Kozów (województwo lubuskie)

Kozów
	wieś
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	krośnieński
Gmina	Gubin
Liczba ludności (2022)	99
Strefa numeracyjna	68
Kod pocztowy	66-629
Tablice rejestracyjne	FKR
SIMC	0909390
	Położenie na mapie gminy wiejskiej Gubin Kozów
	Położenie na mapie Polski Kozów
	Położenie na mapie województwa lubuskiego Kozów
	Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego Kozów
	51°51′36″N 14°44′31″E/51,860000 14,741944

Kozów (niem. Kaaso^[4], łuż. Kazow)^[5] – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Gubin.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Wieś położona jest na terenie zasiedlenia związanego z X-XII w. grodem w Niemczy Łużyckiej (Polanowice)^[6]. W dokumencie z 1000 roku wymieniono wsie związane z Niemczą Łużycką: Biecz, Chociejów, Drzeniów, Bieżyce, Późna. Udokumentowanych jest w XII stuleciu 13 dalszych miejscowości m.in. Kozów^[6]. W 1449 roku nazwa wsi brzmiała Kaso, a trzy lata później Kasaw^[4]. Kozów mógł należeć do v. Maxenów lub do miasta Gubina (1602 rok). Dobra od miasta odkupiła rodzina von Reiche, a w drugiej połowie XVII w. stał się własnością rodziny von Würksche^[6]. W 1764 roku miejscowość stała się własnością rodziny von Seydel^[4]. Pierwotnie do wsi należał majątek. Nadmieniono, że w 1864 roku był tutaj młyn wodny. W 1928 roku połączono wieś z sąsiednią gminą (niem. Jetzschko)^[7].

Na uwagę zasługuje znalezienie złotego skarbu w październiku 1882 roku na polach między Kozowem a Witaszkowem. Skarb ważył 4,5 kg i składał się z ryby o długości 42 cm z wypukłymi do 5 mm figurkami oraz pochwy i rękojeści miecza wraz z pierścieniami i klejnotami^[6]. W 1946 roku w Kozowie było 26 gospodarstw, a w 1952 roku wieś zamieszkiwało 13 osób^[6].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[8]:

zespół dworski, z końca XVIII wieku, z połowy XIX wieku:
- czworak
- stajnia
- stodoła
- dwór z XVIII wieku. W zachodniej części wsi znajduje się zespół dworski. Składa się z dworu i budynków gospodarczych. Dwór zbudowano we wschodniej pierzei podwórza. Dwie stodoły^[9], murowana stajnia i budynek gospodarczo–mieszkalny^[10] zbudowano w południowej i zachodniej części podwórza. Budynki te podobnie jak dwór zostały wzniesione pod koniec XVIII i na początku XIX wieku. Dwór był pierwszą siedzibą szlachecką, jaką wzniesiono w Kozowie i prawdopodobnie został zbudowany z inicjatywy rodziny von Seydel. W drugiej połowie stulecia został przeprowadzony remont obiektu, podczas którego zapewne podwyższono ryzalit i usunięto część detalu architektonicznego^[4]. Dwór to podpiwniczony budynek z trzykondygnacyjnym ryzalitem zbudowany na planie prostokąta. Posiada dach mansardowy z naczółkami. Wejście główne umieszczono w przyziemiu ryzalitu^[11]. W latach 1973–1976 miał miejsce gruntowny remont budynku przez zarządzający dawnym folwarkiem Kombinat Gospodarstw Rolnych w Grabicach, podczas, którego podzielono go na mieszkania niszcząc przy tym wszystkie elementy wystroju. Do dziś budynek pełni funkcję mieszkalną^[12].

Zobacz też

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 60853
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 535 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ ^a ^b ^c ^d Krzysztof Garbacz: Przewodnik po zabytkach województwa lubuskiego tom 1. s. 240.
↑ Rudolf Lehmann: Historisches Ortslexikon für die Niederlausitz Band 2. Die Kreis Cottbus, Spremberg, Guben und Sorau. 2011. ISBN 978-3-941919-90-7.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Zygmunt Traczyk: Ziemia Gubińska 1939 – 1949… s. 264
↑ Gubińskie Towarzystwo Kultury - Zeszyty Gubińskie nr 5 s. 25
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 13. [dostęp 2013-01-24].
↑ Jedna szachulcowa, a druga murowana
↑ Budynek nakryto dachem naczółkowym
↑ Na ryzalicie zachowała się dekoracja w postaci gzymsów i podziału ramowego
↑ Krzysztof Garbacz: Przewodnik po zabytkach województwa lubuskiego tom 1. s. 241.

Bibliografia

Wydawnictwo Gubińskiego Towarzystwa Kultury 1999 r. - Zeszyty Gubińskie nr 5 s.25
Zygmunt Traczyk: Ziemia Gubińska 1939 – 1949…. Gubin: Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Gubińskiej, 2011, s. 264-267. ISBN 978-83-88059-54-4.
Garbacz Krzysztof: Przewodnik po zabytkach województwa lubuskiego tom 1. Zielona Góra: Agencja Wydawnicza „PDN”, 2011, s. 240-241. ISBN 978-83-919914-8-2.

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 60853

[2] NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .

[3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 535 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[przew-4] Krzysztof Garbacz: Przewodnik po zabytkach województwa lubuskiego tom 1. s. 240.

[5] Rudolf Lehmann: Historisches Ortslexikon für die Niederlausitz Band 2. Die Kreis Cottbus, Spremberg, Guben und Sorau. 2011. ISBN 978-3-941919-90-7.

[traczyk-6] Zygmunt Traczyk: Ziemia Gubińska 1939 – 1949… s. 264

[zeszyty-7] Gubińskie Towarzystwo Kultury - Zeszyty Gubińskie nr 5 s. 25

[8] Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 13. [dostęp 2013-01-24].

[9] Jedna szachulcowa, a druga murowana

[10] Budynek nakryto dachem naczółkowym

[11] Na ryzalicie zachowała się dekoracja w postaci gzymsów i podziału ramowego

[przew0-12] Krzysztof Garbacz: Przewodnik po zabytkach województwa lubuskiego tom 1. s. 241.

[2]