maður

wymowa:

IPA: /ˈmɛaːvʊɹ/

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) mężczyzna^[1]

(1.2) mąż, małżonek^[1]

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

(1.2) maður at fastur • maður at mostur

synonimy:

antonimy:

(1.1) kvinna

(1.2) kona

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

st.nord. maðr

uwagi:

źródła:

wymowa:

IPA: [ˈmaːðʏr̥] ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) mężczyzna

(1.2) człowiek, osoba

(1.3) mąż, małżonek

(1.4) szach. pionek

odmiana:

(1) lp maður, mann, manni, manns (maðurinn, manninn, manninum, mannsins); lm menn, menn, mönnum, manna (mennirnir, mennina, mönnunum, mannanna)

przykłady:

składnia:

kolokacje:

(1.2) apamaður • blámaður • fjallgöngumaður • galdramaður • glæpamaður • herramaður • íþróttamaður • kaupmaður • mannorð • sauðamaður • sjómaður • stjórnmálamaður • talsmaður • töframaður • verkamaður • villimaður • yfirmaður • þingmaður

synonimy:

(1.2) manneskja

(1.3) eiginmaður

(1.4) taflmaður

antonimy:

(1.1,3) kona

(1.3) eiginkona

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

przym. mannlegur

związki frazeologiczne:

timburmenn

etymologia:

st.nord. maðr << wcześniejsze mannr (nn. w pozycji przed r wymieniało się na ð) << pragerm. *mannz << praindoeur. man-; wyraz ogólnogermański: goc. 𐌼𐌰𐌽𐌽𐌰 (manna), st.ang. mann (ang. man), swn. man (niem. Mann); w innych grupach: prasł. mǫžь, sanskr. mánu-. Być może praindoeuropejski rdzeń ma związek z podobnym men- (=myśleć, rozważać). Człowiek byłby wtedy „tym, który myśli”, istotą myślącą.
Samogłoska -e- w liczbie mnogiej jest wynikiem i-mutacji. Liczba mnoga od pragerm. mannz brzmiała prawdopodobnie manniz. W wyniku mutacji, samogłoska centralna -a- przeszła w przednią -e- pod wpływem wygłosowego -i-.

uwagi:

Maður jest także bardzo produktywnym sufiksem, który służy do tworzenia m.in. nazw zawodów (kaupmaður), narodowości (Norðmaður) czy nosicieli cech (villimaður).

źródła: