Ақ қайың (пьеса)

«Ақ қайың» — Мұхтар Әуезовтың пьесасы, Әбділда Тәжібаевпен бірігіп жазған.

Әуезовтің мұрағатында сақталған, латын әрпімен машинкаға басылған нұсқасының беташар 1-парағында: «Бәйге алған пьеса», «Реперткомнан ұлықсат берілген, №166/39, 25 қыркүйек, 1939 жыл» деген жазулар бар. Әуезовтің 20 томдық шығармалар жинағының 10-кітабында жарияланған (1982, 255-306-беттер). 30-жылдары Әуезов фольклорлық сюжет, тарихи тақырыпты игерумен қатар, жаңа заман тақырыбын драматургияда бейнелеуге күш салды. Сөйтіп кеңес өмірінің шындығы туралы осы пьесаны жазды. Бірақ бұл кездегі шығармаларда авторлық идеялар мен ойлардың жеткілікті ашылмауы себепті төрт аяғын тең басқан туынды шықпады. «Ақ қайың» пьесасында Қазан төңкерісі жеңгеннен кейін, Қазақстанда азаттық, еркіндік үшін жүргізілген күрес кезеңін көрсетпек болған. Алайда авторлар таңдап алған тақырыбын толық шеше алмаған. «Бұрынғы шығармаларындағы тарихи шындықты көркемдік шындықпен ұластыратын тәсілден тайып, тақырып еркіндігінен айрылған жазушы бос насихат, жалған тартысқа құрылған өзін кеңестік жазушы ретінде танытуға ұмтылған», «бұрынғы дүниелерімен салыстыруға келмейтін, идеологиялық қысымнан құтылу үшін жазылған орта қол шығармалар еді» (Б. Құндақбаев. Мухтар Әуезов және театр, А., 1997, 243-бет). Осындай шығармалардың қатарына «Ақ қайың» пьесасы да жатады.^[1]

Мұхтар Әуезов шығармалары Романдары Абай жолы (роман-эпопея) • Өскен өркен • Тұман айығарда (роман эскиздері) Повестер мен әңгімелері Қараш-қараш оқиғасы • Қилы заман • Көксерек • Дауыл • Қорғансыздың күні • Оқыған азамат • Сыбан Ақтайлақ би • Үйлену • Сөніп-жану • Қаралы сұлу • Кім кінәлі? • Жетім • Барымта • Кінәшіл бойжеткен • Бүркіт аңшылығының суреттері • Қыр суреттері • Қыр әңгімелері • Ескілік көлеңкесінде • Қасеннің құбылыстары • Жуандық • Үш күн • Білекке-білек • Іздер • Құм мен Асқар • Шатқалаң • Бүркітші • Асыл нәсілдер • Шыңғыстау Либретто мен пьесалары Еңлік — Кебек • Бәйбіше, тоқал • Қарагөз • Айман — Шолпан • Ақ қайың • Абай трагедиясы • Абай (либретто) • Тас түлек • Октябрь үшін • Тартыс • Алма бағында • Бекет • Шекарада • Сын сағатта • Намыс гвардиясы • Түнгі сарын • Хан Кене • Қара Қыпшақ Қобыланды • Ақан — Зайра • Калкаман и Мамыр (орысша либретто) • Алуа • Бес дос Оқу құралдары Әдебиет тарихы • Жеткіншек • Новый аул • Абайды білмек керек ойлы жасқа Басқасы Аудармалары • Мақалалар�� • Индия очерктері • Америка әсерлері • Ақын елінде • Абай (кинодрама) • Абай (әдеби сценарий) • Абайтанудан жарияланбаған материалдар • Уақыт және әдебиет • Әр жылдар ойлары • Белгісіз Әуезов • Әуезовтану

Әбділда Тәжібаев шығармалары Поэмалары Абыл • Ағалар туралы • Адам • Ақын • Екі жаһан • Күй атасы • Құрдастар • Құтқару • Майра • Монологтар • Нартай • Оркестр • Портреттер • Толағай • Темірші Пьесалары Ақ қайың • Біз де қазақпыз (Халқым туралы аңыз) • Дубай Шубаевич • Жалғыз ағаш орман емес • Жартас • Жомарттың кілемі • Көңілдестер • Көтерілген күмбез • Қыз бен солдат • Майра • Той боларда Сценарийлер Алып туралы ән • Бұл Шұғылада болған еді • Жамбыл Басқа шығармалар Өлеңдері • Есімдегілер • Жылдар, ойлар • Өмір және поэзия • Хаттар сөйлегенде