Przejdź do zawartości

Lepiota

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Czubajeczka
Ilustracja
Czubajeczka tarczowata (Lepiota clypeolaria)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pieczarkowate

Rodzaj

czubajeczka

Nazwa systematyczna
Lepiota (Pers.) Gray
Nat. Arr. Brit. Pl. (London) 1: 601 (1821)
Typ nomenklatoryczny

Lepiota clypeolaria (Bull.) P. Kumm. 1871

Czubajeczka liliowa
Czubajeczka kasztanowata
Czubajeczka różowawa
Czubajeczka cuchnąca
Czubajeczka brązowoczerwonawa
Czubajeczka brzuchatozarodnikowa

Lepiota (Pers.) Gray (czubajeczka) – rodzaj grzybów z rodziny pieczarkowatych[1].

Cechy charakterystyczne

[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju Lepiota należy około 400 gatunków grzybów saprotroficznych. Są szeroko rozprzestrzenione od strefy tropikalnej po strefę umiarkowaną[2]. Kapelusze łuskowate, kosmkowate lub wełniaste. Blaszki białe lub jasno zabarwione, wolne. Trzony ze skórkowatym, nieruchomym pierścieniem lub kolorowymi paskami. Wysyp zarodników biały, dekstrynoidalny. Zarodniki eliptyczne, wrzecionowate lub z ostrogą, gładkie, bez pory rostkowej, trama blaszek regularna[3].

Wszystkie gatunki są trujące, lub podejrzane o trujące własności. Niektóre gatunki wywołują zatrucia śmiertelne[4].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji: Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)[1].

Synonimy naukowe:

  • Agaricus sect. Lepiota Pers.
  • Cystolepiota subgen. Echinoderma Locq. ex Bon
  • Echinoderma (Locq. ex Bon) Bon, Fusispora Fayod
  • Lepidotus Clem.
  • Lepiota subgen. Lepiotula Maire
  • Lepiotula (Maire) Locq. ex E. Horak
  • Morobia E. Horak[5].

Polską nazwę podał Władysław Wojewoda w 1987 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym rodzaj ten opisywany był też jako bedłka, czubajka i stroszka[6].

Gatunki występujące w Polsce:

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[13]. Wykaz gatunków i nazwy polskie według Władysława Wojewody[6] i innych[7][10].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Index Fungorum [online] [dostęp 2014-02-05] (ang.).
  2. Oleh Prylutskyi, Oleksandr Zinenko, Polina Havrysh, First records of three Lepiota species (Agaricales, Basidiomycota) from Ukraine, with notes on a poorly known species, Lepiota subalba, „Український ботанічний журнал”, 78 (6), 2021, s. 377–78.
  3. E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  4. Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, s. 184, ISBN 978-83-258-0588-3.
  5. Species Fungorum [online] [dostęp 2013-09-20] (ang.).
  6. a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 398–404, ISBN 83-89648-09-1.
  7. a b c d e f g h i j k l m Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-04-26].
  8. W. Wojewoda podał nazwę polską dla synonimu Lepiota fulvella Rea.
  9. W. Wojewoda podał nazwę polską dla synonimu Lepiota setulosa J.E. Lange.
  10. a b c Lepiota (czubajeczka) [online], grzyby.pldata dostępu = 2024-01-12 (ang.).
  11. W. Wojewoda podał nazwę polską dla synonimu Lepiota ventriosospora.
  12. W. Wojewoda podał nazwę polską dla synonimu Lepiota pseudohelveola Kühner ex Hora.
  13. Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-09-20] (ang.).