Мустафа Челебија

Мустафа Челебија (1380 - мај 1422 година), исто така наречен Лажниот Мустафа (Дузмеџе Мустафа) — отомански принц (турски: шехзаде) кој се борел да го добие престолот на Отоманското Царство во раниот 15 век. Тој бил султан на Румелија двапати во текот на јануари 1419 - 1420 и јануари 1421-мај 1422 година.

Мустафа бил еден од синовите на османлискиот султан Бајазит I, а негова мајка била Девлетшах Хатун, ќерка на гермијанскиот шах Сулејман. Мустафа учествувал во Битката кај Анкара во 1402 година со својот татко. Османлиската војска била поразена, а Мустафа и Бајазит I биле заробени од Тимур. Додека неговите четворица браќа се бореле едни со други за време на Отоманскиот интеррегнум, тој бил заробеник во Самарканд (во денешен Узбекистан). По смртта на Тимур, тој се вратил во Анадолија во 1405 година и се скрил на териториите на турските бејлици.

По крајот на грѓанската војна, како победник излегол неговиот брат Мехмед I. Но веднаш по качувањето на престолот се појавил Мустафа во Румелија (европскиот дел на Отоманското Царство) со помош на византискиот цар Мануел II Палеолог. Тој имал поддршка и од Мирчо I од Влашко и од Џунајд-бег, владетел на Ајдин. Мустафа го замолил на Мехмед, кој неодамна ги победил своите браќа, да го подели царството со него. Мехмед го одбил ова барање и лесно ги победи силите на Мустафа во борба. Мустафа се засолнил во византискиот град Солун во 1416 година. Откако постигнал договор со Мехмед, византискиот цар Мануел го протерал на островот Лемнос^[1][2].

По смртта на Мехмед I во 1421 година, Мустафа почувствувал дека може лесно да го победи својот внук Мурат, син и наследник на Мехмед. Со помош на византијците, тој ги освоил Галиполе, тврдината што го контролирала теснецот на Дарданелите, а откако го окупирал и Одрин, европската престолнина на царството, тој започнал да владее со Румелија. Следно, тој докажал дека е навистина син на Бајазит и ја добил поддршката од османлиските провинциски гувернери во Румелија. Иако Мурат испраќал трупи преку теснецот на Босфорот за да го поразат на Мустафа, дури и овие трупи им се придружувале на неговите сили. Растејќи во недоверба на неговите способности, Мустафа решил да ги премине Дарданелите и да го заврши освојувањето на азиската страна на царството во Анадолија.

Сепак, во Анадолија, Михалоглу (потомок на Ќосе Михал), приврзеник на Мурат кој бил многу познат во Румелија, ги охрабрил сојузниците на Мустафа да го предадат и наместо тоа да го поддржат Мурат. Понатаму, некои сојузници на Мустафа, особено Џунајд-бег, го напуштиле. Мустафа се откажал од надежите за освојување на Анадолија и побегнал во Румелија. За да го премине теснецот на Дарданелите, Мурат побарал помош од бродовите на Џенова, за што платил преголема цена. Силите на Мурат наскоро го фатиле Мустафа и го заробиле^[3][4].

Мустафа бил осуден на смрт и бил обесен во 1422 година. Иако меѓу-династиските погубувања биле вообичаени во Отоманската династија, бесењето не бил вообичаен третман за член на династијата; нормално се користеле повеќе „достоинствени“ методи на погубување. Се смета дека Мурат сакал да ја испрати пораката дека Мустафа не е неговиот чичко (иако бил), туку измамник. Така, современите отомански историчари го нарекле дузмеџе („лажен“, „измамник“) Мустафа^[5].

Еден турски претендент кој тврдел дека е Мустафа бил активен на венецијанската страна за време на Опсадата на Солун (1422–1430).

п р у Претенденти за отоманскиот престол Мурат I (1373) Савџи-бег Отомански интеррегнум (1402–1413) Мехмед Челебија Сулејман Челебија Иса Челебија Муса Челебија Мехмед I (1419) Мустафа Челебија Мурат II (1421–1423) Мустафа Челебија Ќучук Мустафа Бајазит II (1481-1482) Џем Бајазит II (1511–1512) Селим Ахмет Селим I (1512–1513) Ахмет Коркут Сулејман I (1553–1560) Мустафа Бајазит Ахмет I (1603-1617) Јахија

п р у Отомански принцови 1-ва генерација Алејдин-паша Орхан I 2-ра генерација Сулејман-паша Мурат Халил 3-та генерација Савџи-бег Бајазит 4-та генерација Сулејман Челебија Иса Челебија Мехмед Челебија Муса Челебија Мустафа Челебија 5-та генерација Мурат II Ќучук Мустафа 6-та генерација Мехмед II 7-ма генерација Бајазит II Шехзаде Мустафа Џем 8-ма генерација Шехзаде Ахмет Шехзаде Коркут Селим I Шехзаде Махмуд 9-та генерација Сулејман I 10-та генерација Шехзаде Мустафа Шехзаде Мехмед Шехзаде Абдула Селим II Шехзаде Бајазит Шехзаде Џихангир 11-та генерација Мурат III 12-та генерација Мехмед III Шехзаде Јахија 13-та генерација Шехзаде Махмуд Ахмед I Мустафа I 14-та генерација Осман II Шехзаде Мехмед Мурат IV Шехзаде Бајазит Шехзаде Ќазим Шехзаде Сулејман Ибрахим I 15-та генерација Шехзаде Омер Мехмед IV Сулејман II Ахмед II 16-та генерација Мустафа II Ахмед III 17-та генерација Махмуд I Осман III Мустафа III Абдул Хамид I 18-та генерација Селим III Мустафа IV Махмуд II 19-та генерација Абдул Меџит I Абдул Азис 20-та генерација Мурат V Абдул Хамид II Мехмед V Шехзаде Ахмед Кемаледин Шехзаде Селим Сулејман Мехмед VI Шехзаде Јусуф Изедин Абдул Меџит II 21-ва генерација Шехзаде Мехмед Селахедин Шехзаде Мехмед Селим Шехзаде Мехмед Абдулкадир Шехзаде Мехмед Абид Шехзаде Мехмед Зијаедин Шехзаде Омер Хилми Шехзаде Мехмед Абдулкерим