Opsterlân

Opsterlân
	; Kij weidzje oan it Alddjip.
	; Wapen fan Opsterlân
lokaasje
polityk
lân	Nederlân
provinsje	Fryslân
boargemaster	Andries Bouwman (CU)
sifers en geografy
haadplak	Beetstersweach
grutste plak	De Gordyk
ynwennertal	30.039 (1 jannewaris 2024)
befolkingstichtens	132,3 / km²
oerflak	227,64 km²
● wêrfan lân	224,63 km²
● wêrfan wetter	3,01 km²
tal doarpen	16
ferkearsieren	A7, A31, N381
skiednis
oprjochte	1851
oant 1851	Gritenij Opsterlân
oar
netnûmer	0512, 0513, 0516
postkoade	8401–8409, 9241–9249
tiidsône	UTC +1
simmertiid	UTC +2
webside	www.opsterland.nl

Opsterlân (Opsterland) is in gemeente yn it easten fan Fryslân, mei in oerflak fan 227,64 km², wêrfan 3 km² wetter. Op 1 jannewaris 2024 hie dizze gemeente 30.039 ynwenners (boarne: CBS). It haadplak fan Opsterlân is Beetstersweach, en de oare plakken yn de gemeente binne: Bakkefean, Fryske Peallen, De Gordyk, De Himrik, Jonkerslân, Langsweagen, Lippenhuzen, Lúkswâld, Nij Beets, Oerterp, Olterterp, Sigerswâld, Terwispel, De Tynje en Wynjewâld.

Skiednis

In grûnfynst jout oan dat der 150.000 lyn al bewenning west hat yn Opsterlân, mar der is earst in trochgeande rige fynsten fan 15.000 jier lyn. Fan 1000 f.Kr. oant 1000 n.Kr. hawwe der minsken wenne yn it westlike, lege part fan de gemeente, mar úteinlik wie der safolle oerlêst fan it wetter dat de minsken nei it eastlik part ferhuzen. Dat is de hege grûn dêr't it Alddjip, dat wol sizze, de Boarn begjint. Yn dy tiid wie dat allegear iepen heidefjild, mei oan de noard- en súdkant heechfean.

Oan it begjin fan de 18e iuw is it heechfean doe ôfgroeven, en dêrfan binne de fearten en wyken noch werom te finen. Ek waard der yn de 18e en 19e iuw in soad bosk oanplante, en dêrtroch is eastlik part fan Opsterlân no sa grien. Yn it westlik part is yn de 19e iuw it leechfean ôfgroeven en oant yn de 20e iuw hat men dwaande west mei it drûch meitsjen fan de plassen dy't dêr fan oerbleaunen. Dat part fan de gemeente is no meast greidlân.

De gritenij Opsterlân waard yn 1851 in gemeente nei de ynfiering yn Nederlân fan de gemeentewet fan Thorbecke.

Taal

Yn Opsterlân wurdt troch 64% fan de ynwenners Frysk sprutsen. Nederlânsk is foar 29% de memmetaal. Dêrnjonken binne der lytse mannichten dy't Stêdsk (4% fan de befolking), Stellingwerfsk (2%) of in útlânske taal (1%) as memmetaal hawwe.^[1]

Polityk

De gemeenteried fan Opsterlân telt 21 sitten. De útslaggen fan 'e gemeenteriedsferkiezings binne (fan 2018 ôf):

partij	ferkiezings 2018^[2]		ferkiezings 2022^[3]
partij	%	sitten	%	sitten
Opsterlânsk Belang	23,9	6	24,1	5
CDA	14,9	3	12,3	3
PvdA	12,6	3	12,4	3
KristenUny	11,6	2	10,5	2
VVD	9,9	2	9,2	2
D66	5,1	1	6,4	1
FNP	4,3	1	15,6	3
GrienLinks	-	-	9,4	2
oare partijen	17,8	0	0	0
ûnjildich & blanko	0,6	-	0,5	-
opkomst/totaal sitten	57,9%	21	55,0%	21

Berne yn Opsterlân

Dirkje Postma (1951), heechlearaar Patofysiology en winnares fan û.o. de Aletta Jacobspriis 1995
S.A. Veenstra (1893-1981), arsjitekt
Gerrit Roorda (1890-1977) politikus, Frysk steatelid

Sjoch ek

Keppelings om utens

Webstee fan de gemeente

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

↑ De Bosatlas van Fryslân, Grins, 2009 (Noordhoff Atlas Producties), ISBN 978-9 00 17 79 047, s. 268.
↑ Utslaggen Ljouwerter Krante, 18 maart 2022, s. 27
↑ Utslaggen Ljouwerter Krante, 18 maart 2022, s. 27

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Opsterland fan Wikimedia Commons.

Provinsje Fryslân
hjoeddeistige gemeenten
Achtkarspelen • It Amelân • Dantumadiel • Eaststellingwerf • Flylân • De Fryske Marren • Harns • It Hearrenfean • Ljouwert • Noardeast-Fryslân • Opsterlân • Skiermûntseach • Skylge • Smellingerlân • Súdwest-Fryslân • Tytsjerksteradiel • De Waadhoeke • Weststellingwerf
eardere gemeenten
Aenjewier (1851–1934) • Baarderadiel (1851–1984) • Barradiel (1851–1984) • It Bilt (1851–2018) • Boalsert (1455–2011) • Boarnsterhim (1984–2014) • Doanjewerstâl (1851–1984) • Dokkum (1298–1984) • Dongeradiel (1984–2019) • Drylts (1268–1984) • East-Dongeradiel (1851–1984) • Ferwerderadiel (1851–2019) • Frjentsjer (1374–1984) • (âld) Frjentsjerteradiel (1851–1984) • (nij) Frjentsjerteradiel (1984–2018) • Gaasterlân (1851–1984) • Gaasterlân-Sleat (1984–2014) • Haskerlân (1851–1984) • Hylpen (1372–1984) • Himmelumer Aldefurd (1851–1984) • Hinnaarderadiel (1851–1984) • Idaerderadiel (1851–1984) • Kollumerlân (1851–2019) • Lemsterlân (1851–2014) • Littenseradiel (1984–2018) • Ljouwerteradiel (1851–2018) • Menameradiel (1851–2018) • Nijefurd (1984–2011) • Raerderhim (1851–1984) • Skarsterlân (1984–2014) • Skoatterlân (1851–1934) • Sleat (1426–1984) • Snits (1292–2011) • Starum (1061–1984) • Utingeradiel (1851–1984) • Warkum (1399–1984) • West-Dongeradiel (1851–1984) • (âld) Wymbritseradiel (1851–1984) • (nij) Wymbritseradiel (1984–2011) • Wûnseradiel (1851–1984)
· ·

	Opsterlân
Doarpen en útbuorrens: Bakkefean • Beetstersweach • Fryske Peallen • De Gordyk • De Himrik • Jonkerslân • Langsweagen • Lippenhuzen • Lúkswâld • Nij Beets • Oerterp • Olterterp • Sigerswâld • Terwispel • De Tynje • Wynjewâld
Buorskippen: Ald Beets • Allardseach (foar in part) • It Foarwurk • Foksebuorren • De Hanebuert • Hanebuorren • Heidehuzen • Himrikerferlaat • Koartsweagen • Lyts Grins • Moskou (foar in part) • Nije Feart • Oerterp oan de Feart • Petersburch • Selmien • Sparjeburd • De Ulesprong • Weinterpferlaat • De Wyngaarden
· ·

[1] De Bosatlas van Fryslân, Grins, 2009 (Noordhoff Atlas Producties), ISBN 978-9 00 17 79 047, s. 268.

[2] Utslaggen Ljouwerter Krante, 18 maart 2022, s. 27

[3] Utslaggen Ljouwerter Krante, 18 maart 2022, s. 27

[1]