Gebruiker:Tom Meijer/Nl Stratotypen
Uiterlijk
Hieronder staat een overzicht van de stratotypen van Kwartaire stratigrafische eenheden in Nederland. Voorlopig alleen nog maar chronostratigrafie.
Enkele algemene opnerkingen:
- In de lijst staan zowel gangbare als in onbruik geraakte eenheden.
- Hoewel de basisdiepte van een eenheid voor de definitie volstaat (de top van een eenheid wordt aangegeven door de basisdiepte van de eerstvolgende jongere eenheid) is het toch gebruikelijk om in Kwartaire stratotypen de bovendiepte van een eenheid te vermelden.
- Hoewel een aantal eenheden aanvankelijk op andere gronden herkend zijn, zijn de meeste eenheden gedefinieerd op grond van hun palynologische kenmerken. Meestal is dat wel in combinatie met de lithostratigrafie en de zwaremineraalsamenstelling van het sediment gebeurt. Slechts enkele eenheden zijn op grond van andere kenmerken gedefinieerd.
Er wordt nog aan gewerkt: niet alles is al ingevuld, er kunnen nog fouten in zitten en er ontbreken nog sites!
Eenheid[1] | Locatie[2] | Code[3] | B/O[4] | NB[5] | OL[6] | mv[7] | m.o.m.[8] | auteur(s)[9] | Opmerkingen |
Amersfoort | Amersfoort | O | [10] | ||||||
Eemien | Amersfoort-1 | 32B0119 | B | 52° 09’ 35’’ | 5° 25’ 00’’ | + 2,69 | [10][11] | [12] | |
Eemien | Amersfoort-2 | 32B0120 | B | 52° 09’ 33’’ | 5° 25’ 36’’ | + 3,38 | [10][11] | ||
Eemien | Amsterdam-Terminal | 25E0913 | B | 52° 22’ 39’’ | 4° 54’ 50’’ | ?1,45 | [13] | GSSP | |
Laat Pleistoceen | Amsterdam-Terminal | 25E0913 | B | 52° 22’ 39’’ | 4° 54’ 50’’ | ?1,45 | [13] | GSSP | |
Bantega | Bantega-II | 16A0026 | B | 52° 50’ 00’’ | 5° 48’ 17’’ | - 1,20 | [14] | ||
Bantega | Bantega-I | 16A0033 | B | 52° 49’ 99’’ | 5° 48’ 11’’ | 0,00 | [14] | ||
Hoogeveen | Bantega-II | 16A0026 | B | 52° 50’ 00’’ | 5° 48’ 17’’ | - 1,20 | [14] | ||
Hoogeveen | Bantega-I | 16A0033 | B | 52° 49’ 99’’ | 5° 48’ 11’’ | 0,00 | [14] | ||
Oostermeer | Oostermeer/Suawoude | 06D0287 | B | 53° 10’ 36’’ | 5° 55’ 32’’ | + 0,60 | [15] | ||
Belvédère | Maastricht-Belvédère | 61F-0040 | O | 50° 51’ 52’’ | 5° 40’ 42’’ | + ? | [16] | ||
Needien | Needse Berg | 34D- | O | 52° 08’ 38’’ | 6° 35’ 32’’ | + 18,00 | [17][18][19] | [20] | |
Noordbergum | Noordbergum | 06D0035 | B | 53° 13’ 03’’ | 5° 59’ 51’’ | + 1,10 | [21] | [22] | |
Noordbergum | Noordbergum | 06D0037 | B | 53° 12’ 53’’ | 5° 59’ 96’’ | + 0,80 | [21] | [22] | |
Noordbergum | Noordbergum | 06D0038 | B | 53° 12’ 51’’ | 5° 59’ 53’’ | + 0,80 | [21] | [22] | |
Noordbergum | Exmorra | 10B0168 | B | 53° 03' 54’’ | 5° 26' 42’’ | - 0,20 | [21] | ||
Noordbergum | Roswinkel | 18A0030 | B | 52° 50’ 33’’ | 7° 01’ 96’’ | + 13,00 | [21] | ||
Noordbergum | Wolvega | 16B0050 | B | 52° 52’ 11’’ | 5° 59’ 48’’ | + 1,00 | [21] | ||
Glaciaal C | B | ||||||||
Rosmalen | Rosmalen | 45B0012 | B | 51° 43’ 12’’ | 5° 24’ 51’’ | + 5,10 | [23] | ||
Rosmalen | Het Zwinkel | 51F0079 | B | 51.32.01 | 5.36.25 | + 14,00 | [24] | ||
Glaciaal B | Waardenburg | 39C0106 | B | 51° 50’ 33’’ | 5° 14’ 07’’ | + 2,10 | [25] | ||
Westerhoven | Westerhoven | 57B | O | [26] | |||||
Glaciaal A | Waardenburg | 39C0106 | B | 51° 50’ 33’’ | 5° 14’ 07’’ | + 2,10 | [25] | ||
Waardenburg | Waardenburg | 39C0106 | B | 51° 50’ 33’’ | 5° 14’ 07’’ | + 2,10 | [25] | ||
Cromerien Complex | Waardenburg | 39C0106 | B | 51° 50’ 33’’ | 5° 14’ 07’’ | + 2,10 | [25] | ||
Dorst | [27] | ||||||||
Leerdam | Leerdam | 38H0148 | B | 51° 53’ 43’’ | 5° 06’ 06’’ | + 1,10 | [27] | ||
Linge | [27] | ||||||||
Bavel | 50B | O | [27] | ||||||
Bavelien | [27] | ||||||||
Menapien | B | ||||||||
Waalien | Zaltbommel | 39C0078 | B | 51° 48’ 52’’ | 5° 15’ 24’’ | + 3,00 | |||
Eburonien | |||||||||
Tiglien | Tegelen, Kleigroeve Russel Tiglia 'Egypte' | [28][17][18][29][30][31] | [32] | ||||||
Praetiglien | Meinweg | 58G0027 | B | [17][18][29] | [33] | ||||
Reuverien | |||||||||
Amstelien | Diemerbrug | 25G0132 | B | 52° 19’ 48’’ | 4° 58’ 36’’ | + 0,50 | 235,00-321,30 | [34] | [35] |
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑ crème = interstadiaal (=onderetage); oranje = interglaciaal (= etage); blauw = glaciaal (=etage); grijs = hogere eenheid zoals superetage) of sub-serie
- ↑ = locatienaam; groen: holostratotype; geel: parastratotype
- ↑ Kaartblad (Topografische kaart 1:25.000) met eventueel locatievolgnummer van de geologische dienst
- ↑ B = Boring; O = Ontsluiting
- ↑ Noorderbreedte
- ↑ Oosterlengte
- ↑ niveau van het maaiveld ten opzichte van N.A.P.
- ↑ Boven en onderdiepte van het stratotype in meters onder het maaiveld
- ↑ Auteurs van de publicatie waarin de stratigrafische eenheid voor het eerst genoemd en/of beschreven wordt
- ↑ a b c Zagwijn, W.H., 1961
- ↑ a b Cleveringa et al., 2000
- ↑ Harting, 1875: als Système Eémien in boringen in de Eemvallei bij Amersfoort zonder nadere locatie-aanduiding
- ↑ a b van Leeuwen et al, 2000
- ↑ a b c d Zagwijn, W.H., 1973
- ↑ Meijer & Cleveringa, 2003
- ↑ Vandenberghe et al., 1994
- ↑ a b c van der Vlerk & Kuenen, 1948
- ↑ a b c van der Vlerk, 1950
- ↑ van der Vlerk & Florschütz, 1953
- ↑ In 1948 en 1950 werd de naam door van der Vlerk ingevoerd zonder nadere locatiegegevens; In 1953 werd een pollendiagram van een profiel in de groeve 'Ten Bokkel Huinink' in de Needse Berg gepubliceerd. Deze plek wordt als het holostratotype van het Needien beschouwd. Het Needien is later beschouwd te correleren met het Holsteinien (de Jong, 1957). Deze correlatie is inmiddels weer in discussie gesteld (Meijer & Cleveringa, 2009)
- ↑ a b c d e f Zagwijn, W.H., 1996
- ↑ a b c Tesch (1942) publiceerde de molluskenfauna uit boringen van het pompstation Noordbergum. Hij correleerde de lagen met deze fauna met het zgn Hoogterras in mariene facies in de omgeving van Den Haag, waarvoor een Midden Pleistocene ouderdom werd aangenomen. Latere auteurs beschouwden de lagen van Noordbergum als 'Riss-interstadiaal (=Needien of Holsteinien) (oa Brouwer, 1948). Zagwijn (1996) publiceerde een pollendiagram dat was samengesteld uit gegevens van drie boringen (06D0035, 06D0037 en 06D0038) en introduceerde het Noordbergum Interglaciaal dat hij beschouwde als het vierde interglaciaal in het Cromerien Complex. De drie genoemde boringen worden gezamenlijk als het holostratotype beschouwd. Voor deze officiële introductie had Zagwijn de naam Noordbergum Interglaciaal zonder verdere details te geven al diverse keren gebruikt in tabellen met de indeling van het Pleistoceen
- ↑ de Ridder & Zagwijn, 1962
- ↑ van den Berg & van Hoof, 2001
- ↑ a b c d Zagwijn, W.H., et al., 1971
- ↑ Zagwijn & Zonneveld, 1956
- ↑ a b c d e Zagwijn & de Jong, 1984
- ↑ Reid & Reid, 1915
- ↑ a b Zagwijn, W.H., 1960
- ↑ Kortenbout van der Sluijs & Zagwijn, 1962
- ↑ Zagwijn, 1963
- ↑ Oorspronkelijke naam: Teglian (Reid & Reid, 1915), door van der Vlerk (1948 & 1950) gewijzigd in Tiglien (Tiglian); Kleilagen ontsloten in groeven bij Tegelen zonder nadere plaatsaanduiding. Zagwijn (1960, 1962, 1963) geeft een beschrijving met een pollendiagram uit de groeve Egypte van de firma Russel Tiglia. Deze plaats wordt als het stratotype beschouwd.
- ↑ In 1948 en 1950 werd de naam door van der Vlerk ingevoerd zonder nadere locatiegegevens; Zagwijn (1960) wees voor het eerst een stratotype aan
- ↑ Harmer, 1896
- ↑ De eenheid wordt niet meer gebruikt sinds 1967 (van der Heide & Zagwijn, 1967). De periode besloeg grotendeels die van het Praetiglien.
- (en) van den Berg, M.W., van Hoof, T., 2001. The Maas terrace sequence at Maastricht, SE Netherlands: evidence for 200 m of late Neogene and Quaternary surface uplift. In: Maddy, D., Macklin, M.G., Woodward, J.C. (eds), River Basin Sediment Systems: Archives of Environmental Change. Lisse, Netherlands, Balkema, p. 45-86.
- (nl) Brouwer, A., 1948. Pollenanalytisch en geologisch onderzoek van het Onder- en Midden Pleistoceen van Noord-Nederland. Proefschrift, Rijksuniversiteit Leiden. – Leidse Geologische Mededelingen, XIV(2): 259-346.
- (en) Cleveringa, P., Meijer, T., van Leeuwen, R.J.W., de Wolf, H., Pouwer, R., Lissenberg T., Burger, A.W., 2000. The Eemian stratotype locality at Amersfoort in the central Netherlands: a re-evaluation of old and new data. PDF Geologie and Mijnbouw / Netherlands Journal of Geosciences, 79: 197-216.
- (en) Harmer, F.W., 1896. On the Pliocene Deposits of Holland and their Relation to the English and Belgian Crags, with a Suggestion for the Establishment of a New Zone, Amstelian, and some Remarks on the Geographical Conditions of the Pliocene Epoch in Northern Europe Quarterly Journal of the Geological Society of London, 52: 748-782.
- (fr) Harting, P., 1875. Le système Éemien. Archives Néerlandaises Sciences Exactes et Naturelles de la Societé Hollandaise des Sciences (Harlem), 10: 443-454.
- (en) Heide, S. van der, Zagwijn, W.H., 1967. Stratigraphical Nomenclature of the Quaternary deposits in the Netherlands Mededelingen van de Geologische Stichting, N.S., 16: 23-28.
- (en) Jong, J.D. de, 1957. On the correlation of Needian in the Netherlands and Holstein deposits in Western Germany. Geologie en Mijnbouw, 19: 286-287.
- (en) Kortenbout van der Sluijs, G., Zagwijn, W.H., 1962. An introduction to the stratigraphy and geology of the Tegelen clay-pits. Mededelingen Geologische Stichting, N.S. 15: 31-37.
- (en) Leeuwen, R.J. van, Beets, D., Bosch, J.H.A., Burger, A.W., Cleveringa, P., van Harten, D., Herngreen, G.F.W., Langereis, C.G., Meijer, T., Pouwer, R., de Wolf, H., 2000. Stratigraphy and integrated facies analysis of the Saalian and Eemian sediments in the Amsterdam-Terminal borehole, the Netherlands. Geologie en Mijnbouw / Netherlands Journal of Geosciences, 79: 161-196.
- (en) Litt, T., Gibbard, P., 2008. Definition of a Global Stratotype Section and Point (GSSP) for the base of the Upper (Late) Pleistocene Subseries (Quaternary System/Period). Episodes, 31(2): 260-263.
- (en) Meijer, T., Cleveringa, P., 2003. Aminostratigraphy of the Netherlands. Correlations & Implications. – Early/Middle Pleistocene transitions: the land-ocean evidence. International Conference, University of Cambridge, april 4th 2003. Abstracts pp. 11-13.
- (en) Meijer, T., Cleveringa, P., 2009. Aminostratigraphy of Middle and Late Pleistocene deposits in The Netherlands and the southern part of the North Sea Basin. Global and Planetary Change, 68: 326-345.
- (en) Pruvost, P., Bourdier, F., De Heinzelin, J., Tavernier, R., Van der Heide, S., Baudet, J.L. (eds.), 1957. Lexique Stratigraphique International, Vol. 1. Europe, Fasc. 4b. France, Belgique, Pays Bas, Luxembourg. Centre National de la Recherche Scientifique, Paris. 231 pp.
- (en) Reid, C., Reid, E.M., 1915. The Pliocene flora of the Dutch-Prussian border. Mededelingen van de Rijksopsporing van Delfstoffen, 6: 1-178.
- (en) de Ridder, N.A., Zagwijn, W.H., 1962. A mixed Rhine-Meuse deposit of Holsteinian age from the South-Eastern part of the Netherlands. Geologie en Mijnbouw, 41: 125-130.
- (nl) Tesch, P., 1939. De mariene inschakeling in de "Hoogterrasafzettingen" in het Westen en Noorden van Nederland. Geologie en Mijnbouw, 1(1): 9-13.
- (nl) Tesch, P., 1942. De Noordzee van historisch-geologisch standpunt. Mededelingen Rijks Geologische Dienst, A.9: 1-23.
- (en) Vandenberghe, J., Roebroeks, W., Van Kolfschoten, T. (eds), 1994. Maastricht-Belvédère: stratigraphy, palaeoenvironment and archaeology of the Middle and Late Pleistocene deposits; Part II. Mededelingen Rijks Geologische Dienst 47(1993): 1-91.
- (en) Vlerk, I.M. van der, 1950. Correlation between the Plio-Pleistocene deposits in East Anglia and in the Netherlands. International Geological Congress "Report of the Eighteenth Session, Great Britain, 1948," Part IX: 101-106.
- (en) Vlerk, I.M. van der, Florschütz, F., 1953. The palaeontological base of the subdivision of the Pleistocene in the Netherlands. Verhandelingen Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Afdeling Natuurkunde, 1e Reeks, XX(2): 1-58.
- (nl) Vlerk, I.M. van der, Kuenen, Ph.H., 1948. Geheimschrift der Aarde. De Haan, Zeist (5e druk), 370 pp.
- (en) Zagwijn, W.H., 1960. Aspects of the Pliocene and Early Pleistocene vegetation in the Netherlands. Mededelingen Geologische Stichting, Serie C-III-l, 5: 178 pp. (Proefschrift)
- (en) Zagwijn, W.H., 1961. Vegetation, climate and radiocarbon datings in the Late Pleistocene of the Netherlands. Part 1: Eemian and Early Weichselian. Mededelingen Geologische Stichting NS 14, 15-45.
- (en) Zagwijn, W.H., 1963. Pollen-analytic investigations in the Tiglian of the Netherlands. Mededelingen Geologische Stichting, N.S. 16: 49-71.
- (en) Zagwijn, W.H., 1973. Pollenanalytical studies of Holsteinian and Saalian Beds in the Northern Netherlands. Mededelingen Rijks Geologische Dienst, N.S. 24, 139-156.
- (en) Zagwijn, W.H., 1996. The Cromerian Complex Stage of the Netherlands and correlation with other areas in Europe. In: Turner, C. (ed.). The early Middle Pleistocene in Europe. Balkema, Rotterdam, pp. 145-172.
- (de) Zagwijn, W.H., Jong, J. de, 1984. Die Interglaziale von Bavel und Leerdam und ihre stratigraphische Stellung im niederlandischen Früh- Pleistozän. Mededelingen Rijks Geologische Dienst 37, 155-169.
- (en) Zagwijn, W.H., Montfrans, H.M. van, Zandstra, J.G., 1971. Subdivision of the "Cromerian" in the Netherlands; pollen-analyses, palaeomagnetism and sedimentary petrology. Geologie en Mijnbouw, 50: 41-58.
- (nl) Zagwijn, W.H. & Zonneveld, J.I.S., 1956. The Interglacial of Westerhoven. Geologie en Mijnbouw, N.S.18(2), 37-46.