FAI (samochód pancerny)
 Samochód FAI, strażnica Straży Granicznej, Białystok | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
początkowo w Zakładach Iżorskich a później zakłady DRO |
| Typ pojazdu |
lekki samochód pancerny |
| Trakcja |
kołowa |
| Załoga |
2 |
| Historia | |
| Prototypy |
1930 |
| Produkcja |
1933–1936 (FAI-M - 1938) |
| Egzemplarze |
676 |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
4-cylindrowy gaźnikowy GAZ-A (FAI-M - GAZ-M1) |
| Transmisja |
mechaniczna |
| Poj. zb. paliwa |
40 l (FAI-M - 60 l) |
| Pancerz |
spawany z płyt walcowanych |
| Długość |
3750 mm (FAI-M - 4310 mm) |
| Szerokość |
1680 mm (FAI-M - 1750 mm) |
| Wysokość |
2240 mm |
| Prześwit |
0,22 m |
| Masa |
bojowa: 2000 kg |
| Moc jedn. |
20 KM/t (FAI-M - 25 KM/t) |
| Osiągi | |
| Prędkość |
80 km/h FAI-M 90 |
| Zasięg pojazdu |
200 km FAI-M 315 |
| Pokonywanie przeszkód | |
| Brody (głęb.) |
bez przygotowania: 0,5 m |
| Kąt podjazdu |
15 |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1 x karabin maszynowy DT kal. 7,62 mm | |
| Użytkownicy | |
| ZSRR, Finlandia, Hiszpania, Niemcy | |
FAI – samochód pancerny, konstrukcji radzieckiej, z okresu przed II wojną światową.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W 1929 Związek Radziecki zakupił w USA licencję na produkcję samochodu osobowego Ford A. Zakupiono też licencję na produkcję samochodów ciężarowych Ford AA. W 1930 r. w Związku Radzieckim zaczęto produkcję tych aut w zakładach w Gorkim, jako GAZ-A i GAZ-AA. Sztab generalny Armii Czerwonej podjął decyzję o wykorzystaniu podwozi tych pojazdów do budowy samochodów pancernych. Na podwoziu samochodu GAZ-A miał powstać lekki pojazd rozpoznawczy, uzbrojony w jeden karabin maszynowy i częściowo opancerzony. Opracowano kilka modeli takiego pojazdu, m.in. D-8 i D-12, które zostały przyjęte do uzbrojenia. Wyprodukowano w latach 1932-1934 niewielkie serie (po 25) tych samochodów, które jednak nie spełniały wszystkich wymagań.
Postanowiono skonstruować nowy pojazd. Zadanie jego zaprojektowania podjęło Biuro Konstrukcyjne Fabryki Iżorskiej. Efektem jego prac był pojazd zwany Ford A Iżorski, w skrócie FAI. W lutym 1931 ukończono budowę dwóch prototypów, skierowanych później na badania wojskowe. Testy te zakończyły się decyzją o przyjęciu wozu na uzbrojenie. Produkcję seryjną rozpoczęto w 1933. Zakończono ją w 1936, po zbudowaniu 676 samochodów.
Wersje produkcyjne
[edytuj | edytuj kod]- FAI - model podstawowy.
- FAI ż-d - wersja przystosowana do jazdy po szynach. Zapas amunicji zwiększony do 2520 nabojów.
- FAI-M - zmodernizowana wersja. Ich serię wyprodukowano w 1938 z pozostałych kadłubów, zamontowanych na podwoziach samochodów GAZ-M1.
Służba
[edytuj | edytuj kod]Samochody pancerne FAI i FAI-M, znajdowały się w wyposażeniu jednostek pancernych i piechoty Armii Czerwonej. Swój chrzest bojowy przeszły w Hiszpanii, gdzie wysłano kilkanaście wozów tego typu. Brały udział w konfliktach dalekowschodnich, agresji na Polskę i na Finlandię, i początkowej fazie wojny radziecko-niemieckiej.
Pewna liczba pojazdów została zdobyta przez Niemców. Zostały one włączone w skład wyposażenia Wehrmachtu pod oznaczeniem Panzerspäwagen BA 202 (r). Jeden wóz został zdobyty przez powstańców w czasie powstania warszawskiego w 1944.
Obecnie
[edytuj | edytuj kod]W tej chwili wiadomo o 2 zachowanych egzemplarzach - jeden znajduje się w Rosji, drugi w Białymstoku na terenie koszar Straży Granicznej (poprzednio na wystawie plenerowej w Muzeum Wojska w Białymstoku). W polskim egzemplarzu oryginalna jest tylko część konstrukcji a ogólny wygląd odbiega od pierwotnego, będąc efektem nieudolnej rekonstrukcji przeprowadzonej przez Muzeum. Pojazd był też kilkukrotnie dewastowany podczas czasowej ekspozycji organizowanej przez Muzeum Wojska poza terenem Straży Granicznej.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Encyklopedia II WŚ. Poznań: Amercom, 2006. ISBN 978-83-7425-265-2.