Metasoma błonkówek
Metasoma[1] (łac. metasoma) – tylna część ciała u błonkówek z podrzędu trzonkówek, powstała z części odwłoka.
U trzonkówek (owadziarek i żądłówek) pierwszy segment odwłoka, określany mianem pozatułowia, łączy się z tułowiem w pseudotagmę nazywaną mezosomą. Metasomę tworzy pozostała część odwłoka, to jest segmenty od drugiego do jedenastego[2][1]. Pierwszy, rzadziej też drugi segment metasomy tworzy przewężenie, zwane stylikiem lub pomostkiem[2][1][3]. Czasem pierwszy segment metasomy jest nie tylko zwężony, ale też skrócony i wskutek tego prawie niewidoczny[2].
Nabrzmiałą część metasomy, położoną za stylikiem określa się jako gaster[4]. Na segmentach metasomy występują płytki grzbietowe – tergity i brzuszne – sternity, natomiast brak jest płytek bocznych (pleurytów)[2][1]. U samców segmenty dziewiąty i dziesiąty, a u samic też sternum segmentu ósmego ulegają przekształceniu w aparat kopulacyjny, pokładełko lub żądło[1]. Liczba widocznych z zewnątrz segmentów metasomy jest więc znacznie mniejsza od ich faktycznej liczby. Najsilniej zaznacza się to u złotolitek, u których to widoczne mogą być tylko trzy segmenty metasomy[1].
Wydzielenie z odwłoka metasomy przewężeniem pozwala na większą ruchliwość pokładełka lub żądła[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Józef Banaszak: Rząd: błonkówki — Hymenoptera. W: Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 324-328.
- ↑ a b c d John I Huber, Michael J. Sharkey: Chapter 3. Structure. W: Hymenoptera of the world: An identification guide to families. Henri Goulet, John T. Huber (red.). Ottawa: Minister of Supply and Services Canada, 1993, s. 13-59. ISBN 0-660-14933-8.
- ↑ Radchenko A, Czechowska W, Czechowski W: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XXIV Błonkówki – Hymenoptera Zeszyt 63 Mrówki – Formicidae. Toruń: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 2004, s. 9.
- ↑ Armand R. Maggenti, Scott Lyell Gardner: Online Dictionary of Invertebrate Zoology. 2005, s. 383.