Czerwona wkroczyła do Mionowa w drodze na Prudnik w marcu 1945 podczas operacji górnośląskiej^[22].

Od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim^[24]. Mieszkańcom Mionowa, posługującym się dialektem śląskim bądź znającym język polski, pozwolono pozostać we wsi po otrzymaniu polskiego obywatelstwa.

W latach 1945–1950 Mionów należał do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Gostomia^[25], w latach 1954–1959 do gromady Błażejowice^[26], a w latach 1959–1972 do gromady Mochów. Podlegała urzędowi pocztowemu w Białej^[27].

W 1949 we wsi znajdowały się między innymi: szkoła podstawowa prowadzona przez Inspektorat Szkolny w Prudniku^[28], kotlarz^[29], ślusarz^[30]. Od 1972 do 1997 we wsi funkcjonowała Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna^[31]. W latach 1980–1983 wzniesiono nową remizę ochotniczej straży pożarnej^[22]. W 1999 Mionów przystąpił do Programu Odnowy Wsi Opolskiej^[32].

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków^[33]. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Goloki^[34].

• 1871 – 434^[35]
• 1885 – 439^[36]
• 1905 – 393^[37]
• 1910 – 395^[38]
• 1939 – 382^[39]
• 1966 – 292^[40]
• 1998 – 240^[41]
• 2002 – 235^[41]
• 2009 – 210^[41]
• 2011 – 205^[41]
• 2013 – 211^[42]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[43]:

• dom nr 22, z XIX w.

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Mionowie chronione są ponadto^[44]:

• układ ruralistyczny wsi
• kaplica pośrodku wsi
• kapliczka dzwonnica przy drodze na Wierzch, przy posesji nr 52
• dom mieszkalny w zagrodzie nr 20
• dom mieszkalny (wycużny) w zagrodzie nr 22

W Mionowie siedzibę mają firmy Autostryj i Zakład H.U. S.C, zrzeszone w Cechu Rzemieślników i Przedsiębiorców w Prudniku^[45].

W zarządzie Wydziału Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Prudniku znajduje się droga powiatowa nr 1208O relacji Biała – Solec – Rostkowice – Wilków – Mionów – Błażejowice Dolne – Mochów^[46].

Mionów posiada połączenia autobusowe z Głogówkiem, Prudnikiem. We wsi znajdują się trzy przystanki autobusowe – „Hojnowice”, „Mionów”, „Wieś”^[47].

Transport autobusowy w Mionowie obsługiwany był przez PKS Prudnik^[48]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska^[49]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna^[50], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska^[51]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika^[52]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Mionowie i okolicy zajęły się ościenne PKS-y^[53]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu^[54].

W Mionowie działa Niemieckie Koło Przyjaźni (Deutscher Freundeskreis) – oddział terenowy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim^[55].

Katolicy z Mionowa należą do parafii św. Wawrzyńca w Wierzchu (dekanat Głogówek). We wsi znajduje się kaplica św. Jadwigi^[56].

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Mionowie^[57].

12 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Mionów prowadziła trasa „Szlakiem Pielgrzyma”^[58].

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Mionowie działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej^[59].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 12 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Komisariat Policji w Głogówku)^[60].

Teren wsi, jak i całej gminy Głogówek, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa^[61]. Gminę Głogówek obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG^[62].

• Jan Piotr Chrząszcz (1857–1928) – kapłan i historyk regionalny, urodzony w Mionowie

• Max Broesike: Neumans Orts- und Verkehrs-Lexi des Deutschen Reichs. Leipzig und Wien: Verlog des Bibliographischen Instituts, 1905.
• Johann GeorgJ.G. Knie Johann GeorgJ.G., Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865  (niem.).
• FelixF. Triest FelixF., Topographisches Handbuch von Oberschlesien., Breslau: Wilh. Gottl. Korn, 1864–1865, OCLC 315739117  (niem.), Erste Hälfte, Zweite Hälfte.
• Śląsk: księga adresowa województwa śląskiego, Katowice: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza Prasa, 1949 .
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Głogówek [online], 2016 [dostęp 2023-02-10] .

• Mionów, [w:] Archiwum wycinków prasowych, Instytut Śląski [dostęp 2023-10-09] .