Jump to content

Առաջնային հրապարակային առաջարկ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Առաջնային հրապարակային առաջարկ (անգլ․՝ IPO) կամ բաժնետոմսերի թողարկում, հանրային առաջարկ, որի ընթացքում ընկերության բաժնետոմսերը վաճառվում են ինստիտուցիոնալ ներդրողներին[1] և սովորաբար նաև անհատ ներդրողներին[2]։ IPO-ն սովորաբար երաշխավորվում է մեկ կամ մի քանի ներդրումային բանկերի կողմից, որոնք նաև կազմակերպում են բաժնետոմսերի ցուցակումը մեկ կամ մի քանի ֆոնդային բորսաներում։ Այս գործընթացի միջոցով, որը հանրախոսակցական լեզվով հայտնի է որպես ֆլոթացիա կամ հրապարակային դառնալ, մասնավոր ընկերությունը վերափոխվում է հանրային ընկերության։ Առաջնային հրապարակային առաջարկները կարող են օգտագործվել ընկերությունների համար նոր սեփական կապիտալ ներգրավելու, մասնավոր բաժնետերերի՝ ինչպես օրինակ ընկերության հիմնադիրների կամ մասնավոր կապիտալի ներդրողների ներդրումները դրամայնացնելու, գոյություն ունեցող բաժնետոմսերի հեշտ առևտուր կազմակերպելու կամ ապագա կապիտալի ներգրավում հնարավոր դարձնելու համար՝ հանրայնորեն առևտրային դառնալով։

IPO-ից հետո բաժնետոմսերն ազատորեն շրջանառվում են բաց շուկայում, ինչը հայտնի է որպես ազատ շրջանառություն։ Ֆոնդային բորսաները սահմանում են ազատ շրջանառության նվազագույն շեմ՝ թե՛ բացարձակ արժեքով (ընդհանուր արժեքը, որը որոշվում է բաժնետոմսի գնի և հանրությանը վաճառված բաժնետոմսերի քանակի արտադրյալով), և թե՛ ընդհանուր բաժնետիրական կապիտալի համամասնությամբ (այսինքն՝ հանրությանը վաճառված բաժնետոմսերի թիվը բաժանած շրջանառության մեջ գտնվող ընդհանուր բաժնետոմսերի վրա)։ Չնայած IPO-ն առաջարկում է բազմաթիվ առավելություններ, այնուամենայնիվ կան նաև զգալի ծախսեր, հիմնականում կապված գործընթացի հետ, ինչպիսիք են բանկային և իրավաբանական վճարները, և կարևոր ու երբեմն զգայուն տեղեկատվություն բացահայտելու շարունակական պահանջը։

Առաջարկվող թողարկման մանրամասները պոտենցիալ գնորդներին բացահայտվում են ծավալուն փաստաթղթի տեսքով, որը հայտնի է որպես ազդագիր։ Շատ ընկերություններ IPO-ն իրականացնում են ներդրումային բանկերի օգնությամբ, որոնք հանդես են գալիս որպես երաշխավոր։ Երաշխավորները մատուցում են մի շարք ծառայություններ, ներառյալ բաժնետոմսերի արժեքի (բաժնետոմսի գնի) ճիշտ գնահատման և բաժնետոմսերի հանրային շուկայի ստեղծման (նախնական վաճառքի) հարցերում օգնությունը։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հանրային բաժնետոմսեր թողարկող ընկերության ամենավաղ ձևը պուբլիկանիների դեպքն էր Հռոմեական հանրապետության ժամանակ, այնուամենայնիվ, այս պնդումը չի կիսվում բոլոր ժամանակակից գիտնականների կողմից[3]։ Ժամանակակից բաժնետիրական ընկերությունների նման, պուբլիկանիները իրենց անդամներից անկախ իրավական մարմիններ էին, որոնց սեփականությունը բաժանված է եղել բաժնետոմսերի կամ մասերի[4]։ Կան ապացույցներ, որ այս բաժնետոմսերը վաճառվել են հանրային ներդրողներին և շրջանառվել են արտաբորսայական շուկաներում՝ Ֆորումում, ինչպես նաև Կաստորի և Պոլիդևքեսի տաճարների մոտ։ Բաժնետոմսերի արժեքը տատանվում էր՝ խրախուսելով սպեկուլյանտների գործունեությունը։ Պահպանվել են միայն սակավ վկայություններ այն գների մասին, որոնցով վաճառվում էին «մասերը», առաջնային հրապարակային առաջարկների բնույթի կամ բորսայական շուկայի վարքագծի նկարագրության մասին։ Սակայն պուբլիկանիները կորցրել են իրենց հեղինակությունը Հանրապետության անկման և Կայսրության վերելքի հետ[5]։

Միացիալ Նահանգներում առաջին IPO-ն թողարկվել է Bank of North America-ի կողմից 1783թ․-ին[6]։

Ընթացակարգ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

IPO ընթացակարգերը կարգավորվում են տարբեր երկրներում տարբեր օրենքներով։ Միացյալ Նահանգներում IPO-ները կարգավորվում են Միացյալ Նահանգների արժեթղթերի և բորսաների հանձնաժողովի կողմից՝ 1933 թվականի արժեթղթերի մասին օրենքի համաձայն[7]։ Միացյալ Թագավորությունում «Միացյալ Թագավորության ցուցակագրող մարմինը» վերանայում և հաստատում է ազդագրերը և իրականացնում է ցուցակագրումը[8]։

Պլանավորում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

IPO-ի հաջողության համար պլանավորումը վճռորոշ է։ Մի գիրք կա[9], որն առաջարկում է պլանավորման հետևյալ յոթ քայլերը․

  1. Ձևավորել կառավարման և մասնագիտական թիմեր
  2. Զարգացնել բիզնեսը՝ հաշվի առնելով հանրային շուկան
  3. Ստանալ աուդիտի ենթարկված ֆինանսական հաշվետվություններ՝ օգտագործելով IPO-ի համար ընդունված հաշվապահական սկզբունքները
  4. Կարգավորել կազմակերպության գործողությունները
  5. Ստեղծել պաշտպանական մեխանիզմներ
  6. Մշակել կորպորատիվ կառավարման համակարգ
  7. Ստեղծել ներքին ապահովագրություն և օգտվել IPO ժամանակահատվածի առավելություններից

Երաշխավորների ներգրավում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

IPO-ները սովորաբար ներառում են մեկ կամ մի քանի ներդրումային բանկեր, որոնք հայտնի են որպես «տեղաբաշխողներ»: Ընկերությունը, որն առաջարկում է իր բաժնետոմսերը կոչվում է «թողարկող», այն պայմանագիր է կնքում առաջատար տեղաբաշխողի հետ՝ իր բաժնետոմսերը հրապարակային վաճառելու համար: Այնուհետև տեղաբաշխողը դիմում է ներդրողներին՝ առաջարկելով ձեռք բերել այդ բաժնետոմսերը:

Խոշոր IPO-ի ընթացքում տեղաբաշխողները սովորաբար հանդես են գալիս որպես ներդրումային բանկերի «սինդիկատ», իսկ դրանցից ամենամեծը զբաղեցնում է «առաջատար տեղաբաշխողի» դիրքը: Բաժնետոմսերը վաճառելիս տեղաբաշխողները պահում են եկամտի մի մասը որպես իրենց վարձատրություն: Այս պարգևը կոչվում է տեղաբաշխման տարածման վճար: Տարածումը հաշվարկվում է որպես վաճառված բաժնետոմսերի գնի զեղչ (ընդհանուր տարածում): Առաջնային հրապարակային առաջարկի տեղաբաշխման տարածման բաղադրիչները սովորաբար ներառում են հետևյալը (մեկ բաժնետոմսի դիմաց). կառավարչի վարձատրություն, սինդիկատի անդամների կողմից ստացված տեղաբաշխման վարձատրություն և բաժնետոմսեր վաճառող բրոքեր-դիլերի կողմից ստացված վարձատրություն: Կառավարիչը իրավունք կարող է ստանալ ամբողջ տեղաբաշխման վարձատրությունը: Բրոքեր-դիլերը, որը սինդիկատի անդամ չէ, բայց բաժնետոմսեր է վաճառում, կարող է ստանալ միայն միջնորդավճար, մինչդեռ սինդիկատի անդամը, որը բաժնետոմսեր է տրամադրել այդ բրոքեր-դիլերին, կարող է պահպանել տեղաբաշխման վճարը[10]։ Ընդհանուր առմամբ, կառավարիչը/առաջատար տեղաբաշխողը, որը վաճառում է բաժնետոմսերի ամենամեծ մասնաբաժինը IPO-ի ժամանակ, ստանում է համախառն տարածման ամենամեծ մասը, որոշ դեպքերում ստանալով 8% մասնաբաժին:

IPO-ներ թողարկող ընկերությունները կարող են ունենալ բազմաթիվ սինդիկատներ, որոնք պետք է համապատասխանեն իրավական տարբեր պահանջների ինչպես թողարկողի ներքին շուկայում, այնպես էլ այլ տարածաշրջաններում: Օրինակ, ԵՄ-ում թողարկողը կարող է ներկայացվել խոշոր վաճառողների սինդիկատի կողմից իր ներքին շուկայում՝ Եվրոպայում, կամ IPO-ն ներկայացնել ԱՄՆ-ում/Կանադայում և Ասիայում:

Իրավական պահանջների լայն շրջանակի և ծախսատար գործընթաց լինելու պատճառով IPO-ն սովորաբար կարող է ներառել նաև մեկ կամ մի քանի իրավաբանական ընկերություններ, որոնք մասնագիտանում են արժեթղթերի իրավունքների ոլորտում։

Ֆինանսական պատմաբաններ Ռիչարդ Սիլլան և Ռոբերտ է. Ռայթը ցույց են տվել, որ մինչև 1860 թվականը ԱՄՆ առաջին կորպորացիաների մեծ մասն իրենց բաժնետոմսերը վաճառել է ուղղակիորեն հանրությանը՝ առանց միջնորդների, ինչպիսիք են ներդրումային բանկերը[11]։ չի իրականացվել աճուրդով, այլ ավելի շուտ թողարկող կորպորացիայի կողմից սահմանված բաժնետոմսերի գնով: Այս իմաստով, դա նույնն է, ինչ ֆիքսված գնի հանրային առաջարկները, որոնք ավանդական IPO մեթոդ էին ԱՄՆ-ից դուրս գտնվող երկրների մեծ մասում 1990-ականների սկզբին:

Բաշխում և գնագոյացում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

IPO-ի ընթացքում բաժնետոմսերի վաճառքը (բաշխումը և գնի սահմանումը) կարող է իրականացվել մի քանի ձևերով: Հիմնական մեթոդները են.

  • «Լավագույն ջանքեր» պայմանագիր
  • «Հստակ պարտավորությունների» պայմանագիր
  • «Ամեն ինչ կամ ոչինչ» պայմանագիր
  • Գնված գործարք

Հրապարակային առաջարկները «վաճառվում են» ինչպես ինստիտուցիոնալ ներդրողներին, այնպես էլ երաշխավոորված անհատ հաճախորդներին: Արժեթղթերի լիցենզավորված վաճառողը (ԱՄՆ-ում և Կանադայում՝ գրանցված ներկայացուցիչ), որը վաճառում է հրապարակային առաջարկի բաժնետոմսեր իր հաճախորդներին, վճարվում է վաճառքի գնի մի մասից (թողարկողի կողմից երաշխավորված հաճախորդին վճարվող վճար), այլ ոչ թե իր հաճախորդի կողմից:

Թողարկողը սովորաբար անդերրայթերներին տալիս է առաջարկի չափը մինչև 15%-ով ավելացնելու հնարավորություն հատուկ հանգամանքի դեպքում, որը հայտնի է որպես «գրինշու» կամ գերբաշխման օպցիոն: Այս օպցիոնը միշտ իրագործվում է, երբ առաջարկը համարվում է «արդիական» հարց՝ գերբաժանորդագրման շնորհիվ:

ԱՄՆ-ում հաճախորդներին տրամադրվում է նախնական ազդագիր, որը հայտնի է որպես «Կարմիր ծովաձի», IPO-ի թողարկման սկզբնական ժամանակահատվածում: «Կարմիր ծովաձի» ազդագիրն այդպես է կոչվում իր առաջին էջին տպված կարմիր նախազգուշական հայտարարության պատճառով: Նախազգուշացումը նշում է, որ առաջարկի տեղեկատվությունը թերի է և կարող է փոփոխվել: Փաստացի ձևակերպումը կարող է տարբեր լինել, չնայած այն հիմնականում համապատասխանում է Facebook-ի IPO-ի ընթացքում ներկայացված ձևաչափին[12]։ Սկզբնական ժամանակահատվածում բաժնետոմսերը չեն կարող վաճառքի հանվել: Այնուամենայնիվ, բրոքերները կարող են հետաքրքրվածություն նկատել իրենց հաճախորդների կողմից: Ակցիայի մեկնարկի ժամանակ, գրանցման հայտն ուժի մեջ մտնելուց հետո, հետաքրքրության նշումները գնորդի հայեցողությամբ կարող են վերածվել գնման հայտերի: Վաճառքը կարող է իրականացվել միայն արժեթղթերի և բորսաների հանձնաժողովի կողմից հաստատված արժեթղթերի վերջնական ազդագրի հիման վրա:

Վերջին քայլը վերջնական IPO ազդագրի պատրաստման և ներկայացման գործընթացում այն է, որ թողարկողը վարձում է խոշոր ֆինանսական «տպագրիչներից» մեկին, որը տպագրում է (և այսօր նաև էլեկտրոնային եղանակով ներկայացնում է SEC-ին) գրանցման հայտարարագիրը S-1 ձևով: Սովորաբար, վերջնական ազդագրի պատրաստումն իրականացվում է հենց տպագրիչի մոտ, որտեղ նրա բազմաթիվ կոնֆերանս սրահներից մեկում թողարկողը, թողարկողի փաստաբանները, երաշխավորի (անդերրայթեր) փաստաբանները, առաջատար երաշխավոր(ներ)ը և թողարկողի հաշվապահները/աուդիտորները կատարում են վերջնական խմբագրումներ և սրբագրում՝ ավարտելով ֆինանսական տպագրիչի կողմից վերջնական ազդագրի ներկայացմամբ արժեթղթերի և բորսայի հանձնաժողովին[13]։

Մինչև Նյու Յորքի գլխավոր դատախազ Էլիոթ Սփիցերի կողմից նախաձեռնված իրավական գործողությունները, որոնք հետագայում հայտնի են դարձել որպես «Գլոբալ կարգավորման իրավակիրառման համաձայնագիր», որոշ խոշոր ներդրումային ընկերություններ նախաձեռնել էին ընկերությունների բարենպաստ հետազոտական լուսաբանում՝ նպատակ ունենալով օժանդակել կորպորատիվ ֆինանսների բաժիններին և մանրածախ ստորաբաժանումներին, որոնք զբաղված էին նոր թողարկումների շուկայավարմամբ: Այդ իրավակիրառման համաձայնագրի կենտրոնական հարցը նախկինում դատարանում քննվել էր: Այն վերաբերում էր Միացյալ Նահանգների տասը խոշորագույն ներդրումային ընկերությունների, ներդրումային բանկային և վերլուծական բաժինների միջև շահերի բախմանը[14]։ Կարգավորման միջոցով լուծված տիպիկ խախտում է եղել CSFB-ի և Salomon Smith Barney-ի դեպքը, որոնք, ըստ մեղադրանքի, զբաղվել էին «արդիական» IPO-ների ոչ պատշաճ մանիպուլյացիայով և թողարկել էին կեղծ հետազոտական զեկույցներ՝ խախտելով 1934 թվականի արժեթղթերի փոխանակման մասին օրենքի տարբեր բաժինները:

Գնագոյացում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

IPO պլանավորող ընկերությունը սովորաբար նշանակում է առաջատար մենեջեր, որը հայտնի է որպես բուկրաններ, բուկրաններն օգնում է նրան որոշել բաժնետոմսերի առաջարկի ճիշտ գինը: IPO-ի գինը որոշելու երկու հիմնական եղանակ կա. Կամ ընկերությունը, իր առաջատար մենեջերների օգնությամբ, սահմանում է գինը («ֆիքսված գնի մեթոդ»), կամ գինը կարող է որոշվել՝ վերլուծելով ներդրողների պահանջարկի զգայուն տվյալները, որոնք հավաքվել են բուկրանների կողմից («գրքի ձևավորում»):

Պատմականորեն, շատ IPO-ներ տեղի են ունեցել ցածր գնով: IPO-ի ցածր գնի արդյունքը բաժնետոմսերի նկատմամբ հետաքրքրության աճն է և բաժնետոմսերի գնի արագ աճը, երբ դրանք առաջին անգամ հայտնվում են հանրային վաճառքի մեջ (կոչվում է «IPO-ի ժողովրդականության աճ»): Վերավաճառքը կամ բաժնետոմսերի արագ վաճառքը շահույթ ստանալու համար կարող է զգալի օգուտներ բերել ներդրողների համար, ովքեր IPO-ի ընթացքում բաժնետոմսեր են ձեռք բերել առաջարկի գնով: Այնուամենայնիվ, IPO-ի գնի իջեցումը հանգեցնում է թողարկողի համար պոտենցիալ կապիտալի կորստի: Ծայրահեղ օրինակներից մեկն է theglobe.com-ի IPO-ն, որը նպաստել է 1990-ականների վերջին ինտերնետային դարաշրջանում IPO-ի «մոլուցքի» աճին: 1998 թվականի նոյեմբերի 13-ին Bear Stearns-ը IPO-ն անցկացրել է մեկ բաժնետոմսի դիմաց 9 դոլարով: Բացման օրը բաժնետոմսերի գինը արագորեն բարձրացել է 1000% - ով ՝ հասնելով 97 դոլարի: Ինստիտուցիոնալ փոփոխությունների պատճառով վաճառողների ճնշումը, ի վերջո, հանգեցրել է նրան, որ բաժնետոմսերըի արժեք կրկին ընկել է, և նրանք թողարկումը դադրեցրել են 63 դոլարի ժամանակ: Չնայած այն հանգամանքին, որ ընկերությունն իրոք հավաքել է մոտ 30 միլիոն դոլար տեղաբաշխումից, գնահատվում է, որ հաշվի առնելով առաջարկի, պահանջարկի մակարդակը և կայացած առևտրի ծավալը, նրանց կարող էր մնալ ավելի քան 200 միլիոն դոլար:

Կարևոր գործոն է նաև թանկացման վտանգը։ Եթե բաժնետոմսերը հանրությանը առաջարկվում են շուկայականից բարձր գնով, ապա տեղաբաշխողները կարող են խնդիրներ ունենալ բաժնետոմսերի վաճառքի իրենց պարտավորությունները կատարելու հարցում: Նույնիսկ եթե նրանք վաճառեն թողարկված բոլոր բաժնետոմսերը, դրանց արժեքը կարող է ընկնել առևտրի առաջին իսկ օրը: Այս դեպքում բաժնետոմսերը կարող են կորցնել իրենց գրավչությունը և, հետևաբար, իրենց արժեքի նույնիսկ ավելի մեծ մասը: Սա կարող է հանգեցնել կորուստների ներդրողների համար, որոնցից շատերը տեղաբաշխողների առավել նախընտրելի հաճախորդներն են: Դրա թերևս ամենահայտնի օրինակը 2012-ին Facebook-ի IPO-ն է:

Հետևաբար, տեղաբաշխողները IPO-ի գինը որոշելիս հաշվի են առնում բազմաթիվ գործոններ և փորձում են հասնել տեղաբաշխման գնի, որը բավական ցածր կլինի բաժնետոմսերի նկատմամբ հետաքրքրությունը խթանելու համար, բայց բավականաչափ բարձր՝ ընկերության համար բավարար կապիտալ ներգրավելու համար: IPO-ի գինը որոշելիս տեղաբաշխողները օգտագործում են տարբեր հիմնական կատարողականի ցուցանիշներ և GAAP-ին չհամապատասխանող չափումներ[15]։ Օպտիմալ գնի որոշման գործընթացում տեղաբաշխողները սովորաբար ստանձնում են առաջատար ինստիտուցիոնալ ներդրողներից բաժնետոմսեր գնելու պարտավորություն:

Որոշ հետազոտողներ (Friesen & Swift, 2009) կարծում են, որ IPO-ի թերագնահատումը ոչ այնքան դիտավորյալ գործողություն է թողարկողների և (կամ) տեղաբաշխողների կողմից, որքան ներդրողների չափազանց մեծ արձագանքի արդյունք (Friesen & Swift, 2009): Նվազեցված գնի որոշման հնարավոր մեթոդներից մեկը IPO-ի իրականացման ժամանակ ցածր գնի ալգորիթմների օգտագործումն է: Այլ հետազոտողներ պարզել են, որ լիցենզավորման վրա հիմնված տեխնոլոգիաների առևտրայնացումից ավելի բարձր եկամուտներ ունեցող ընկերությունները IPO-ներ իրականացնելիս ավելի մեծ ցածր գին են ցույց տալիս, մինչդեռ արտոնագրեր ունենալը մեղմացնում է այդ ազդեցությունը[16]։

Հոլանդական աճուրդ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հոլանդական աճուրդը թույլ է տալիս սկզբնական հրապարակային տեղաբաշխման բաժնետոմսերը բաշխել միայն գնային ագրեսիվության հիման վրա, ընդ որում բոլոր հաջողակ մասնակիցները վճարում են նույն գինը մեկ բաժնետոմսի համար[17][18]։ Հոլանդական աճուրդի մի տարբերակ է OpenIPO-ն, որը հիմնված է տնտեսագետ Ուիլյամ Վիքրիի կողմից մշակված աճուրդային համակարգի վրա: Այս աճուրդային մեթոդը հայտերը դասակարգում է ամենաբարձրից մինչև ամենացածրը, այնուհետև ընդունում է այն ամենաբարձր հայտերը, որոնք թույլ են տալիս վաճառել բոլոր բաժնետոմսերը, ընդ որում բոլոր հաղթող մասնակիցները վճարում են նույն գինը: Այն նման է 1990-ականներից ի վեր գանձապետական մուրհակների և պարտատոմսերի աճուրդի համար օգտագործվող մոդելին: Մինչ այդ, գանձապետական մուրհակներն աճուրդի էին հանվում խտրական կամ «վճարիր-ինչ-հայտարարագրել ես» աճուրդի միջոցով, որտեղ տարբեր հաղթող մասնակիցներ վճարում էին իրենց հայտարարագրած գինը, և ուստի տարբեր հաղթող մասնակիցները չէին վճարում նույն գինը: Թե՛ խտրական, թե՛ միասնական գնով «հոլանդական» աճուրդներն օգտագործվել են շատ երկրներում, թեև ԱՄՆ-ում մինչ օրս օգտագործվել են միայն միասնական գնով աճուրդները: Խոշոր IPO աճուրդներից են Japan Tobacco-ն, Singapore Telecom-ը, BAA Plc-ն և Google-ը (դասակարգված ըստ մուտքերի չափի):

Հոլանդական աճուրդի տարբերակն օգտագործվել է մի շարք ամերիկյան ընկերությունների հանրային տեղաբաշխման համար, ներառյալ Morningstar-ը, Interactive Brokers Group-ը, Overstock.com-ը, Ravenswood Winery-ն, Clean Energy Fuels-ը և Boston Beer Company-ն[19]։ 2004 թվականին Google-ն օգտագործել է հոլա��դական աճուրդի համակարգն իր սկզբնական հրապարակային տեղաբաշխման համար[20]։ ԱՄՆ-ի ավանդական ներդրումային բանկերը դիմադրություն են ցույց տվել հանրային արժեթղթերի տեղաբաշխման համար աճուրդային գործընթացի օգտագործման գաղափարի դեմ: Աճուրդային մեթոդը թույլ է տալիս հավասար մոտեցում բաժնետոմսերի բաշխման հարցում և վերացնում է ավանդական IPO-ներում երաշխավորների կողմից կարևոր հաճախորդներին տրվող արտոնյալ վերաբերմունքը: Սրա արդյունքում հոլանդական աճուրդը դեռևս քիչ օգտագործվող մեթոդ է ԱՄՆ-ի հանրային տեղաբաշխումներում, թեև այլ երկրներում եղել են հարյուրավոր աճուրդային IPO-ներ:

Հոլանդական աճուրդի հաջողությունը կամ ձախողումը որոշելիս պետք է հաշվի առնել մրցակցող նպատակները[21][22]։ Եթե նպատակը ռիսկի նվազեցումն է, ավանդական IPO-ն կարող է ավելի արդյունավետ լինել, քանի որ անդերրայթերը կառավարում է գործընթացը, փոխարենը արդյունքը մասամբ չթողնելով պատահականության վրա՝ կապված նրա հետ, թե ով է որոշում հայտ ներկայացնել կամ ինչ ռազմավարություն է յուրաքանչյուր մասնակից որոշում կիրառել: Ներդրողի տեսանկյունից հոլանդական աճուրդը բոլորին հավասար հասանելիություն է տալիս: Ավելին, հոլանդական աճուրդի որոշ ձևեր թույլ են տալիս անդերրայթերին ավելի ակտիվ լինել հայտերի համակարգման մեջ և նույնիսկ հայտերի ներկայացման ժամանակահատվածում որոշ մասնակիցների հաղորդել աճուրդի ընդհանուր միտումները:

Բացի միջազգային ծավալուն ապացույցներից, որ աճուրդները հանրաճանաչ չեն եղել IPO-ների համար, իսկ ԱՄՆ-ում չի գտնվել որևէ ապացույց, որը կարող է ցուցադրել, որ հոլանդական աճուրդն ավելի լավ է գործում, քան ավանդական IPO-ն անբարենպաստ շուկայական միջավայրում: WhiteGlove Health ընկերության կողմից 2011 թվականի մայիսին հայտարարված հոլանդական աճուրդով IPO-ն հետաձգվել է մինչև նույն թվականի սեպտեմբեր՝ գնագոյացման մի քանի անհաջող փորձերից հետո: Wall Street Journal-ում հրապարակված հոդվածը որպես պատճառներ նշում էր «բաժնետոմսերի շուկայի անկայունությունը և համաշխարհային տնտեսության անորոշությունը, որոնք ներդրողներին զգուշավոր են դարձրել նոր բաժնետոմսերում ներդրումներ կատարելու հարցում»[23][24]։

Հանգստի շրջան

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամերիկյան արժեթղթերի օրենսդրության համաձայն, IPO-ի պատմության մեջ երկու ժամանակաշրջաններ հաճախ անվանում են «հանգստի շրջաններ»: Առաջինը, որը նշված է վերևում, այն ժամանակահատվածն է, որը սկսվում է ընկերության S-1 հայտի ներկայացումից հետո, բայց մինչ SEC-ի (ԱՄՆ արժեթղթերի և բորսաների հանձնաժողով) աշխատակազմը հայտարարի գրանցման հայտարարության ուժի մեջ մտնելը։ Այս ժամանակահատվածում թողարկողները, ընկերության ներսի անձինք, վերլուծաբանները և այլ կողմերը օրինական սահմանափակումների են ենթարկվում՝ ապագա IPO-ի վերաբերյալ քննարկումներ կամ գովազդ կատարելու հարցում (ԱՄՆ արժեթղթերի և բորսաների հանձնաժողով, 2005):

Մյուս «հանգիստ շրջանը» վերաբերում է IPO-ի առաջին հանրային շրջանառության օրվանից հետո տասը օր տևող ժամանակահատվածին[25]։ Այս ընթացքում ընկերության ներսի անձանց և IPO-ի հետ կապված ցանկացած անձի արգելվում է ընկերության համար որևէ եկամուտների կանխատեսում կամ հետազոտական զեկույց հրապարակել։ Երբ հանգստի շրջանը ավարտվում է, ընդհանրապես ընկերության երաշխավորները սկսում են հետազոտական լուսաբանում ընկերության համար։ Երկրորդական առաջարկի ժամանակ ղեկավարի կամ համաղեկավարի դեր կատարած ցանկացած անդամի համար գործում է երեք օրվա սպասման ժամանակահատված[25]։

Բաժնետոմսերի մատակարարում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ոչ բոլոր IPO-ներն իրավունք ունեն կատարել մատակարարման հաշվարկներ DTC համակարգի միջոցով, ինչը, այս դեպքում, կարող է պահանջել կամ բաժնետոմսերի վկայագրերի ֆիզիկական առաքում քլիրինգային գործակալ բանկի պահառուին, կամ վաճառքի ընկերության հետ վճարման դիմաց մատակարարման պայմանագրի կնքում (DVP):

Ֆինանսական շահույթ (ֆլիփփինգ)

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Stag profit»-ը բաժնետոմսերի շուկայում ստեղծվող իրավիճակ է, որը տեղի է ունենում ընկերության առաջնային հանրային առաջարկից (IPO) կամ բաժնետոմսերի նոր թողարկումից առաջ և անմիջապես հետո։ «Stag»-ը այն կողմն է կամ անձը, որը բաժանորդագրվում է նոր թողարկմանը՝ ակնկալելով, որ բաժնետոմսերի գինը կբարձրանա առևտրի մեկնարկից անմիջապես հետո։ Այսպիսով, «stag profit»-ը ֆինանսական շահույթն է, որը կուտակվում է տվյալ կողմի կամ անձի կողմից՝ բաժնետոմսերի արժեքի բարձրացման հետևանքով։ Այս տերմինը առավել տարածված է Միացյալ Թագավորությունում, քան Միացյալ Նահանգներում։ ԱՄՆ-ում այսպիսի ներդրողներին սովորաբար անվանում են «flippers» (արագ վաճառողներ), քանի որ նրանք ստանում են բաժնետոմսերը IPO-ի միջոցով և անմիջապես վաճառում են դրանք առևտրի առաջին օրը՝ «flipping» կամ արագ վաճառք իրականացնելով։

Ամենամեծ IPO-ները

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կազմակերպություն IPO-ի թողարկման տարին Գումարը (միլիարդ դոլար)
Անվանական
Սաուդի Արամկո 2019 29.4[26]
Ալիբաբա գրուպ 2014 25[27]
SoftBank ընկերությունների խումբ 2018 23.5[28]
Չինաստանի գյուղատնտեսական բանկ 2010 22.1[29]
Չինաստանի արդյունաբերական և առևտրային բանկ 2006 21.9[30]
Ամերիկյան միջազգային ապահովագրական ընկերություն 2010 20.5[31]
Վիզա (ընկերություն) 2008 19.7[32]
Ջեներալ Մոթորս 2010 18.15[33]
ՆԹԹ Դոքոմո 1998 18.05[32]
Էնել 1999 16.59[32]
Ֆեյսբուք 2012 16.01[34]

Ամենամեծ IPO շուկաները

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Prior to 2009, the United States was the leading issuer of IPOs in terms of total value. Since that time, however, China (Shanghai, Shenzhen and Hong Kong) has been the leading issuer, raising $73 billion (almost double the amount of money raised on the New York Stock Exchange and Nasdaq combined) up to the end of November 2011.

Տարի Ֆոնդային բորսա Եկամուտ (միլիարդ դոլարով)
2009 ՀոնգԿոնգի ֆոնդային բորսա[35]
2010
2011
2012[36] Նյու Յորքի ֆոնդային բորսա
2013[37]
2014[37]
2015[38] ՀոնգԿոնգի ֆոնդային բորսա
2016[38] 25.2
2017[38] Նյու Յորքի ֆոնդային բորսա 29.4
2018[39] ՀոնգԿոնգի ֆոնդային բորսա 31.2
2019[40] 40.4
2020[41] ՆԱՍԴԱՔ 57.8
2021[42] 100.6
2022[43] Շանհայի ֆոնդային բորսա 56.5
2023[44] 31.3
2024 Q3[45] ՆԱՍԴԱՔ 14.4

Տես նաև

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Note: the price the company receives from the institutional investors is the IPO price
  2. ↑ Hirst, Scott; Kastiel, Kobi (1 May 2019). «Corporate Governance by Index Exclusion». Boston University Law Review. 99 (3): 1229.
  3. ↑ Poitras, Geoffrey; Geranio, Manuela (2016). «Trading of shares in the Societates Publicanorum?» (PDF). Explorations in Economic History. 61: 95–118. doi:10.1016/j.eeh.2016.01.003. S2CID 155816750 – via Elsevier.
  4. ↑ Malmendier, Ulrike (December 2009). «Law and Finance "at the Origin"». Journal of Economic Literature (անգլերեն). 47 (4): 1076–1108. doi:10.1257/jel.47.4.1076. ISSN 0022-0515.
  5. ↑ «Books & Reading: Chapter One». The Washington Post. Վերցված է 27 November 2016-ին.
  6. ↑ «Exhibits — America's First IPO — Museum of American Finance». Moaf.org. Վերցված է 12 July 2012-ին.
  7. ↑ «The Laws That Govern the Securities Industry». Securities and Exchange Commission. Վերցված է 12 December 2014-ին.
  8. ↑ «UK Listing Authority». Վերցված է 12 December 2014-ին.
  9. ↑ Lipman, International and U.S. IPO Planning, 978-0-470-39087-0
  10. ↑ Series 79 Investment Banking Representative Qualification Examination, Study Manual, 41st Edition. Securities Trading Corporation. 2010.
  11. ↑ Robert E. Wright, "Reforming the U.S. IPO Market: Lessons from History and Theory", Accounting, Business, and Financial History (November 2002), 419–437.
  12. ↑ «Registration Statement on Form S-1». U.S. Securities and Exchange Commission. February 1, 2012. Վերցված է 10 December 2017-ին.
  13. ↑ Taulli, Tom (26 February 2012). «The Main Players In An Initial Public Offering». InvestorPlace. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-07-24-ին. Վերցված է 22 July 2014-ին.
  14. ↑ «Ten of Nation's Top Investment Firms Settle Enforcement Actions Involving Conflicts of Interest Between Research and Investment Banking». SEC. 28 April 2003. Վերցված է 23 July 2014-ին.
  15. ↑ Gould, Michael. «How Non-GAAP Measures Can Impact Your IPO». Transaction Advisors. ISSN 2329-9134. Արխիվացված է օրիգինալից 6 November 2018-ին. Վերցված է 16 January 2015-ին.
  16. ↑ Morricone, Serena; Munari, Federico; Oriani, Raffaele; de Rassenfosse, Gaétan (2017). «Commercialization Strategy and IPO Underpricing» (PDF). Research Policy. 46 (6): 1133–1141. doi:10.2139/ssrn.2966036. S2CID 157454297.
  17. ↑ Demos, Telis (21 June 2012). «What Is a Dutch Auction?». The Wall Street Journal. Վերցված է 16 October 2012-ին.
  18. ↑ «What Is a Dutch Auction IPO?». Slate Magazine. 6 May 1999. Վերցված է 16 October 2012-ին.
  19. ↑ Sommer, Jeff (18 February 2012). «No Bitter Aftertaste From This Stock Offering». The New York Times.
  20. ↑ «Journal of Business & Technology Law – Academic Journals – University of Maryland Francis King Carey School of Law» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 27 October 2011-ին. Վերցված է 27 November 2016-ին.
  21. ↑ Hensel, Nayantara (4 November 2005). «Are Dutch Auctions Right for Your IPO?». Working Knowledge. Harvard Business School. Վերցված է 16 October 2012-ին.
  22. ↑ Anand, Anita Indira. «Is The Dutch Auction IPO A Good Idea?». Queen's University Law and Economics Workshop. Queen's University. Վերցված է 21 July 2021-ին.
  23. ↑ «WhiteGlove seeks to raise $32.5 million in 'Dutch auction' IPO». Statesman. Արխիվացված է օրիգինալից 4 November 2013-ին. Վերցված է 16 October 2012-ին.
  24. ↑ Cowan, Lynn (21 September 2011). «WhiteGlove Health Shelves IPO Indefinitely». The Wall Street Journal. Վերցված է 16 October 2012-ին.
  25. ↑ 25,0 25,1 «Regulatory Notice 15-30: Equity Research» (PDF). FINRA. Վերցված է 21 July 2021-ին.
  26. ↑ «Aramco's 'greenshoe option' pushes IPO to $29.4 billion». Arab News (անգլերեն). 12 January 2020. Վերցված է 15 January 2020-ին.
  27. ↑ «Alibaba IPO Biggest in History as Bankers Exercise 'Green Shoe' Option». The New York Times. 18 September 2013.
  28. ↑ «Softbank Corp IPO Second Biggest in History». Fortune.com. 11 December 2018.
  29. ↑ «Agricultural Bank of China Sets IPO Record as Size Raised to $22.1 Billion». Bloomberg. 15 August 2010.
  30. ↑ «ICBC completed its record $21.9 billion IPO in October 2006». Bloomberg. 28 July 2010.
  31. ↑ «AIA's IPO Boosted to $20.5 Billion With Overallotment». Bloomberg. 29 October 2010.
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 Grocer, Stephen (17 November 2010). «How GM's IPO Stacks Up Against the Biggest IPOs on Record». The Wall Street Journal.
  33. ↑ «GM Says Total Offering Size $23.1 Billion Including Overallotment Options», Bloomberg, 26 November 2010
  34. ↑ Rusli, Evelyn M.; Eavis, Peter (17 May 2012), «Facebook Raises $16 Billion in I.P.O.», The New York Times
  35. ↑ «China eclipses US as top IPO venue». Financial Times. 28 December 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 10 December 2022-ին.
  36. ↑ «Deloitte releases statistics on Hong Kong and Mainland IPOs in 2012 | Deloitte China | Press Release».
  37. ↑ 37,0 37,1 «Global IPO market booms 50% in 2014». CNBC. 18 December 2014.
  38. ↑ 38,0 38,1 38,2 Bullock, Nicole (27 December 2017). «Global number of IPOs highest since financial crisis». Financial Times. Արխիվացված է օրիգինալից 10 December 2022-ին.
  39. ↑ «Hong Kong regains global IPO crown from New York in 2018 thanks to its listing reforms». 24 December 2018.
  40. ↑ «Hong Kong Ranks Top in Global IPO Markets for 2019». Caixin (անգլերեն). Վերցված է 2021-11-26-ին.
  41. ↑ «Hong Kong ranks as 2nd largest IPO market in 2020». 13 January 2021.
  42. ↑ «Mainland China and Hong Kong IPO markets - 2021 review and 2022 outlook» (PDF). Վերցված է 26 December 2021-ին.
  43. ↑ «Chinese Mainland and Hong Kong IPO markets 2023 Q1 review» (PDF). Վերցված է 24 June 2023-ին.
  44. ↑ «Chinese Mainland and Hong Kong IPO markets 2023 and 2024 outlook» (PDF). Վերցված է 29 January 2024-ին.
  45. ↑ «Chinese Mainland and Hong Kong IPO Markets: 2024 Q3 review» (PDF). Վերցված է 13 October 2024-ին.

[1]

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
GND: 4219438-6 · LCCN: sh85055681 · Microsoft: 12559387 · NDL: 01142793 · NKC: ph451679


Կարդա ավելին

  1. ↑ «IPO GMP Live - IPO Grey Market Premium». Finnance.in. Վերցված է 2024-07-26-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Առաջնային_հրապարակային_առաջարկ&oldid=10180183» էջից