Krzyż Pielgrzyma

Krzyż Pielgrzyma do Ziemi Świętej
	; Awers Srebrnego Krzyża Pielgrzyma
	; Rewers
	; Baretka
Ustanowiono	2 maja 1901
Kruszec	złoto, srebro lub brąz
	Multimedia w Wikimedia Commons

Krzyż Pielgrzyma do Ziemi Świętej lub Medal Pielgrzyma do Ziemi Świętej (łac. Signum Sacri Itineris Hierosolymitani) − odznaczenie ustanowione przez papieża Leona XIII, którym honorowani są pątnicy odbywający pielgrzymkę do Ziemi Świętej^[1]^[2].

W zbiorach Muzeum Zamojskiego opisany jest pod nazwą Krzyż honorowy Leona XIII^[3].

Historia

Chociaż na awersie krzyża (medalu) znajduje się napis: LEO XIII P.M. CREAVIT AN. MCM (łac. ustanowił Leon XIII w roku 1900), dekret ustanawiający Kongregacji Rozkrzewiania Wiary nosi datę 2 maja 1901^[1]. W dokumencie podkreślone zostało, iż papież ustanawia medal, by docenić gorliwość chrześcijan, którzy zdecydowali się na nawiedzenie Miejsc Świętych w Palestynie, tzn. miejsc związanych z życiem Chrystusa, Maryi i uczniów Pańskich. Po obu stronach medalu, na ramionach krzyża przedstawionych zostało dziewięć scen z Nowego Testamentu, które wskazują na obowiązek nawiedzenia siedmiu sanktuariów chrześcijańskich: Groty Zwiastowania w Nazarecie, Groty Narodzenia w Betlejem, miejsca Chrztu Pańskiego nad Jordanem, Wieczernika, Ogrodu w Getsemani, Klasztoru Biczowania i kaplic Drogi Krzyżowej (Via Dolorosa) oraz Bazyliki Bożego Grobu z kaplicą Kalwarii w Jerozolimie^[4].

Podział odznaczenia:

Złoty Krzyż Pielgrzyma do Ziemi Świętej
Srebrny Krzyż Pielgrzyma do Ziemi Świętej
Brązowy Krzyż Pielgrzyma do Ziemi Świętej

Nadawanie krzyża jako odznaczenia państwowego Stolicy Apostolskiej zostało wstrzymane w 1977 przez papieża Pawła VI^[2], a jego miejsce zajęły dwa inne wyróżnienia: Palma Jerozolimska oraz Muszla Pielgrzyma^[5].

Obecnie krzyż nadaje przełożony franciszkańskiej prowincji na Bliskim Wschodzie – Kustodii Ziemi Świętej, noszący tytuł Kustosza Ziemi Świętej.

Wygląd

Oznaka Krzyża Pielgrzyma ma kształt krzyża jerozolimskiego. Na awersie, pośrodku krzyża znajduje się medalion z podobizną papieża Leona XIII i łacińskim napisem LEO XIII P.M. CREAVIT AN. MCM. Na ramionach dużego krzyża znajdują się sceny: Zwiastowania, Narodzenia Jezusa, Chrztu Pańskiego i Ostatniej Wieczerzy. Na końcach ramion centralnego krzyża widoczny jest łaciński napis: CHRISTI AMOR CRUCIFIXI TRAXIT NOS (łac. miłość Chrystusa ukrzyżowanego przywiodła nas).

Na rewersie, w środkowym medalionie ukazana jest scena nawiedzenia pustego grobu w dniu Zmartwychwstania Pańskiego. W czterech bocznych mniejszych medalionach przedstawione zostały sceny: modlitwy w Ogrójcu, biczowania, cierniem ukoronowania i śmierci krzyżowej. W zakończeniach ramion centralnego dużego krzyża znajduje się łaciński napis: SIGNUM SACRI ITINERIS HIEROSOL. (łac. znak świętej podróży do Jerozolimy)^[4].

Odznaczeni

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Krzyżem Pielgrzyma.

Z tym tematem związana jest kategoria: Polacy odznaczeni Krzyżem Pielgrzyma.

W ponad stuletniej historii medalu zostali nim odznaczeni obywatele wielu krajów, głowy państw, osobistości świata kultury, dyplomaci i duchowni, wśród nich m.in.:

bp Karol Fischer (1909^[6])
Feliks Nowowiejski (1909^[6])
Józef Gallus (1909^[6])
gen. Stanisław Woźniak, dowódca sił ONZ w Libanie UNIFIL (Złoty Krzyż Pielgrzyma, 1996)
o. Anzelm Szteinke OFM (Złoty Krzyż Pielgrzyma, 1999),
o. Marek Wach OFM (Złoty Krzyż Pielgrzyma, 1999^[7])
kard. Stanisław Dziwisz (Złoty Krzyż Pielgrzyma, 2006^[8])
o. Wacław Stanisław Chomik OFM (Złoty Krzyż Pielgrzyma, 2008^[9]).
ks. Jarosław Mariusz Lipniak (Złoty Krzyż Pielgrzyma 2012),dyplom nr N. 109/12, wydany 23.07.2012 r. w klasztorze Najświętszego Zbawiciela w Jerozolimie, podpisany przez o. Pierbattistę Pizzaballa OFM, kustosza Ziemi Świętej.
o. Ezdrasz Biesok OFM (Złoty Krzyż Pielgrzyma, 2012)^[10]
Iwona Ewa Pawlos (Złoty Krzyż Pielgrzyma, 2012), dyplom nr N. 292/12, wydany 31.12.2012 r. w klasztorze Najświętszego Zbawiciela w Jerozolimie, podpisany przez o. Pierbattistę Pizzaballa OFM, kustosza Ziemi Świętej.
Zbigniew Felczyński (Złoty Krzyż Pielgrzyma, 2012), dyplom nr N. 291/12, wydany 31.12.2012 r. w klasztorze Najświętszego Zbawiciela w Jerozolimie, podpisany przez o. Pierbattistę Pizzaballa OFM, kustosza Ziemi Świętej.
Paweł Szydlak (Złoty Krzyż Pielgrzyma, 2012), dyplom nr N. 293/12, wydany 31.12.2012 r. w klasztorze Najświętszego Zbawiciela w Jerozolimie, podpisany przez o. Pierbattistę Pizzaballa OFM, kustosza Ziemi Świętej.
Katarzyna Halkowicz (Srebrny Krzyż Pielgrzyma, 2012), dyplom nr N. 295/12, wydany 31.12.2012 r. w klasztorze Najświętszego Zbawiciela w Jerozolimie, podpisany przez o. Pierbattistę Pizzaballa OFM, kustosza Ziemi Świętej.
Małgorzata Świerk (Srebrny Krzyż Pielgrzyma, 2012), dyplom nr N. 297/12, wydany 31.12.2012 r. w klasztorze Najświętszego Zbawiciela w Jerozolimie, podpisany przez o. Pierbattistę Pizzaballa OFM, kustosza Ziemi Świętej.
Piotr Bergander (Srebrny Krzyż Pielgrzyma, 2012), dyplom nr N. 296/12, wydany 31.12.2012 r. w klasztorze Najświętszego Zbawiciela w Jerozolimie, podpisany przez o. Pierbattistę Pizzaballa OFM, kustosza Ziemi Świętej.
o. Antonin Brząkalik OFM (Złoty Krzyż Pielgrzyma, luty 2014)
o. Dymitr Żeglin OFM (Złoty Krzyż Pielgrzyma, luty 2014)
o. Marcelin Pietryja OFM (Złoty Krzyż Pielgrzyma, luty 2014)
Agnieszka Danho (Złoty Krzyż Pielgrzyma, 22 kwietnia 2014) dyplom nr 043/14, wydany w klasztorze Najświętszego Zbawiciela w Jerozolimie, podpisany przez o. Pierbattistę Pizzaballa OFM, kustosza Ziemi Świętej.
ks. kanonik Włodzimierz Koperski (Złoty Krzyż Pielgrzyma, 2014), dyplom nr N. 59/14, wydany 11 lipca 2014 r. w klasztorze Najświętszego Zbawiciela w Jerozolimie, podpisany przez o. Pierbattistę Pizzaballa OFM, kustosza Ziemi Świętej.
harcmistrz ZHP Rafał Raniowski (Srebrny Krzyż Pielgrzyma, 2021), dyplom nr N. 42/21, wydany 22 czerwca 2021 r. w klasztorze Najświętszego Zbawiciela w Jerozolimie, podpisany przez o. Franciscusa Pattona OFM, kustosza Ziemi Świętej.

Przypisy

↑ ^a ^b The decoration created by Leon XIII for the Holy Land Pilgrims. www.custodia.org. [dostęp 2014-08-25]. (ang.).
↑ ^a ^b Peter Bander van Duren: Orders of knighthood and of merit. The Pontifical, Religious and Secularised Orders, and their relationship to the Apostolic See. Londyn: Colin Smythe, 1995, s. 459
↑ Eksponat nr 5387: Krzyż honorowy Leona XIII. [w:] Katalog Muzealny [on-line]. muzeum-zamojskie.pl. [dostęp 2016-07-14].
↑ ^a ^b Grzegorz Wiśniowski. Krzyż Pielgrzyma do Ziemi Świętej. „Ziemia Święta”. 20 (4), s. 65, 1999. Kraków: Komisariat Ziemi Świętej. ISSN 1233-5738.
↑ Peter Bander van Duren: The Cross on the Sword. A supplement to 'Orders of Knighthood, Awards and the Holy See. 1987, s. 156-157.
↑ ^a ^b ^c Józef Gallus: Wspomnienie z pielgrzymki mojej do Ziemi Świętej. Opole: 1909.
↑ Jerzy Kraj. Złote Krzyże Pielgrzyma. „Ziemia Święta”. 20 (4), s. 64, 1999. Kraków: Komisariat Ziemi Świętej. ISSN 1233-5738.
↑ Jerzy Kraj: Reportaż: Kard. Dziwisz w Ziemi Świętej. www.franciszkanie.pl, 2006-11-21. [dostęp 2010-06-23].
↑ Dokument w Archiwum Prowincji św. Jadwigi we Wrocławiu: N. 116/08, wydany 18 października 2008 w klasztorze Najświętszego Zbawiciela w Jerozolimie, podpisany przez o. Pierbattistę Pizzaballa OFM, kustosza Ziemi Świętej.
↑ Jerzy Kraj: Z Ojczyzny Jezusa. www.radiomaryja.pl, 2012-11-26. [dostęp 2012-11-27].

[decorat-1] The decoration created by Leon XIII for the Holy Land Pilgrims. www.custodia.org. [dostęp 2014-08-25]. (ang.).

[pbvd-2] Peter Bander van Duren: Orders of knighthood and of merit. The Pontifical, Religious and Secularised Orders, and their relationship to the Apostolic See. Londyn: Colin Smythe, 1995, s. 459

[3] Eksponat nr 5387: Krzyż honorowy Leona XIII. [w:] Katalog Muzealny [on-line]. muzeum-zamojskie.pl. [dostęp 2016-07-14].

[Wiśniew-4] Grzegorz Wiśniowski. Krzyż Pielgrzyma do Ziemi Świętej. „Ziemia Święta”. 20 (4), s. 65, 1999. Kraków: Komisariat Ziemi Świętej. ISSN 1233-5738.

[5] Peter Bander van Duren: The Cross on the Sword. A supplement to 'Orders of Knighthood, Awards and the Holy See. 1987, s. 156-157.

[Gallus-6] Józef Gallus: Wspomnienie z pielgrzymki mojej do Ziemi Świętej. Opole: 1909.

[Kraj-7] Jerzy Kraj. Złote Krzyże Pielgrzyma. „Ziemia Święta”. 20 (4), s. 64, 1999. Kraków: Komisariat Ziemi Świętej. ISSN 1233-5738.

[8] Jerzy Kraj: Reportaż: Kard. Dziwisz w Ziemi Świętej. www.franciszkanie.pl, 2006-11-21. [dostęp 2010-06-23].

[9] Dokument w Archiwum Prowincji św. Jadwigi we Wrocławiu: N. 116/08, wydany 18 października 2008 w klasztorze Najświętszego Zbawiciela w Jerozolimie, podpisany przez o. Pierbattistę Pizzaballa OFM, kustosza Ziemi Świętej.

[10] Jerzy Kraj: Z Ojczyzny Jezusa. www.radiomaryja.pl, 2012-11-26. [dostęp 2012-11-27].

[1]

Ordery	Order Najwyższy Chrystusa Order Złotej Ostrogi Order Piusa IX Order Świętego Grzegorza Wielkiego Order Świętego Sylwestra
Odznaczenia honorowe	Pro Ecclesia et Pontifice Benemerenti
Ordery/zakony religijne chronione	Order Grobu Świętego Order Kawalerów Maltańskich (Order Pro Merito Melitensi)
Odznaczenia zniesione w 1870 roku	Order Moretta Order Świętej Cecylii Medal Zasługi Wojskowej
Odznaczenia zniesione w 1954 roku	Krzyż Laterański Krzyż Lauretański Krzyż Pielgrzyma Krzyż Adwokatów Świętego Piotra

Rodzaj odznaczenia	order krzyż medal gwiazda odznaka dystynktorium
Elementy insygniów	godło łańcuch orderowy gwiazda orderowa rozetka galonik okucie wstęga orderowa
Formy zredukowane	cywilna: miniaturka orderowa mundurowa: baretka
Lista odznaczeń w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie
Lista baretek w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie organizacjach międzynarodowych
Prawo	kapituła orderu odznaczenie państwowe order domowy order kobiecy
System odznaczeń w Polsce	Komisja Heraldyczna polski system orderowo-odznaczeniowy (lista) polskie odznaczenia resortowe polskie odznaczenia samorządowe