Metr

Ten artykuł dotyczy jednostki długości. Zobacz też: inne znaczenia słowa metr.

Metr (stgr. μέτρον miara) – jednostka podstawowa długości w układach: SI, MKS, MKSA, MTS, oznaczenie m. W myśl definicji zatwierdzonej przez XVII Generalną Konferencję Miar w 1983 jest to odległość, jaką pokonuje światło w próżni w czasie 1/299 792 458 s^[1].

Poprzednio metr zdefiniowany był jako:

• (1795–1889) długość równa ${\displaystyle 10^{-7}}$ długości mierzonej wzdłuż południka paryskiego od równika do bieguna. Na podstawie tej definicji wykonano platynoirydowy wzorzec metra. W trakcie powtórnych pomiarów stwierdzono różnice między wzorcem a definicją. Wzorzec przechowywany jest w Międzynarodowym Biurze Miar i Wag w Sèvres koło Paryża.
• (1889–1960) I Generalna Konferencja Miar (1889) określiła metr jako odległość między odpowiednimi kreskami na wzorcu, równą ${\displaystyle 0,999914\cdot 10^{-7}}$ połowy południka ziemskiego.
• (1960–1983) XI Generalna Konferencja Miar (1960) zdefiniowała metr jako długość równą 1 650 763,73 długości fali promieniowania w próżni odpowiadającego przejściu między poziomami 2p¹⁰ a 5d⁵ atomu ⁸⁶Kr (kryptonu 86)^[2].
• (1983–2019) Długość drogi przebytej w próżni przez światło w czasie ${\displaystyle {\frac {1}{299\ 792\ 458}}s}$^[3];
• (2019) XXVI Generalna Konferencja Miar (13–16.11.2018) zdefiniowała metr^[4] jako: oznaczenie m, jest to jednostka długości w SI. Jest ona zdefiniowana poprzez przyjęcie ustalonej wartości liczbowej prędkości światła w próżni c, wynoszącej 299 792 458, wyrażonej w jednostce m s⁻¹, przy czym sekunda zdefiniowana jest za pomocą częstotliwości cezowej Δν_Cs^[5]. Definicja ta weszła w życie 20.05.2019 roku.

Przeliczenie metra na niektóre jednostki niemetryczne:

Wielokrotności i podwielokrotności jednostki (wyróżniono najczęściej używane):

Wielokrotności wyższe niż kilometr są praktycznie nieużywane. Do opisywania odległości w skali astronomicznej stosuje się raczej tysiące i miliony kilometrów lub jednostki pozaukładowe: rok świetlny, parsek, jednostka astronomiczna.

Najmniejszą praktycznie używaną podwielokrotnością jest nanometr. Mniejszych jednostek używa się głównie w fizyce kwantowej.

Zobacz hasło metr w Wikisłowniku

• jednostki pola powierzchni i objętości
• metr katolicki
• metr przestrzenny
• miary rzymskie

• Zmiany definicji metra na przestrzeni lat na archiwalnej stronie Międzynarodowego Biura Miar i Wag. bipm.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-26)]. (ang.).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 2020 r. w sprawie legalnych jednostek miar (Dz.U. z 2020 r. poz. 1024)