Abecedarium

Abecedarium sive alphabetum est litterarum aliarumve notarum series statuto ordine digesta. Abecedario plerumque litterae alicuius linguae, sicut Graecae aut Russicae, enumerantur. Constat ordinem alphabeticum ad multas res utilem esse, ut puta ad lemmata in encyclopaediis, vocabulariis variisque aliis indicibus reperienda.

In quibusdam abecedariis obsoletas invenimus litteras, quae in solitis inscriptionibus non dantur. Exempli gratia, quaedam abecedaria Etrusca adhibent litteras B, D et O, quae designant appellationes litterarum non in lingua Etrusca praesentium quaeque ergo non inveniuntur in Etruscis inscriptionibus. Alia, ut quae invenimus in Safaiticis inscriptionibus, redigunt litteras ordinibus diversis, unde videtur fuisse instructio litterarum aliquantulum fortuita.

Ex temporibus Romanorum, abecedaria satis multa exstant, nempe in tabellis quibus utebantur lapicidarum discipuli. Ex temporibus Christianorum non tam multa exceptis duobus vasis Carthagine inventis, sed exstant etiam lapides in catacumbis litteris A, B, C, ceteris, inscripti. Nonnumquam litterae ordine leguntur qui studiosos obstupefacit, sicut quae repertae sunt in sepulcro Sancti Alexandri, in via Nomentana sito, huius modi:

   AXBVCTESDR . . . . . .BCCEECHI
   EQGPH. . . .M MNOPQ
   RSTVXYZ

Videtur hoc fuisse exercitamentum quoddam, quod potest comparari cum Lucii Cassii Caeciniani denario, in quo inscriptio est sic:

       AX, BV, CT, DS, ER, FQ, GP, HO, IN, KM 

Hieronymi gratias possumus huiis arcani sensum extricare. Refer enim ipse discipulos, ut memoriam exercerent, discere debuisse abecedarium bifariam, iunctis A cum X et ita porro.

Lapis Romae anno 1877 repertus, qui originem ducit a saeculo sexto vel septimo, videtur in usu fuisse in schola quadam ut exemplar quo disceretur abecedarium, quod durationem demonstrat antiquorum docendi morum.

Aevo Medio abecedaria inveniuntur in ecclesiis, monasteriis, aliisque aedificiis ecclesiasticis.

Abecedariis attribuebantur vires supernaturales. Litteraeque sensús arcanos habebat devotorum interpretatione. Notae sunt series ABRACADABRA et SATOR AREPO TENET OPERA ROTAS, quae a talibus exercitamentis litterarum originem ducunt.

Extant etiam carmina psalmique abecedarii, sicut Psalmus 119, cuius alii versus aliis incipiunt ordine litteris.

Sensu abstracto, abecedarium est systema litterarum alicuius linguae quod potius vocatur alphabetum.

Abecedarium Latinum in multis linguis usurpatur quarum multae etiam alias litteras habent quae abecedario cognatae sunt, e.g. alphabetum Nordicum.

Abecedarium Latinum litteras magnas et parvas habet, velut A et a, B et b, C et c, etc. In antiquis temporibus homines non nisi litteris magnis scribebant, quae autem alias in formas variabantur cum in papyro scribebatur.

Abecedarium Latinum habet:

• Sed nomina litterarum nonnumquam ab his discrepuntur. Posterius novae litterae his accederunt-
  • i triplicatus est: i, j, y
  • u triplicates est: u, v, w
• Aliis linguis et alterae litterae adduntur.

Sueticophoni utuntur Abecedario Nordico tribus litteris ä, ö , å additis quae eos sonos designant, qui Abecedarium Phoneticum Internationale notis æ, ø, o notantur.

Abecedarium Graecum Α α Alpha Β β Beta Γ γ Gamma Δ δ Delta Ε ε Epsilon Ζ ζ Zeta Η η Eta Θ θ Theta Ι ι Iota Κ κ Cappa Λ λ Labda Μ μ My Ν ν Ny Ξ ξ Xi Ο ο Omicron Π π Pi Ρ ρ Rho Σ σ ς Sigma Τ τ Tau Υ υ Ypsilon Φ φ Phi Χ χ Chi Ψ ψ Psi Ω ω Omega

systema numerale αʹ 1 ιʹ 10 ρʹ 100 βʹ 2 κʹ 20 σʹ 200 γʹ 3 λʹ 30 τʹ 300 δʹ 4 μʹ 40 υʹ 400 εʹ 5 νʹ 50 φʹ 500 ϝʹ ϛʹ στʹ 6 ξʹ 60 χʹ 600 ζʹ 7 οʹ 70 ψʹ 700 ηʹ 8 πʹ 80 ωʹ 800 θʹ 9 ϙʹ ϟʹ 90 ϡʹ 900

	litterula	derivatus	sonus
א	aleph	e bove derivatus est.	a
ב	beth	e domo derivatus est.	b
ג	gimel	e camelo derivatus est.	g
ד	daleth	ex ianua derivatus est.	d
ה	he	e cavo aeris derivatus est.	h
ו	vau	e clavo derivatus est.	v
ז	zaiin	ex armis derivatus est.	z
ח	heth	e saepto derivatus est.	h (durus)
ט	teth	e serpente derivatus est.	t
י	iod	e manu derivatus est.	i
כ, ך	caph	e manus cava derivatus est.	c
ל	lamed	e stimulo derivatus est.	l
מ, ם	mem	ex aqua derivatus est.	m
נ, ן	nun	e pisce derivatus est.	n
ס	samech	e palude derivatus est.	s
ע	hain	ex oculo derivatus est.	a
פ, ף	pe	ex ore derivatus est.	f
צ, ץ	tsade	ex unco derivatus est.	ts
ק	coph	ex occipite derivatus est.	q
ר	res	e capite derivatus est.	r
ש	sin	e dente derivatus est.	s
ת	thau	e cruce derivatus est.	t

Abecedarium Arabicum

ا Alif

ب Beh

Abecedarium Cyrillicum
А	Б	В	Г	Ґ	Д	Ђ
Ѓ	Е	Ё	Є	Ж	Ѕ	З
И	І	Ї	Й	Ј	К	Л
Љ	М	Н	Њ	О	П	Р
С	Т	Ћ	Ќ	У	Ў	Ф
Х	Ц	Ч	Џ	Ш	Щ	Ъ
Ы	Ь	Э	Ю	Я
Litterae non slavicae
Ӑ	Ә	Ӕ	Ҕ	Ӗ	Ғ	Ӏ
Ӂ	Җ	Ӝ	Ҙ	Ӟ	Ӡ	Ӣ
Ӥ	Ҡ	Қ	Ҟ	Ҝ	Ң	Ҥ
Ө	Ӧ	Ҧ	Ҫ	Ҷ	Ҹ	Ӵ
Ҽ	Ҿ	Ҩ	Ҳ	Һ	Ҭ	Ҵ
Ӳ	Ӯ	Ү	Ұ	Ӱ
Litterae antiquae
Ҁ	Ѹ	Ѡ	Ѿ	Ѻ	Ѣ	ІА
Ѥ	Ѧ	Ѫ	Ѩ	Ѭ	Ѯ	Ѱ
Ѵ	Ѷ	Ѳ

Nonnulla opera in cultura populari habent abecedaria ficticia quae ad varias linguas simulatas saepe adhibentur. Notissima abecedaria ficticia sunt e.g. tengwar, aurebesh, abecedarium klingon, Antiquorum abecedarium, et abecedaria Hylian. Multa opera etiam varii typi abecedarii Latini habent.

Tengwar ad linguam quenya in J.R.R. Tolkien Terra Media utitur. Forma pulchra habet ubi litterae curvatae et aut cursivae aut non sunt. Aurebesh in Star Wars ad linguam Anglicam utitur et formam futuram habet. Abecedarium klingon in Star Trek litteras infestas et aceras habet, ad Klingon sermoni barbarico usum. Abecedarium Antiquorum in Stargate, aut Ancients Anglice, forma quadratica consistit et ad eorum linguam adhibetur, in lingua Latina archaica ficticia fundatam. Varia abecedaria Hylian in The Legend of Zelda sunt ubi in variis ludis electronicis apparent, et ad varias linguas Hylian adhibentur, quas non sunt sed in modo linguae Anglicae monstrantur.

• Briquel-Chatonnet, Françoise. 2005. La Révolution de l'alphabet. Les collections de l'Histoire, 29.
• Coulmas, Florian. 1989. The Writing Systems of the World. Blackwell. ISBN 0-631-18028-1
• Daniels, Peter T.; Bright, William (1996). The World's Writing Systems. Oxford University Press. ISBN 0-19-507993-0 
• Day, Lewis F. 1906, 1991. Alte und neue Alphabete: Ein Streifzug durch die Welt der Lettern. Postscriptum a von Hans A. Halbey. Dortmundi: Harenberg Edition. ISBN 978-3-88379-603-1.
• Driver, G. R. (1976). Semitic Writing (Schweich Lectures on Biblical Archaeology S.) Ed. 3a, retractata. Oxford University Press. ISBN 0-19-725917-0 
• Haarmann, Harald (2004). Geschichte der Schrift (2a ed.). Monaci: C. H. Beck. ISBN 3-406-47998-7 
• Hoffman, Joel M. (2004). In the Beginning: A Short History of the Hebrew Language. NYU Press. ISBN 0-8147-3654-8 
• Logan, Robert K. (2004). The Alphabet Effect: A Media Ecology Understanding of the Making of Western Civilization. Hampton Press. ISBN 1-57-273523-6 
• McLuhan, Marshall; Logan, Robert K. (1977). Alphabet, Mother of Invention. Etcetera 34:373–383
• Millard, A. R. (1986). "The Infancy of the Alphabet". World Archaeology 17 (3): 390–398 
• Ouaknin, Marc-Alain; Bacon, Josephine (1999). Mysteries of the Alphabet: The Origins of Writing. Abbeville Press. ISBN 0-7892-0521-1 
• Powell, Barry (1991). Homer and the Origin of the Greek Alphabet. Cambridge University Press. ISBN 0-521-58907-X 
• Powell, Barry B. 2009. Writing: Theory and History of the Technology of Civilization. Oxoniae: Blackwell. ISBN 978-1-4051-6256-2.
• Sacks, David (2004). Letter Perfect: The Marvelous History of Our Alphabet from A to Z. Broadway Books. ISBN 0-7679-1173-3 
• Saggs, H. W. F. (1991). Civilization Before Greece and Rome. Yale University Press. ISBN 0300050313 
• Willberg, Hans Peter. 2001. Wegweiser Schrift. Moguntiaci: Verlag Hermann Schmidt. ISBN 3-87439-569-3.

• Origines ABC, apud ilovetypography.com
• "Language, Writing and Alphabet: An Interview with Christophe Rico," Damqatum 3 (2007), apud www.uca.edu.ar
• Formulae scribendi alphabetici, apud omniglot.com
• Michael Everson's Alphabeta Europaea, apud www.evertype.com
• Evolutio alphabetorum, animatio a Professore Robert Fradkin Universitatis Terrae Mariae facta, apud umd.edu
• Quomodo Alphabetum ex Hieroglyphis Natum Est, Biblical Archaeology Review, apud www.bib-arch.org