4 szwadron pionierów
| |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1924 |
| Rozformowanie |
1939 |
| Dowódcy | |
| Ostatni |
rtm. Jerzy Jasielski |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość |
4 DK (1924–1930) |
4 szwadron pionierów – pododdział kawalerii Wojska Polskiego.
Historia szwadronu
[edytuj | edytuj kod]W 1924 został sformowany szwadron pionierów przy 4 Dywizji Kawalerii[1]. 21 listopada 1924 minister spraw wojskowych przydzielił na stanowiska młodszych oficerów szwadronu poruczników: Karola Wiernickiego z 24 puł. i Jerzego Leihra z 2 psk[2]. Szwadron wchodził w skład 4 Dywizji Kawalerii we Lwowie. 6 listopada 1924 generał dywizji Stefan Majewski, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem O.I.Szt.Gen. 11750 Org. ustalił następujące odznaki dla organizującego się szwadronu pionierów przy 4 DK:
- otok na czapkach rogatywkach czarny,
- proporczyki na kołnierzu kurtki i płaszcza pąsowo-czarne (barwa pąsowa u góry, barwa czarna zaś u dołu),
- na naramiennikach kurtki i płaszcza numer (cyfry arabskie) i litery „4D”[a].
Szwadron stacjonował w garnizonie Lwów[4][5][6][7].
Od sierpnia 1926 formacją ewidencyjną dla żołnierzy szwadronu był 14 pułk ułanów we Lwowie. W związku z powyższym minister spraw wojskowych przeniósł do tego pułku poruczników: Karola Wiernickiego i Jerzego Leihra z pozostawieniem ich na zajmowanych stanowiskach[8][b]. W listopadzie tego roku do 14 puł. został przeniesiony por. Włodzimierz Dawbulewicz i przydzielony do szwadronu pionierów 4 DK na stanowisko młodszego oficera[9].
1 października 1926 szwadron został oddany pod inspekcję gen. dyw. Danielowi Konarzewskiemu[4].
4 sierpnia 1927 minister spraw wojskowych ustalił barwy szkarłatno-czarne dla proporczyka szwadronów pionierów[10].
24 lutego 1928 minister spraw wojskowych ustalił otok szkarłatny na czapkach oficerów i szeregowych szwadronów pionierów[11].
W kwietniu 1928 do szwadronu przydzielony został por. kaw. Jerzy Białokur[c][13], natomiast w listopadzie tego roku ubył rtm. Władysław Wojakowski i por. Włodzimierz Dawbulewicz[14].
W 1930 pododdział został przemianowany na 4 szwadron pionierów[15]. W tym samym roku, po rozwiązaniu dywizji, został podporządkowany dowódcy 2 Samodzielnej Brygady Kawalerii[16][17]. We wrześniu 1930 ubył rtm. Alfred Klausal.
13 sierpnia 1931 minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski rozkazem G.M. 7759 I. zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej szwadronów pionierów[18].
Po 1932 szwadron został przeniesiony do Kamionki Strumiłowej, a wiosną 1939 do Bereziec nad Ikwą[19][20].
Bezpośredni nadzór nad szkoleniem i wychowaniem żołnierzy w szwadronie, jak również nadzór nad właściwym wykorzystaniem i konserwacją sprzętu saperskiego sprawował jeden z trzech dowódców grup saperów. Był on również kierownikiem corocznych koncentracji jednostek saperskich[21].
Od 1937 szwadron wchodził w skład Kresowa Brygady Kawalerii[22]. Do października tego roku szwadron został zreorganizowany[23].
Zgodnie z uzupełnionym planem mobilizacyjnym „W” dowódca 12 pułku ułanów w Krzemieńcu był odpowiedzialny za przygotowanie i przeprowadzenie mobilizacji szwadronu pionierów nr 4[24][25]. Jednostka była mobilizowana w alarmie, w grupie jednostek oznaczonych kolorem zielonym[26][25]. 27 sierpnia 1939 została zarządzona mobilizacja jednostek „zielonych” na terenie Okręgu Korpusu Nr VI, a jej początek został wyznaczony na wieczór tego dnia[27]. Szwadron miał osiągnąć gotowość w ciągu 36 godzin (Z+36)[26]. Szwadron przyjął organizację wojenną L.3023/mob.org. oraz został ukompletowany zgodnie z zestawieniem specjalności L.4023/mob.AR i wyposażony zgodnie z należnościami materiałowymi L.5023/mob.mat.[28]
W czasie kampanii wrześniowej szwadron pionierów nr 4 walczył w składzie Kresowej BK[29].
Kadra szwadronu
[edytuj | edytuj kod]- Dowódcy szwadronu[d]
- mjr kaw. Roman Kazimierz Węgłowski (VIII 1926[31] – XII 1927[32])
- rtm. Karol Wiernicki (od IV 1928[33][5][6][7] – był w 1932)
- rtm. Jerzy Jasielski (1939[20])
- Obsada personalna w marcu 1939[20]
- dowódca szwadronu – rtm. Jerzy Jasielski
- dowódca plutonu – por. kaw. Witold Włodzimierz Milewski
- dowódca plutonu – por. kaw. Zdzisław Sielecki[e] †1940 Charków[36]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wzór, wymiary i sposób umieszczania wyżej wymienionych odznak i barw – według przepisów o ubiorze polowych WP[3].
- ↑ 14 października 1926 unieważniono rozporządzenie dotyczace przeniesienia por. Irenusza Mikulskiego do 14 puł. i pozostawienia go na zajmowanym stanowisku w szwadronie pionierów 4 DK, ogłoszone w Dz. Pers. Nr 31/26.
- ↑ por. kaw. Jerzy Białokur ur. 13 stycznia 1902 we Włodarce, w rodzinie Augusta. Był odznaczony Krzyżem Walecznych[12].
- ↑ Jan Przemsza-Zieliński podał, że we wrześniu 1939 dowódcą szwadronu pionierów nr 4 był por. kaw. Władysław Bober, gdy faktycznie oficer ten dowodził szwadronem kolarzy nr 2[30].
- ↑ por. kaw. Zdzisław Sielecki ur. 11 października 1909 w Zastawkach, w powiecie krzemienieckim, w rodzinie Ferdynanda. Absolwent Szkoły Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu. 5 sierpnia 1933 prezydent RP mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1933 i 45. lokatą w korpusie oficerów kawalerii, a minister spraw wojskowych wcielił do 8 pułku ułanów w Krakowie[34]. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1937 i 9. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[35].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 81.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 123 z 21 listopada 1924, s. 689.
- ↑ Dz. Rozk. MS Wojsk. Nr 44 z 6 listopada 1924, poz. 640.
- ↑ a b Kośmider 2009 ↓, s. 242.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 303.
- ↑ a b Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 52.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 666.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 9 sierpnia 1926, s. 247.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 49 z 17 listopada 1926, s. 402.
- ↑ Dz. Rozk. MS Wojsk. Nr 22 z 4 sierpnia 1927, poz. 268.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 6 z 24 lutego 1928, poz. 66.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 303, 363.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 156.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928, s. 352, 375.
- ↑ Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 51.
- ↑ Tym 2013 ↓, s. 46.
- ↑ Sieradzki i Wielecki 1994 ↓, s. 27, wg autorów 4 szwadron pionierów został włączony w skład 10 Brygady Kawalerii..
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 25 z 13 sierpnia 1931, poz. 315.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. CLVII, 201, w jego miejsce do Kamionki Strumiłowej został przeniesiony z Rzeszowa szwadron zapasowy 20 pułku ułanów.
- ↑ a b c Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 719.
- ↑ Bałtusis 1940 ↓, s. 68–69.
- ↑ Sieradzki i Wielecki 1994 ↓, s. 28-29.
- ↑ Tym 2013 ↓, s. 60.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 180, 201.
- ↑ a b Zarzycki 1995 ↓, s. 63.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 201.
- ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 218.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 1094, 1095.
- ↑ Sieradzki i Wielecki 1994 ↓, s. 32.
- ↑ Przemsza-Zieliński 1995 ↓, s. 387.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 15 sierpnia 1926, s. 262.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23 grudnia 1927, s. 365.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 175.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 15 sierpnia 1933, s. 160, 168.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 146.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 480.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Nakładem „Przeglądu Kawaleryjskiego”, 1930.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Edward Bałtusis: Kwestionariusz. [w:] B.I.12c [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1940-01-21. [dostęp 2022-05-11].
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Tomasz Kośmider: Toruński Inspektorat Armii w systemie obronnym państwa polskiego w latach 1921-1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009. ISBN 978-83-7543-082-0.
- Jan Przemsza-Zieliński: Wrześniowa Księga Chwały Kawalerii Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1995. ISBN 83-11-08380-0.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
- Rudolf Sieradzki, Henryk Wielecki: Wojsko Polskie 1921-1939. Organizacja i odznaki artylerii. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1994. ISBN 83-85621-44-X.
- Juliusz S. Tym: Struktura organizacyjna wielkich jednostek kawalerii w latach 1919–1939. W: Struktura organizacyjna kawalerii cz. 1. (Wielkie Jednostki). Krzysztof Mijakowski (red.). Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2013, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7769-893-8.
- Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1995. ISBN 83-85621-87-3.
- Oddziały Kresowej Brygady Kawalerii
- Szwadrony pionierów II Rzeczypospolitej
- Polskie jednostki organizacyjne wojska rozwiązane w 1939
- Polskie jednostki organizacyjne wojska utworzone w 1924
- Wojsko Polskie II Rzeczypospolitej w Kamionce Strumiłowej
- Wojsko Polskie II Rzeczypospolitej we Lwowie
- Oddziały 4 Dywizji Kawalerii (II RP)