Կոնստանտին Վելիչկով

Կոնստանտին Վելիչկով;
Ծնվել է	հունվարի 1, 1855 կամ 1855
Ծննդավայր	Պազարջիկ, Օսմանյան կայսրություն
Մահացել է	նոյեմբերի 3, 1907 կամ 1907
Մահվան վայր	Գրենոբլ, Ֆրանսիա
Գերեզման	Սոֆիայի կենտրոնական գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	Բուլղարիա և Օսմանյան կայսրություն
Մայրենի լեզու	բուլղարերեն
Կրթություն	Գալաթասարայի վարժարան
Մասնագիտություն	թարգմանիչ, քաղաքական գործիչ, բանաստեղծ, գրական քննադատ և դիվանագետ
Ամուսին	Paraskeva Velichkova?
Զբաղեցրած պաշտոններ	Բուլղարիայի Ազգային ժողովի անդամ, Բուլղարիայի Ազգային ժողովի անդամ և Բուլղարիայի Ազգային ժողովի անդամ
Կուսակցություն	Progressive Liberal Party? և Ժողովրդական կուսակցություն
Անդամություն	Բուլղարիայի գիտությունների ակադեմիա
	Konstantin Velichkov Վիքիպահեստում

Կոնստանտին Վելիչկով Պետկով (բուլղար․՝ Константин Величков Петков; հունվարի 1, 1855(1855-01-01) կամ 1855^[1], Պազարջիկ, Օսմանյան կայսրություն - նոյեմբերի 3, 1907(1907-11-03) կամ 1907^[1], Գրենոբլ, Ֆրանսիա), բուլղարացի գրող, պոետ, դրամատուրգ, ուրվագծագիր, գրաքննադատ, պատմաբան, թարգմանիչ, նկարիչ։ Հասարակական-քաղաքական, պետական, դիվանագիտական գործիչ։ 1884 թվականին դարձել է Բուլղարիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամ։

Կենսագրություն

Սովորել է Ցարգրադի սուլթանական լիցեյում (միջնակարգ դպրոց արտոնյալների համար ցարական Ռուսաստանում և Արևմտյան Եվրոպայում), այնուհետև սովորել է Ֆրանսիայում, նկարչության դասեր է ուսանել Իտալիայում։ Վերադառնալով հայրենիք ՝ դասավանդել է բուլղարերեն և ֆրանսերեն, պատմություն և աշխարհագրություն։

Ակտիվ քաղաքական գործիչ և թուրքական լծի դեմ ազգային-ազատագրական պայքարի մասնակից։ Եղել է հեղափոխական կոմիտեի անդամ և Բուլղարիայի 1876 թվականի ապրիլյան ապստամբության նախապատրաստման մասնակից։ Ձերբակալությունից հետո դատապարտվել է մահապատժի, սակայն եվրոպական երկրների կողմից ստեղծված հանձնաժողովի պահանջով, որը հետաքննում էր թուրքական իշխանությունների անօրինականությունն ու դաժանությունը, 1876 թվականի ապրիլին՝ ապստամբությունը ճնշելու ժամանակ, ազատ է արձակվել։

Մասնակցել է ռուս-թուրքական 1877-1878 թվականներին տեղի ունեցած պատերազմին։ Եղել ռուսական բանակի թարգմանիչներից։ Պատերազմի ավարտից հետո եղել է Թատար Պազարջիքայի շրջանային վարչական դատարանի նախագահ (1879-1880)։

Ընտրվել է Ժողովրդական կուսակցության նախագահ, Ժողովրդական ժողովի պատգամավոր, զբաղեցրել է նախարարական պաշտոններ, այդ թվում ՝ ժողովրդական լուսավորության նախարար (1894-1897), առևտրի և հողագործության նախարար (1897-1898)։ 1902-1904 թվականներին եղել է դիվանագիտական սուրհանդակ Բելգրադում։

Մահացել է Ֆրանսիայում, թաղվել՝ Սոֆիայում։

Ստեղծագործություն

Գրական ստեղծագործությամբ զբաղվել է դեռևս պատանեկության տարիներից։ 17 տարեկանում թարգմանել է Հյուգոյի «Լուկրեցիա Բորջա» (Նիկոլովի հետ համատեղ) և Պուշկինի «Ջրահարս» դրաման։ 1872 թվականին բեմադրվել է նրա առաջին՝ «Նևյանկան և Սվետոսլավը» պիեսը, 1874 թվականին տեղի է ունեցել բանաստեղծական դեբյուտը։

Վելիչկովի հետագա ստեղծագործությունները բազմազան են՝ պոեզիա, արձակ, դրամատուրգիա, էսսեիստիկա, գրական քննադատություն, համընդհանուր պատմության աշխատանքներ, թարգմանություններ։ Նա նախաձեռնողն էր և Վազովի հետ համատեղ կազմում են երկհատորանոց «Բուլղարական քրեստոմատիա» (1884), որը ներառում էր եվրոպացի հեղինակների ստեղծագործություններ, որոնք առաջին անգամ հրատարակվել են բուլղարերեն լեզվով, ընդ որում թարգմանությունների մեծ մասը պատկանում էր Վելիչկովին։ Վազովի հետ հիմնադրվել է նաև «Զորա» ամսագիրը (1885), որը Բուլղարիայում առաջին գրական հրատարակությունն է։

Հեղինակի բանաստեղծական նվաճումների թվում է «Ցարգրադյան սոնետներ» (1899) շարքը, որը նվիրված է հայրենիքին և սիրուն։ Առաջին նոստալգիկներն են և առանձնանում են ապրումների խորությամբ, երկրորդը՝ մարդկային զգացմունքների վեհությամբ։ Վելիչկովի արժանիքների թվում են դպրոցական գրադարանների կազմակերպումը և ընթերցանությունը, ժողովրդական լուսավորության նախարարությանը կից բարձրագույն ուսումնական խորհրդի ձեռքբերումներից է «աշակերտական զրույց» ամսագրի ստեղծումը, Սոֆիայում պետական գեղարվեստական ուսումնարանի բացումը, ինչպես նաև Սոֆիայի և Պլովդիվի գրադարանների համար տպագիր հրատարակությունների պարտադիր օրինակի մասին օրենքի հրատարակումը։

Նրա սեփական ձեռագիր աշխատանքները պահվում են Սոֆիայի ազգային պատկերասրահում և այլ քաղաքների թանգարաններում։

Ընտրյալ ստեղծագործություններ

Невянка и Светослав, դրամա, 1874
Винчензо и Анджелина, դրամա, 1882
Всеобща история на литературата, 1891
Таласъмът, 1893
Детска гусла, 1894
Писма от Рим, 1895
В тъмница, 1899
Цариградски сонети, 1899 [1]
В решителния момент, 1901
Добре дошли, 1902
Патриарх Евтимий, 1906
Чужда литература, 1914
Пет имена, 1929
Любен Каравелов, 1938
Майка, 1943
Пълно събрание на съчиненията на Константин Величков 1911—1915
Избрани произведения, 1955
Тъги и радости, избранные произведения для детей и юношества, 1957
Избрани произведения, 1966
Цариградски сонети, В тъмница, Писма от Рим, 1980
Съчинения, 1986—1987^[2]

Հիշողություն

Կոստանտինի անունով են կոչվել Սոֆիա քաղաքի պուրակը և Բուլղարական մի քանի փողոցներ։
Սոֆիայի մետրոպոլիտենի կայարաններից մեկը։
Պազարջիկ քաղաքի թատրոնն ու գիմնազիան։
Հայրենի Պազարջիկ քաղաքի պատվավոր քաղաքացի։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Library of Congress Authorities — Library of Congress.
↑ Константин Величков

Արտաքին հղումեր

Константин Величков

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կոնստանտին Վելիչկով» հոդվածին։

[_265705fbd46b89c8-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Library of Congress Authorities — Library of Congress.

[2] Константин Величков

[1]