Przejdź do zawartości

Kolczak rudawy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kolczak rudawy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieprznikowce

Rodzina

kolczakowate

Rodzaj

kolczak

Gatunek

kolczak rudawy

Nazwa systematyczna
Hydnum rufescens Pers.
Observ. mycol. (Lipsiae) 2: 95 (1800) [1799]
Kolce nie zbiegają na trzon
Starsze owocniki mają rozszczepione kolce

Kolczak rudawy (Hydnum rufescens Pers.) – gatunek grzybów należący do rodziny kolczakowatych (Hydnaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hydnum, Hydnaceae, Cantharellales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Synonimy łacińskie[2]:

  • Dentinum rufescens (Pers.) Gray 1821
  • Hydnum repandum f. rufescens (Pers.) Nikol. 1961
  • Hydnum repandum subsp. rufescens (Pers.) Pers. 1825
  • Hydnum repandum var. rufescens (Pers.) Barla 1859
  • Hydnum sulcatipes Peck 1907
  • Tyrodon rufescens (Pers.) P. Karst. 1889

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako kolczak czerwonożółty i kolczak rudy[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica 3–8 cm, początkowo łukowaty, później płaskołukowaty, na koniec zagłębiony, powyginany. Brzeg ostry i falisty. Powierzchnia naga i gładka, początkowo w kolorze rdzawożółtym, później brązowopomarańczowym lub rdzawoczerwonym. Skórka u starszych owocników staje się gorzka[4].

Hymenofor

Kolczasty. Kolce o długości do 5 mm, gęste i kruche. Mają żółtopomarańczowy kolor[4] i zazwyczaj nie zbiegają na trzon[5]. U starszych owocników końce kolców często są rozszczepione.

Trzon

Wysokość 3–7 cm, grubość 1–2 cm, gruby, pełny, zazwyczaj centralny, ale czasami osadzony mimośrodowo. Ma białawy kolor z żółtopomarańczowymi plamami. Uciśnięty żółknie[4].

Miąższ

Kruchy i twardy, barwy żółtej lub rdzawoczerwonej. Smak i zapach niewyraźny[4].

Wysyp zarodników

Zarodniki szeroko eliptyczne lub niemal okrągłe, gładkie, o rozmiarach 6,5–9 × 5,5–8 μm[6].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Australii[7]. W Polsce jest dość pospolity[3].

Rośnie na ziemi w lasach mieszanych, szczególnie pod jodłą i grabem. Owocniki pojawiają się od czerwca do listopada.

Gatunki podobne

[edytuj | edytuj kod]

Nieco podobny jest kolczak obłączasty (Hydnum repandum), jednak jest jaśniejszy, zazwyczaj większy, kolce ma bladożółte i zazwyczaj zbiegające na przeważnie niecentryczny trzon[5]. Obydwa te gatunki są często z sobą mylone. Od góry bardzo podobnie wygląda też pieprznik jadalny (Cantharellus cibarius), ale łatwo można go odróżnić, gdyż nie ma kolców lecz listewki[8].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Grzyb mikoryzowy[3]. Jest grzybem jadalnym, ale o małej wartości; jest łykowaty i ciężkostrawny[9]. Obydwa gatunki kolczaków w Niemczech były od dawna przez grzybiarzy zbierane i spożywano je bez szkody dla zdrowia[8].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Index Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
  2. Species Fungorum. [dostęp 2013-09-20]. (ang.).
  3. a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
  5. a b Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
  6. MushroomEXpert. [dostęp 2013-09-04]. (ang.).
  7. Discover Life Maps. [dostęp 2014-09-01].
  8. a b Till R. Lohmeyer, Ute Kũnkele: Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie. Warszawa: 2006. ISBN 978-1-40547-937-0.
  9. Albert Pilát, Otto Ušák: Mały atlas grzybów. Warszawa: PWRiL, 1977.