Gubernia
.svg)
Gubernia (ros. губерния) – jednostka podziału administracyjnego wyższego szczebla w Imperium Rosyjskim[1], w tym i w krajach będących w jej składzie m.in.: w Wielkim Księstwie Finlandii i Królestwie Polskim.
Jednostka administracyjna została wprowadzona przez cara Piotra I. Na gubernie podzielone były również ziemie zabrane – terytoria Rzeczypospolitej wcielone do Imperium Rosyjskiego w wyniku rozbiorów Polski (1772–1795). Po klęsce powstania listopadowego w Królestwie Polskim w ramach rusyfikacji ustroju dotychczasowych osiem województw zostało w 1837 zastąpione przez gubernie. Gubernie zniesione zostały po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w listopadzie 1918. Na terytorium RFSRR i ZSRR istniały do 1929, gdy zostały zastąpione przez obwody.
Gubernią zarządzał gubernator mianowany przez cara. Gubernie były niekiedy zgrupowane w generał-gubernatorstwa (Królestwo Polskie np. tworzyło jako całość generał-gubernatorstwo warszawskie złożone z 10 guberni). Na ziemiach zabranych funkcjonowały: generał-gubernatorstwo kijowskie i generał-gubernatorstwo litewskie. Niższymi jednostkami podziału administracyjnego były: gmina, powiat i obwód (zniesiony w wyniku kolejnych reform administracyjnych).
Podział Królestwa Polskiego (Kraju Nadwiślańskiego) na gubernie z 1914 roku:
- warszawska
- płocka
- kielecka
- radomska
- piotrkowska
- kaliska
- suwalska
- łomżyńska
- lubelska
- chełmska (utworzona w 1912 roku ze wschodniej części guberni siedleckiej i lubelskiej, następnie wcielona do generał-gubernatorstwa kijowskiego)
Gubernie na terenach Rzeczypospolitej wcielonych przez Imperium Rosyjskie w wyniku rozbiorów 1772–1795 (Ziemie zabrane) (stan na 1914):
- Generał-gubernatorstwo wileńskie
- wileńska
- kowieńska
- grodzieńska (wraz z tzw. obwodem białostockim)
- kurlandzka
- mińska
- mohylewska
- witebska
- połocka
- Generał-gubernatorstwo kijowskie
Gubernie
[edytuj | edytuj kod]- gubernia augustowska
- gubernia białoruska
- gubernia chełmska
- gubernia czernihowska
- gubernia grodzieńska
- gubernia homelska
- gubernia kaliska
- gubernia kielecka
- gubernia krakowska
- gubernia lubelska
- gubernia łomżyńska
- gubernia mazowiecka
- gubernia piotrkowska
- gubernia podlaska
- gubernia płocka
- gubernia radomska
- gubernia sandomierska
- gubernia siedlecka
- gubernia suwalska
- gubernia warszawska
.png)
.png)
.svg)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ gubernia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-02-11].
