Kraski (obwód grodzieński)
52°57′38″N 24°33′26″E/52,960556 24,557222 Pałacyk Bułharynów-Sieheniów, stan w 2008 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+375 1512 |
| Kod pocztowy |
231923 |
| Tablice rejestracyjne |
4 |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |
| 52°57′38″N 24°33′26″E/52,960556 24,557222
| |
Kraski (biał. Краскі, ros. Краски) – wieś na Białorusi, w rejonie wołkowyskim obwodu grodzieńskiego, nad Zelwianką, około 23 km na południe od Wołkowyska.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W 1796 roku wieś należała do rodziny Suchodolskich. W 1836 roku – do Bułharynów, około połowy XIX wieku majątek przeszedł na własność rodziny Sieheniów (obie te rodziny były powiązane ze sobą wieloma węzłami małżeńskimi, więc prawdopodobnie własność przeszła w drodze dziedziczenia). W rękach Sieheniów dobra te pozostawały do 1939 roku[2].
Po III rozbiorze Polski w 1795 roku Kraski, wcześniej należące do powiatu wołkowyskiego województwa nowogródzkiego Rzeczypospolitej, znalazły się na terenie powiatu wołkowyskiego (ujezdu), wchodzącego w skład kolejno guberni: słonimskiej, litewskiej i grodzieńskiej Imperium Rosyjskiego. Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku wieś wróciła do Polski, weszła w skład gminy Podorosk powiatu wołkowyskiego województwa białostockiego, od 1945 roku – była w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi[3].
W 1836 roku we wsi mieszkało 103 osób, w 1914 roku – 121 osób.
Pałac
[edytuj | edytuj kod]Bułharynowie wybudowali w 1839 roku parterowy, murowany dwór. W 1905 roku Sieheniowie przebudowali dom na pałacyk w stylu neogotyckim, dobudowując do starego, prawego skrzydła nowe, piętrowe skrzydło. Oba skrzydła połączono wydatnym ryzalitem z balkonem. Między ryzalitem a nowym skrzydłem wybudowano okrągłą, trzykondygnacyjną wieżę, zwieńczoną blankami. Główne wejście było w starej części. Dach wieńczyły jeszcze dwie wieżyczki[2][4].
Dom stał na zboczu doliny Zelwianki, był otoczony przez park krajobrazowy o powierzchni około 6 ha, łączący się z sosnowym lasem. Przed domem wytyczono duży, eliptyczny gazon otoczony starodrzewiem. Park był obsadzony wieloma rzadkimi gatunkami drzew i był poprzecinany wieloma alejkami i ścieżkami[2].
Pałacyk i oficyny przetrwały wojny. Z parku pozostało około 30 drzew[5].
W czasach radzieckich w pałacyku urządzono początkowo sanatorium dla gruźlików, później – zakład profilaktyczno-leczniczy dla alkoholików. Po upadku ZSRR pałacyk zaczął popadać w ruinę. W 2010 roku został sprzedany rosyjskiemu biznesmenowi Vadimowi Selikowowi za 307 milionów rubli (wtedy równowartość 105 tysięcy dolarów USA[6][7]). Kupiec zobowiązał się wyremontować pałac do 2017 roku. W 2015 roku prokurator rejonowy rozważał nałożenie na inwestora kary stu milionów rubli w związku z brakiem postępów w remoncie obiektu[8].
Pałac jest historyczno-kulturalnym zabytkiem Białorusi o numerze ewidencyjnym 412Г000104.
Majątek w Kraskach jest opisany w 2. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Belarus [online], pop-stat.mashke.org [dostęp 2017-11-18] [zarchiwizowane z adresu 2015-06-02].
- ↑ a b c d Kraski, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 233–234, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ Kraski na stronie Radzima.net. [dostęp 2015-11-08].
- ↑ Kraski na stronie Radzima.org. [dostęp 2015-11-08].
- ↑ Краски, усадьба Сегеней. W: Анатолий Тарасович Федорук: Садово-парковое искусство Белоруссии. Mińsk: Ураджай, 1989, s. 155–156. ISBN 5-7860-0086-9. [dostęp 2015-11-08].
- ↑ Бізнесовец з Расіі набыў палац у Красках за $100000. 2010-01-27. [dostęp 2015-11-08].
- ↑ Краски na stronie Globus Białorusi. [dostęp 2015-11-08]. (ros.).
- ↑ Собственника старинной усадьбы в Волковысском районе хотят оштрафовать на 100 млн рублей из-за «неразберихи» в документах. 2015-10-01. [dostęp 2015-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-03)].