wschodzić

wymowa:

IPA: [ˈfsxɔd͡ʑit͡ɕ], AS: [fsχoʒ́ić], zjawiska fonetyczne: zmięk.• utr. dźw.

​^?/i

znaczenia:

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. wzejść)

(1.1) wychodzić zza horyzontu, zjawiać się na niebie (głównie o ciałach niebieskich)

(1.2) o roślinach: kiełkować, wychodzić z ziemi

(1.3) przest. rozpoczynać się, nadchodzić, brać początek^[1]

(1.4) przest. przen. uśmiechać się komuś (gdy dopisuje mu szczęście)^[1]

odmiana:

(1.1-4) koniugacja VIa

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		wschodzić
czas teraźniejszy		wschodzę	wschodzisz	wschodzi	wschodzimy	wschodzicie	wschodzą
czas przeszły	m	wschodziłem	wschodziłeś	wschodził	wschodziliśmy	wschodziliście	wschodzili
	ż	wschodziłam	wschodziłaś	wschodziła	wschodziłyśmy	wschodziłyście	wschodziły
	n	wschodziłom	wschodziłoś	wschodziło
tryb rozkazujący		niech wschodzę	wschodź	niech wschodzi	wschodźmy	wschodźcie	niech wschodzą
pozostałe formy czas przyszły m będę wschodził, będę wschodzić będziesz wschodził, będziesz wschodzić będzie wschodził, będzie wschodzić będziemy wschodzili, będziemy wschodzić będziecie wschodzili, będziecie wschodzić będą wschodzili, będą wschodzić ż będę wschodziła, będę wschodzić będziesz wschodziła, będziesz wschodzić będzie wschodziła, będzie wschodzić będziemy wschodziły, będziemy wschodzić będziecie wschodziły, będziecie wschodzić będą wschodziły, będą wschodzić n będę wschodziło, będę wschodzić będziesz wschodziło, będziesz wschodzić będzie wschodziło, będzie wschodzić czas zaprzeszły m wschodziłem był wschodziłeś był wschodził był wschodziliśmy byli wschodziliście byli wschodzili byli ż wschodziłam była wschodziłaś była wschodziła była wschodziłyśmy były wschodziłyście były wschodziły były n wschodziłom było wschodziłoś było wschodziło było forma bezosobowa czasu przeszłego wschodzono tryb przypuszczający m wschodziłbym, byłbym wschodził wschodziłbyś, byłbyś wschodził wschodziłby, byłby wschodził wschodzilibyśmy, bylibyśmy wschodzili wschodzilibyście, bylibyście wschodzili wschodziliby, byliby wschodzili ż wschodziłabym, byłabym wschodziła wschodziłabyś, byłabyś wschodziła wschodziłaby, byłaby wschodziła wschodziłybyśmy, byłybyśmy wschodziły wschodziłybyście, byłybyście wschodziły wschodziłyby, byłyby wschodziły n wschodziłobym, byłobym wschodziło wschodziłobyś, byłobyś wschodziło wschodziłoby, byłoby wschodziło imiesłów przymiotnikowy czynny m wschodzący, niewschodzący ż wschodząca, niewschodząca wschodzące, niewschodzące n wschodzące, niewschodzące imiesłów przysłówkowy współczesny wschodząc, nie wschodząc rzeczownik odczasownikowy wschodzenie, niewschodzenie

przykłady:

(1.1) W lecie Słońce wschodzi wcześniej niż w zimie.

(1.1) Księżyc na nowiu wschodzi zza gór grzbietów…^[2]

(1.1) Jeno gdzieś na krańcach zaczynały wschodzić łuny dalekich pożarów.^[3]

(1.2) U nas w ogródku zaczyna wschodzić zieloniutka trawa.

(1.3) Wschodzi nowy rok, więc życzmy sobie, by był lepszy od poprzedniego.

składnia:

kolokacje:

synonimy:

(1.1) świtać (jedynie o Słońcu)

(1.2) kiełkować

(1.3) rozpoczynać się, zaczynać się, nadchodzić, brać początek

(1.4) pot. uśmiechać się, pot. dopisywać

antonimy:

(1.1) zachodzić

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. wschód m, Wschód m, wschodzenie n

czas. przest. wschadzać ndk.^[1], st.pol. wznijść^[1], przest. wzniść^[1], gw. wzić^[1]

przym. wschodni

tem. słow. wschodnio-

związki frazeologiczne:

wschodząca gwiazda • Kraj Wschodzącego Słońca • ktoś wschodzi, gdzie go nie posieli (= ktoś wschodzi, gdzie go nie posieją) • rynek wschodzący

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) rise, come forth^[4]; (1.2) come forth^[4]
• duński: (1.1) stå op
• hawajski: (1.1) puka
• hiszpański: (1.1) salir, nacer; (1.2) mover, salir, nacer
• interlingua: (1.2) germinar
• islandzki: (1.1) koma upp, renna upp
• jidysz: (1.1) אויפֿגיין (1.2) ;אויפֿגיין
• łaciński: (1.1) orior
• niemiecki: (1.1) aufgehen; (1.2) aufgehen
• rosyjski: (1.1) всходить, восходить; (1.2) всходить; (1.3) восходить, начинаться
• szwedzki: (1.1) stiga upp, gå upp; (1.2) komma upp
• włoski: (1.1) sorgere; (1.2) spuntare, germogliare

źródła: