Unsupported titles/Thai name of Bangkok

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Thai

[edit]
an inscription of the name in front of the Bangkok City Hall

Etymology

[edit]

Composed of:

กรุง (grung, capital, city), from Old Khmer ក្រុង៑ (kruṅ), ក្រុង (kruṅa), កុរុង៑ (kuruṅ, to rule, to govern; king, prince; ruler, governor; head, chief, master; kingdom, realm; city-state; etc),
เทพ (têep, god), from Sanskrit देव (deva, god, divine being),
มหา (má-hǎa, great), from Sanskrit महत् (mahat, great),
นคร (ná-kɔɔn, city), from Sanskrit नगर (nagara, town),
อมร (à-mɔɔn, god, immortal; eternal), from Sanskrit अमर (amara, undying),
รัตนโกสินทร์ (rát-dtà-ná-goo-sǐn, Emerald Buddha, literally gem of Kosindra), from Pali ratana (jewel, gem) + Pali kosiya (name of a Brahmin clan) + Sanskrit इन्द्र (indra, Indra, lord),
มหินทรายุทธยา (má-hǐn-tá-raa-yút-tá-yaa, Ayutthaya of the Great Indra, Ayutthaya of great ruler(s)), from Sanskrit महा (mahā, great) + Sanskrit इन्द्र (indra, Indra, lord) + Sanskrit अयोध्या (ayodhyā, unconquerable, the capital of Rāma),
มหาดิลกภพ (má-hǎa-dì-lòk-póp, great, excellent world), from Sanskrit महत् (mahat, great) + Sanskrit अति (ati, eminent, beyond; very) + Sanskrit लोक (loka, world) + Sanskrit भव (bhava, being); or from Sanskrit महत् (mahat, great) + Sanskrit तिलक (tilaka, ornament on the forehead; best, distinguished) + Sanskrit भव (bhava, world; being),
นพรัตน (nóp-pá-rát, nine gems), from Sanskrit नव (nava, nine) + Sanskrit रत्न (ratna, gem),
ราชธานี (râat-chá-taa-nii, king's residence, capital), from Sanskrit राजन् (rājan, king) + Sanskrit धानी (dhānī, seat, receptacle),
บูรี (buu-rii, town), from Sanskrit पुरि (puri, town),
รมย์ (rom, pleasant), from Sanskrit रम्य (ramya, pleasant, beautiful),
อุดม (ù-dom, abundant), from Sanskrit उत्तम (uttama, excellent),
ราชนิเวศน์ (râat-chá-ní-wêet, palace), from Sanskrit राजन् (rājan, king) + Sanskrit निवेशन (niveśana, abode, entrance),
มหา (má-hǎa, great), from Sanskrit महत् (mahat, great),
สถาน (sà-tǎan, place), from Sanskrit स्थान (sthāna, place),
อมร (à-mɔɔn, god, immortal; eternal), from Sanskrit अमर (amara, undying),
พิมาน (pí-maan, vimāna), from Sanskrit विमान (vimāna, palace, celestial vehicle),
อวตาร (à-wá-dtaan, avatāra), from Sanskrit अवतार (avatāra, incarnation, descent),
สถิต (sà-tìt, to stay, to dwell), from Sanskrit स्थित (sthita, situated),
สักกะ (sàk-gà, Śakra), from Pali sakka (Śakra),
ทัตติย (tát-dtì-yá, allowed, granted, presented), from Pali dattiya (given),
วิษณุกรรม (wít-sà-nú-gam, viśvakarmā), ultimately from Sanskrit विश्वकर्मा (viśvakarmā), and
ประสิทธิ์ (bprà-sìt, to complete, to accomplish), from Sanskrit प्रसिद्धि (prasiddhi, accomplishment, success).

Literally "the city of gods; the great city, [where] the gem of Kosindra [resides] in perpetuity [/where the immortal gem of Kosindra is]; the Ayutthaya of the Great Indra [/of the great ruler(s)]; the great, excellent world; the royal town of the nine gems; the town of delight, full of royal abodes; the great place; the celestial vimāna [where] avatāra dwell, [of which the erection was] accomplished by Viśvakarman on the consent of Śakra [/the (city which is the) Śakra-permitted accomplishment of Viśvakarman]".

Before the reign of Rama VI, the part อมรรัตนโกสินทร์ (à-mɔɔn-rát-dtà-ná-goo-sǐn) was written บวรรัตนโกสินทร์ (bɔɔn-wɔɔn-rát-dtà-ná-goo-sǐn), from บวร (bɔɔn-wɔɔn, eminent; excellent; prominent; etc) +‎ รัตนโกสินทร์ (rát-dtà-ná-goo-sǐn, Emerald Buddha, literally gem of Kosindra).

Pronunciation

[edit]
  • Audio (Thailand):(file)
Orthographicกรุงเทพมหานคร อมรรัตนโกสินทร์ มหินทรายุทธยา มหาดิลกภพ นพรัตนราชธานีบูรีรมย์ อุดมราชนิเวศน์มหาสถาน อมรพิมานอวตารสถิต สักกะทัตติยวิษณุกรรมประสิทธิ์
k r u ŋ e d b m h ā n g r    ɒ m r r ạ t n o k s i n d r ʻ    m h i n d r ā y u d dʰ y ā    m h ā ɗ i l k bʰ b    n b r ạ t n r ā d͡ʑ dʰ ā n ī ɓ ū r ī r m y ʻ    ɒ u ɗ m r ā d͡ʑ n i e w ɕ n ʻ m h ā s tʰ ā n    ɒ m r b i m ā n ɒ w t ā r s tʰ i t    s ạ k k a d ạ t t i y w i ʂ ɳ u k r r m p r a s i d dʰ i ʻ
Phonemic
กฺรุง-เทบ-มะ-หา-นะ-คอน อะ-มอน-รัด-ตะ-นะ-โก-สิน มะ-หิน-ทะ-รา-ยุด-ทะ-ยา มะ-หา-ดิ-หฺลก-พบ นบ-พะ-รัด-ราด-ชะ-ทา-นี-บู-รี-รม อุ-ดม-ราด-ชะ-นิ-เวด-มะ-หา-สะ-ถาน อะ-มอน-พิ-มาน-อะ-วะ-ตาน-สะ-ถิด สัก-กะ-ทัด-ติ-ยะ-วิด-สะ-นุ-กำ-ปฺระ-สิด
k ̥ r u ŋ – e d ɓ – m a – h ā – n a – g ɒ n    ɒ a – m ɒ n – r ạ ɗ – t a – n a – o k – s i n    m a – h i n – d a – r ā – y u ɗ – d a – y ā    m a – h ā – ɗ i – h ̥ l k – b ɓ    n ɓ – b a – r ạ ɗ – r ā ɗ – d͡ʑ a – d ā – n ī – ɓ ū – r ī – r m    ɒ u – ɗ m – r ā ɗ – d͡ʑ a – n i – e w ɗ – m a – h ā – s a – tʰ ā n    ɒ a – m ɒ n – b i – m ā n – ɒ a – w a – t ā n – s a – tʰ i ɗ    s ạ k – k a – d ạ ɗ – t i – y a – w i ɗ – s a – n u – k å – p ̥ r a – s i ɗ
RomanizationPaiboongrung-têep-má-hǎa-ná-kɔɔn à-mɔɔn-rát-dtà-ná-goo-sǐn má-hǐn-tá-raa-yút-tá-yaa má-hǎa-dì-lòk-póp nóp-pá-rát-râat-chá-taa-nii-buu-rii-rom ù-dom-râat-chá-ní-wêet-má-hǎa-sà-tǎan à-mɔɔn-pí-maan-à-wá-dtaan-sà-tìt sàk-gà-tát-dtì-yá-wít-sà-nú-gam-bprà-sìt
Royal Institutekrung-thep-ma-ha-na-khon a-mon-rat-ta-na-ko-sin ma-hin-tha-ra-yut-tha-ya ma-ha-di-lok-phop nop-pha-rat-rat-cha-tha-ni-bu-ri-rom u-dom-rat-cha-ni-wet-ma-ha-sa-than a-mon-phi-man-a-wa-tan-sa-thit sak-ka-that-ti-ya-wit-sa-nu-kam-pra-sit
(standard) IPA(key)/kruŋ˧.tʰeːp̚˥˩.ma˦˥.haː˩˩˦.na˦˥.kʰɔːn˧.ʔa˨˩.mɔːn˧.rat̚˦˥.ta˨˩.na˦˥.koː˧.sin˩˩˦.ma˦˥.hin˩˩˦.tʰa˦˥.raː˧.jut̚˦˥.tʰa˦˥.jaː˧.ma˦˥.haː˩˩˦.di˨˩.lok̚˨˩.pʰop̚˦˥.nop̚˦˥.pʰa˦˥.rat̚˦˥.raːt̚˥˩.t͡ɕʰa˦˥.tʰaː˧.niː˧.buː˧.riː˧.rom˧.ʔu˨˩.dom˧.raːt̚˥˩.t͡ɕʰa˦˥.ni˦˥.weːt̚˥˩.ma˦˥.haː˩˩˦.sa˨˩.tʰaːn˩˩˦.ʔa˨˩.mɔːn˧.pʰi˦˥.maːn˧.ʔa˨˩.wa˦˥.taːn˧.sa˨˩.tʰit̚˨˩.sak̚˨˩.ka˨˩.tʰat̚˦˥.ti˨˩.ja˦˥.wit̚˦˥.sa˨˩.nu˦˥.kam˧.pra˨˩.sit̚˨˩/(R)

Proper noun

[edit]

กรุงเทพมหานคร อมรรัตนโกสินทร์ มหินทรายุทธยา มหาดิลกภพ นพรัตนราชธานีบูรีรมย์ อุดมราชนิเวศน์มหาสถาน อมรพิมานอวตารสถิต สักกะทัตติยวิษณุกรรมประสิทธิ์ (grung-têep-má-hǎa-ná-kɔɔn à-mɔɔn-rát-dtà-ná-goo-sǐn má-hǐn-tá-raa-yút-tá-yaa má-hǎa-dì-lòk-póp nóp-pá-rát-râat-chá-taa-nii-buu-rii-rom ù-dom-râat-chá-ní-wêet-má-hǎa-sà-tǎan à-mɔɔn-pí-maan-à-wá-dtaan-sà-tìt sàk-gà-tát-dtì-yá-wít-sà-nú-gam-bprà-sìt)

  1. (formal, ceremonial, honorific) Bangkok (the capital city of Thailand)
    • 1989, อัสนี-วสันต์ โชติกุล [​Asanee–Wasan​] (lyrics and music), “กรุงเทพมหานคร [Grung Têp Máhăa Nákon]”, in ฟักทอง [The Pumpkin]‎[1]:
      กรุงเทพมหานคร อมรรัตนโกสินทร์ มหินทรายุทธยา มหาดิลกภพ นพรัตนราชธานีบูรีรมย์ อุดมราชนิเวศน์มหาสถาน อมรพิมานอวตารสถิต สักกะทัตติยวิษณุกรรมประสิทธิ์
      (please add an English translation of this quotation)
    • 1991, Sombat Phlāinō̜i, อัญมณีนิยาย: เรื่องของอัญมณีที่มีปรากฎอยู่ในตำนาน นิยายและประวัติศาสตร์รวมถึงความหมาย ความเชื่อ เมื่อนำมาใช้เป็นเครื่องประดับ
      กรุงเทพมหานคร อมรรัตนโกสินทร์ มหินทรายุทธยา มหาดิลกภพ นพรัตนราชธานีบูรีรมย์ อุดมราชนิเวศน์มหาสถาน อมรพิมานอวตารสถิต สักกะทัตติยวิษณุกรรมประสิทธิ์
    • 2001, Kīrati Kīattiyākō̜n, มหากษัตราธิราช:
      กรุงเทพมหานคร อมรรัตนโกสินทร์ มหินทรายุทธยา มหาดิลกภพ นพรัตนราชธานีบูรีรมย์ อุดมราชนิเวศน์มหาสถาน อมรพิมานอวตารสถิต สักกะทัตติยวิษณุกรรมประสิทธ์
    • (Can we date this quote?), อมรา ประสิทธิ์รัฐสินธุ์, พินิจไทยไตรภาค: ทุติยภาคซ ศิลปวัฒนธรรมและวรรณคดี:
      กรุงเทพมหานคร อมรรัตนโกสินทร์ มหินทรายุทธยา มหาดิลกภพ นพรัตนราชธานีบูรีรมย์ อุดมราชนิเวศน์มหาสถาน อมรพิมานอวตารสถิต สักกะทัตติยวิษณุกรรมประสิทธิ์ (ในสมัยรีชกาลที่ ๔ เปลี่ยน [] )
    • 2003, วุฒิชัย มูลศิลป์, ศิริพร ดาบเพชร, อนงคณา มานิตพิสิฐกุล, พระมหากษัตริย์แห่งกรุงรัตนโกสินทร์:
      [] ทรง พระราชทาน
      นามราชธานีแห่งใหม่ ว่า กรุงเทพ
      มหานคร อมรรัตนโกสินทร์ มหินทรา
      ยุธยา มหาดิลกภพ นพรัตนราชธานีบูรี
      รมย์ อุดมราชนิเวศน์มหาสถาน อมร
      พิมานอวตารสถิต สักกะทัตติยวิษณุกรรมประสิทธิ์
      มี ความ หมาย ว่า เป็น พระนคร ที่ ารง []