Ικεμπάνα

Η ικεμπάνα (生け花, 活け花, Ikebana "σύνθεση λουλουδιών" ή "κάνοντας τα λουλούδια να ζωντανεύουν") είναι Ιαπωνική τέχνη σύνθεσης λουλουδιών. ^[1][2] Είναι επίσης γνωστή ως καντό (華道, kadō "ο τρόπος των λουλουδιών"). Η παράδοση ανάγεται στην περίοδο Χεϊάν, όταν προσφέρονταν λουλούδια σε βωμούς. Αργότερα, συνθέσεις λουλουδιών χρησιμοποιούνταν, για την διακόσμηση εσοχών (τοκονόμα) σε παραδοσιακά Ιαπωνικά σπίτια.

Η ικεμπάνα έφθασε στο ζενίθ της στον 16ο αιώνα υπό την επιρροή των βουδιστών δασκάλων τσαγιού και αναπτύχθηκε διαμέσου των αιώνων με αρκετές ξεχωριστές σχολές να υφίστανται μέχρι σήμερα.

Η ικεμπάνα θεωρείται ως μία από τις τρεις κλασσικές Ιαπωνικές τέχνες κομψότητας μαζί με το κοντό (香道, Kōdō) για την απόλαυση του θυμιάματος και το τσαντό (茶道, sadō/chadō) για το τσάι και την τελετή του τσαγιού.

Η λέξη «ικεμπάνα» προέρχεται από το ιαπωνικό 'ικέρου' (生ける, "τακτοποιώ (λουλούδια), ζω, είμαι ζωντανός") και 'χάνα' (花, "λουλούδι"). Πιθανές μεταφράσεις περιλαμβάνουν "δίνοντας ζωή στα λουλούδια" και "τοποθέτηση λουλουδιών".^[3]

Το χόμπι της θέασης φυτών και της απόλαυσης των λουλουδιών κατά τη διάρκεια των τεσσάρων εποχών καθιερώθηκε στην Ιαπωνία από νωρίς μέσω της αριστοκρατίας. Ανθολογίες ποίησης βάκα όπως Man'yōshū και Kokin Wakashū από την περίοδο Χεϊάν (794–1185) περιλάμβαναν πολλά ποιήματα με θέμα τα λουλούδια. ^[4] Με την εισαγωγή του Βουδισμού, η προσφορά λουλουδιών στους βουδιστικούς βωμούς έγινε κοινή συνήθεια. Αν και ο λωτός χρησιμοποιείται ευρέως στην Ινδία, όπου προήλθε ο Βουδισμός, στην Ιαπωνία άλλα ντόπια λουλούδια για κάθε εποχή επιλέχθηκαν για το σκοπό αυτό. ^[4] Ενώ στην Κίνα οι βουδιστές ιερείς ήταν οι πρώτοι δάσκαλοι της σύνθεσης λουλουδιών, στην Ιαπωνία εισήγαγαν μόνο τα πιο αδρά στοιχεία της.

Για πολύ καιρό η τέχνη της ανθοδετικής δεν είχε νόημα, και λειτουργούσε απλώς ως η τοποθέτηση των λουλουδιών σε βάζα, για να χρησιμοποιηθούν ως προσφορές ναών και πριν από τα ιερά των προγόνων, χωρίς σύστημα ή ουσιαστική δομή. Οι πρώτες συνθέσεις λουλουδιών συντέθηκαν χρησιμοπο��ώντας ένα σύστημα, που ήταν γνωστό ως σιν-νο-χάνα, που σημαίνει "κεντρική σύνθεση λουλουδιών". Ένα τεράστιο κλαδί πεύκου ή Ιαπωνικού κέδρου (κρυπτομεριάς) στεκόταν στη μέση, με τρία ή πέντε εποχικά λουλούδια τοποθετημένα γύρω του. Αυτά τα κλαδιά και οι βλαστοί τοποθετήθηκαν σε βάζα σε όρθια θέση χωρίς να επιχειρούν τεχνητές καμπύλες. Γενικά με συμμετρική μορφή, αυτές οι συνθέσεις εμφανίστηκαν σε θρησκευτικές εικόνες τον 14ο αιώνα, ως η πρώτη προσπάθεια αναπαράστασης του φυσικού τοπίου. Το μεγάλο δέντρο στο κέντρο αντιπροσώπευε το μακρινό τοπίο, άνθη δαμάσκηνων ή κερασιών τη μέση απόσταση και μικρά ανθισμένα φυτά στο προσκήνιο. Οι γραμμές αυτών των διευθετήσεων ήταν γνωστές ως κέντρο και υποκέντρο. ^[5]

Αργότερα, μεταξύ άλλων τύπων βουδιστικών προσφορών, η τοποθέτηση μίτσου-γκουσόκου έγινε δημοφιλής στις περιόδους Καμακούρα (1185–1333) και Νανμπόκου-τσο (1336–1392). ^[4] Διάφορες βουδιστικές γραφές έχουν πάρει το όνομά τους από λουλούδια όπως το Κέγκον-κιό (Αβαταμσάκα Σούτρα) και το Χόκκε-κιό (Σούτρα του Λωτού). Το Τσότζου-τζινμπουτσού-γκίγκα (Κύλινδρος των Ζώων και των Ανθρώπων που παίζουν) απεικονίζει τον λωτό να προσφέρεται από έναν πίθηκο μπροστά από έναν βάτραχο, που μιμείται τον Βούδα. ^{[4] [6]}

Με την ανάπτυξη του αρχιτεκτονικού στυλ σόιν-ζουκούρι (shoin-zukuri), που ξεκίνησε την περίοδο Μουρομάτσι (1336–1573), τα κακεμόνο (ρολά με εικόνες) και τα δοχεία θα μπορούσαν να εκτεθούν κατάλληλα ως αντικείμενα τέχνης στην οσιίτα, έναν πρόδρομο της εσοχής τοκονόμα και του τσιγκαϊντάνα, που ήταν ράφια δύο επιπέδων. Σε αυτούς τους χώρους εκτέθηκαν επίσης ανθοσυνθέσεις σε βάζα, που επηρέασαν τις εσωτερικές διακοσμήσεις, οι οποίες έγιναν απλούστερες και πιο υπέροχες με την πάροδο του χρόνου. ^[5] Αυτό το στυλ διακόσμησης ονομαζόταν ζασίκι καζάρι (座敷飾, zashiki kazari).^[7] Το σύνολο των τριών τελετουργικών αντικειμένων στο βουδιστικό βωμό, που ονομάζεται μιτσουγκουσόκου αποτελούνταν από κεριά αναμμένα σε θήκες, ένα θυμιατήρι και λουλούδια σε ένα βάζο. Τα λουλούδια στο βάζο ήταν διατεταγμένα με το παλαιότερο στυλ, που ονομαζόταν τατεμπάνα ή τατεχάνα (tatebana ή tatehana, 立花, "όρθια λουλούδια") και αποτελούνταν από σιν (μοτόκι) και σιτακούσα. ^[8] Πρόσφατη ιστορική έρευνα δείχνει τώρα ότι η πρακτική του τατεμπάνα,^[9] που προέρχεται από έναν συνδυασμό συστημάτων πεποιθήσεων, συμπεριλαμβανομένων των βουδιστικών, και της πίστης γιορισίρο του Σιντοϊσμού, είναι πιθανότατα η προέλευση της ιαπωνικής πρακτικής της σύγχρονης ικεμπάνα. Μαζί, αποτελούν τη βάση για την αρχική, καθαρά ιαπωνική προέλευση της πρακτικής της ικεμπάνα.

Η τέχνη της ανθοδετικής αναπτύχθηκε αργά, με πολλές σχολές να δημιουργούνται μόλις στα τέλη του 15ου αιώνα μετά την περίοδο του εμφυλίου πολέμου. Ο όγδοος σόγκουν, ο Ασικάγκα Γιοσιμάσα (1436–1490), ήταν προστάτης των τεχνών και ο μεγαλύτερος υποστηρικτής του τσα-νο-γιού (της τελετής του τσαγιού) και της ικεμπάνα, της σύνθεσης λουλουδιών. Ο Γιοσιμάσα αργότερα θα παραιτηθεί από τη θέση του, για να αφιερώσει τον χρόνο του στις τέχνες και ανέπτυξε ιδέες, που στη συνέχεια θα συνέβαλαν στη διατύπωση κανόνων στην ικεμπάνα. Ένα από τα πιο σημαντικά είναι ότι τα λουλούδια που προσφέρονται σε όλες τις τελετουργικές περιπτώσεις και τοποθετούνται ως προσφορές ενώπιον των θεών, δεν πρέπει να προσφέρονται χαλαρά, αλλά πρέπει να αντιπροσωπεύουν τον χρόνο και τη σκέψη. ^[5]

Οι σύγχρονοι του Γιοσιμάσα συνέβαλαν επίσης σε μεγάλο βαθμό στην ανάπτυξη της ανθοδετικής. Ο διάσημος ζωγράφος Σοάμι, φίλος του Γιοσιμάσα, συνέλαβε την ιδέα της αναπαράστασης των τριών στοιχείων του ουρανού, των ανθρώπων και της γης, από τα οποία αναπτύχθηκαν οι αρχές των συνθέσεων, που χρησιμοποιούνται σήμερα. Ήταν στο Ασημένιο Περίπτερο του Γιοσιμάσα στο Κιότο, που η ικεμπάνα έλαβε τη μεγαλύτερη ανάπτυξη, παράλληλα με την τέχνη της τελετής του τσαγιού και το κο-αβάσε, την τελετή του θυμιάματος. ^[5]

Καλλιτέχνες της σχολής Κανό, όπως οι Σεσσού Τογιό (1420–1506), Σεσσόν, Κακό Μασανόμπου, Κανό Μοτονόμπου (1476–1559) και Σουγκέτσου του 16ου αιώνα, ήταν λάτρεις της φύσης και η ικεμπάνα προχώρησε ένα βήμα παραπέρα σε αυτήν την περίοδο πέρα από μια μορφή διακόσμησης ναών και δωματίων, δίνοντας μεγαλύτερη προσοχή στη φυσική ομορφιά μιας σύνθεσης λουλουδιών. Αυτή την εποχή, η ικεμπάνα ήταν γνωστή ως ρίκκα. ^[5]

Την ίδια χρονική περίοδο, αναπτύχθηκε μια άλλη μορφή ανθοδετικής, γνωστής ως ναγκεϊρεμπάνα. Η ρίκκα και η ναγκεϊρεμπάνα είναι οι δύο κλάδοι στους οποίους η ικεμπάνα έχει διαιρεθεί. Η δημοτικότητα των δύο στυλ κυμαινόταν μεταξύ αυτών των δύο για αιώνες. Στην αρχή, το ρίκκα ήταν άκαμπτο, επίσημο και πιο διακοσμητικό στυλ, ενώ το ναγκεϊρεμπάνα ήταν πιο απλό και πιο φυσικό. ^[5]

Αν και το ναγκεϊρεμπάνα άρχισε να ευνοείται την περίοδο Χιγκασιγιάμα, το ρίκκα εξακολουθούσε να προτιμάται και το ναγκεϊρεμπάνα δεν κέρδισε πραγματικά δημοτικότητα μέχρι την περίοδο Μομογιάμα, περίπου εκατό χρόνια μετά τον Ασικάγκα Γιοσιμάσα. Ήταν σε αυτήν την περίοδο, που η τελετή του τσαγιού έφτασε στην υψηλότερη ανάπτυξή της και επηρέασε έντονα την ικεμπάνα, καθώς ένας ασκούμενος του τσαγιού πιθανότατα ήταν επίσης οπαδός της ικεμπάνα . ^[5]

Μετά από έναν μακρύ, σκληρό αγώνα για την ύπαρξη ως εξαρτώμενο στυλ από τη ρίκκα, το ναγκεϊρεμπάνα αποσπάστηκε, αποκτώντας την ανεξαρτησία του και τη δική του δημοτικότητα τον 16ο αιώνα για την ελευθερία της γραμμής του και τη φυσική ομορφιά του. Και τα δύο στυλ, παρόλο που προέρχονται από την περίοδο Χιγκασιγιάμα, αντικατοπτρίζουν τις χρονικές περιόδους κατά τις οποίες κέρδισαν δημοτικότητα, με το ρίκκα να εμφανίζει τις προτιμήσεις της περιόδου Χιγκασιγιάμα και το ναγκεϊρεμπάνα τα γούστα της περιόδου Μομογιάμα. Το ρίκκα έχασε μέρος της δημοτικότητάς του κατά την περίοδο Μομογιάμα, αλλά στο πρώτο μέρος της περιόδου Έντο (1603–1668) αναβίωσε και έγινε πιο δημοφιλής από ποτέ. ^[5] Στην περίοδο Χιγκασιγιάμα, το ρίκκα χρησιμοποιήθηκε μόνο ως διακοσμητικό δωματίων σε τελετουργικές περιστάσεις, αλλά τώρα ακολουθήθηκε ως ωραία τέχνη και θεωρήθηκε ως επίτευγμα και χόμπι των ανώτερων τάξεων. ^[5] Το ρίκκα έφτασε στη μεγαλύτερη δημοτικότητά του κατά την εποχή Γκενρόκου. ^[5]

Η ικεμπάνα θεωρούνταν πάντα ένα αξιοπρεπές επίτευγμα. Όλοι οι πιο διάσημοι στρατηγοί της Ιαπωνίας, κυρίως, ασχολήθηκαν με τη σύνθεση λουλουδιών, διαπιστώνοντας ότι ηρεμούσε το μυαλό τους και καθιστούσε τις αποφάσεις τους στον τομέα της δράσης πιο ξεκάθαρες. Αξιόλογοι στρατιωτικοί, που ασχολήθηκαν με την ικεμπάνα, είναι μεταξύ άλλων ο Τογιοτόμι Χιντεγιόσι, ένας από τους πιο διάσημους στρατηγούς της Ιαπωνίας.

Πολλά έργα για την ικεμπάνα δημοσιεύτηκαν κατά τους αιώνες από την εποχή Κεν'έι (1206–1207) έως την εποχή Γκενρόκου (1668–1704), όλα βασισμένα στην ιδέα του Σοάμιγια τα τρία στοιχεία. Το πρώτο από αυτά τα έργα, που δημοσιεύθηκε στις αρχές της εποχής Κεν'έι, ήταν ένα βιβλίο με το όνομα Σεντένσο, που θεωρείται ένα από τα πιο πολύτιμα κείμενα για έναν μαθητή της ικεμπάνα. Υπήρχε επίσης μια σειρά από άλλα κείμενα που αναφέρονταν την ικεμπάνα, αν και λίγα περιείχαν απευθείας περιεχόμενο με οδηγίες. Ωστόσο, τα βιβλία αυτά ήταν πλήρως εικονογραφημένα, τεκμηριώνοντας έ��σι τη σταδιακή πρόοδο της τέχνης.

Κατά την πρώιμη περίοδο Έντο (17ος αιώνας), οι εκδόσεις στην Ιαπωνία αναπτύχθηκαν γρήγορα. Βιβλία για την ικεμπάνα εκδόθηκαν διαδοχικά. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, δημοσιεύθηκε το Σεντένσο (仙伝抄, Sendenshō), το παλαιότερο εγχειρίδιο που δημοσιεύτηκε. Το Καβάρι Κάντεν Χίσο (替花伝秘書, Kawari Kaden Hisho) δημοσιεύτηκε στο Κάνμπουν 1 (1661). Αυτό γράφτηκε προσεκτικά και διδακτικό κείμενο για ικεμπάνα με τους κανόνες και τις αρχές περιγράφονταν με πλήρη λεπτομέρεια, ^[5] και ήταν η δεύτερη δημοσίευση των κειμένων ικεμπάνα της περιόδου Έντο μετά το Σεντένσο. Αν και το κείμενο είναι παρόμοιο με το περιεχόμενο των σχολίων της περιόδου Μουρομάτσι, οι εικονογραφήσεις έδειχναν πώς να απολαμβάνει κανείς την τατσιμπάνα, η οποία είχε εξαπλωθεί από μοναχούς σε πολεμιστές και περαιτέρω στους κατοίκους των πόλεων. Το Κόκον Ρίκκα-σου (古今立花集, Kokon Rikka-shu) ήταν το παλαιότερο δημοσιευμένο έργο για το ρίκκα στο Κάνμπουν 12 (1672). Το Κόκον Ρίκκα-τάιζεν (古今立花大全, Kokon Rikka-taizen), που δημοσιεύτηκε στο Τέννα 3 (1683), ήταν το πιο διάσημο εγχειρίδιο ρίκκα. Το Ρίκκα Ιμάγιο Σουγκάτα (立華時勢粧, Rikka Imayō Sugata) δημιουργήθηκε το Τζόκιο 5 (1688).

Στην εποχή Κεν'έι, το ρίκκα ήταν απλό και φυσικό, χωρίς ακραίες καμπύλες στη διάταξη, αλλά στην εποχή Γκενρόκου, οι γραμμές έγιναν περίπλοκες και οι φόρμες έμοιαζαν με μοτίβο, ακολουθώντας τις γενικές τάσεις υψηλής καλλιτεχνικής ανάπτυξης και έκφρασης εκείνης της περιόδου. Κατά την περίοδο Γκενρόκου, όλες οι καλές τέχνες ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένες, κυρίως η εκτύπωση πατρόν για υφάσματα και διακόσμηση. Στο τελευταίο μέρος του 17ου αιώνα, ο Κόριν, ο διάσημος καλλιτέχνης λάκας γνωστός για τα εξαίσια σχέδιά του, επηρέασε έντονα την ικεμπάνα. Σε αυτήν την περίοδο, ο συνδυασμός ενός μοτίβου ή ενός σχεδίου με γραμμές, που ακολουθούσε τη φυσική ανάπτυξη του φυτού παρήγαγε τα πιο ευχάριστα και χαριτωμένα αποτελέσματα. ^[5]

Ήταν στο τελευταίο μέρος του 17ου αιώνα, που η ικεμπάνα ασκήθηκε περισσότερο και έφτασε στον υψηλότερο βαθμό τελειότητας ως τέχνη. Ωστόσο, υπήρξαν περιστασιακές αποκλίσεις σε αφύσικες καμπύλες και τεχνητά στυλ παρουσίασης, που προκάλεσαν μια αλλαγή και το πιο νατουραλιστικό στυλ της ναγκεϊρεμπάνα αναβίωσε ξανά. Μέχρι τότε διδάσκονταν μόνο ένας κλάδος της ικεμπάνα κάθε φορά, ακολουθώντας το γούστο της ημέρας, αλλά τώρα υπήρχαν αντίπαλοι δάσκαλοι τόσο στο ρίκκα στυλ όσο και στο ναγκεϊρεμπάνα. ^[5]

Το ρίκκα έφτασε στη μεγαλύτερη δημοτικότητά του στην εποχή Γκενρόκου και από τότε άρχισε να παρακμάζει. Από την παρακμή του ρίκκα, το στυλ της ναγκεϊρεμπάνα, η απαρχή της σημερινής ικεμπάνα, αυξήθηκε σε δύναμη και δημοτικότητα. Από τότε, έπαψε να ονομάζεται ναγκεϊρεμπάνα και πήρε το όνομα ικεμπάνα. Την εποχή Τενμέι (1781–1789), το ναγκεϊρεμπάνα ή ικεμπάνα αναπτύχθηκε γρήγορα και δημιούργησε μεγάλη ομορφιά στη γραμμή. Οι εκπρόσωποι της τέχνης δεν μελέτησαν μόνο τη φύση ελεύθερα, αλλά συνδύασαν τη γνώση με αυτήν του στυλ ρίκκα αναπτύσσοντας τα αποτελέσματα της ικεμπάνα ακόμα περισσότερο.

Μετά την εποχή του Τενμέι, αναπτύχθηκε μια επίσημη και τεχνητή μορφή σύνθεσης των λουλουδιών. Αυτή η μορφή έχει έναν σταθερό κανόνα ή μοντέλο γνωστό ως "ουρανός, άνθρωπος και γη". ^[5] Είναι γνωστό ως Σέικα (生花, Seika ή Oseika σε πολλές σχολές), ή προφέρεται Σόκα στη σχολή Ικενόμπο. Στη σχολή Μισό-ριού, η μορφή ονομάζεται Κακουμπάνα (格花, Kakubana).

Οι πιο δημοφιλείς σχολές σήμερα, συμπεριλαμβανομένων των Ικενόμπο, Ενσού-ριού και Μισό-ριού, μεταξύ άλλων, τηρούν αυτές τις αρχές, αλλά υπάρχουν στο Τόκιο και το Κιότο πολλοί δάσκαλοι της ικεμπάνα, που διδάσκουν τις απλούστερες μορφές των Κο-ριού και Κο-Σιν-ριού των εποχών Γκενρόκου και Τενμέι. ^[5]

Ο παλαιότερος διεθνής οργανισμός, ο Ikebana International, ιδρύθηκε το 1956. ^[10] Επίτιμος πρόεδρος είναι η Αυτοκρατορική Υψηλότης Πριγκίπισσα Τακαμάδο. ^[11]

Οι οπαδοί και οι ασκούμενοι του ικεμπάνα, που αναφέρεται επίσης ως καντό, είναι γνωστοί ως καντόκα (華道家, kadōka). Ένας δάσκαλος καντό ονομάζεται σενσέι (先生, sensei).

Αξιοσημείωτοι Ιάπωνες που ασχολούνται με την ικεμπάνα περιλαμβάνουν τους Τζουνίτσι Κακιζάκι, Μοκίτσι Οκάντα και Γιούκι Τσούτζι. Ο Τσούτζι ήταν σε ένα TEDx τον Μάρτιο του 2015 στο Σιμίζου, στη Σιζουόκα, όπου ανέπτυξε τη σχέση της ικεμπάνα με την ομορφιά. ^[12]

Μετά το σεισμό του 2011 και το τσουνάμι και την καταστροφή που ακολούθησε στην Ιαπωνία, ο διάσημος Τοσίρο Καβάσε, που ασχολείται με την ικεμπάνα, έγινε πολύ δημοφιλής, δημοσιεύοντας φωτογραφίες από τα έργα του στο διαδίκτυο και απέκτησε ένα παγκόσμιο ακροατήριο. ^[13]

Μια άλλη ασκούμενη είναι η ηθοποιός του Χόλιγουντ Μάρσα Γκέι Χάρντεν, η οποία ξεκίνησε, όταν ζούσε στην Ιαπωνία ως παιδί, ^[14] και έχει εκδώσει ένα βιβλίο για την ικεμπάνα με τα δικά της έργα. ^[15] Η μητέρα της, Μπέβερλι Χάρντεν, ήταν ασκούμενη στη σχολή Σογκέτσου. ^{[16] [17]} Αργότερα έγινε επίσης πρόεδρος του παραρτήματος Ikebana International Washington, DC. ^[18]

Η Μαίρη Άβεριλ (1913) δίνει μια επισκόπηση των ��ολυάριθμων σχολών της ικεμπάνα. Μία σχολή διοικείται συνήθως από ένα ιεμότο, και συχνά περνά η διοίκηση μέσα σε μια οικογένεια από τη μια γενιά στην άλλη. Μερικές από τις πιο ιστορικές και γνωστές σχολές είναι: ^[19]

Το Ικενόμπο χρονολογείται από τον 8ο αιώνα (περίοδος Χεϊάν) και θεωρείται η παλαιότερη σχολή. Αυτή η σχολή σηματοδοτεί την αρχή της από την κατασκευή του Ροκκάκου-ντο στο Κιότο, του δεύτερου παλαιότερου βουδιστικού ναού στην Ιαπωνία, που χτίστηκε το 587 από τον πρίγκιπα Σότοκου, ο οποίος είχε κατασκηνώσει κοντά σε μια λίμνη στο σημερινό κεντρικό Κιότο. Κατά τον 13ο αιώνα, ο Όνο-νο-Ιμόκο, επίσημος κρατικός απεσταλμένος, έφερε την πρακτική της τοποθέτησης βουδιστικών λουλουδιών πάνω σε έναν βωμό από την Κίνα. Έγινε ιερέας στο ναό και περνούσε τις υπόλοιπες μέρες του στην εξάσκηση στην ανθοδετική. Οι αρχικοί ιερείς του ναού ζούσαν δίπλα στη λίμνη, που στα Ιαπωνικά ονομάζεται 'Ίκε' ("池"). Και η λέξη 'Μπο' ("坊"), που σημαίνει ιερέας, συνδεόμενη με το κτητικό μόριο 'νο' , δίνει τη λέξη «Ικενόμπο» (Ikenobō, "池坊", "ιερέας της λίμνης"). Το όνομα "Ικενόμπο", που δόθηκε από τον αυτοκράτορα, συνδέθηκε με τους ιερείς εκεί που ειδικεύονταν στις ρυθμίσεις του βωμού.

Το Ικενόμπο είναι η μόνη σχολή, που δεν έχει την κατάληξη -ριού στο όνομά της, καθώς θεωρείται η αρχική σχολή. Τα πρώτα συστηματοποιημένα κλασικά στυλ, συμπεριλαμβανομένου του ρίκκα, ξεκίνησαν στα μέσα του 15ου αιώνα. Οι πρώτοι μαθητές και δάσκαλοι ήταν βουδιστές ιερείς Ικενόμπο και μέλη της βουδιστικής κοινότητας. Καθώς περνούσε ο καιρός, άλλες σχολές εμφανίστηκαν, τα στυλ άλλαξαν και η ικεμπάνα έγινε παράδοση σε ολόκληρη την ιαπωνική κοινωνία. ^[20]

• Ικενόμπο (池坊) είναι μια ανάπτυξη του στυλ ρίκκα και θεωρείται η παλαιότερη σχολή
• Σογκετσούντο Κο-ριού – προέρχεται από τον μοναχό Μιόε (1171–1231)
• Κο-ριού (古流) – προέρχεται από τον Όουν Χόσι ή τον Ματσούνε Ισίρο (1333–1402)
• Χιγκασιγιάμα Τζίσο-ιν-ριού (東山銀閣院流) – προέρχεται από τον σόγκουν Ασικάγκα Γιοσιμάσα (1436–1490), ο οποίος ονομαζόταν επίσης Χιγκασιγιάμα -ντόνο ή Τζίσο-ιν. Παραρτήματα αυτής της σχολής είναι:
  • Σένζαν-ριού
  • Χιγκασιγιάμα -Κο-Σέι-ριού
  • Χιγκασιγιάμα -ριού
  • Σοάμι-ριού
• Σένκε-Κο-ριού – δημιουργήθηκε από τον διάσημο δάσκαλο του τσαγιού Σεν νο Ρικιού το 1520
• Μπίσο-ριού– προέρχεται από τον Γκότο Νταϊγκακουνοκάμι ή Μπισοκούι Ντοκάκου το 1545
• Ενσού-ριού (遠州流)– προέρχεται από τον Λόρδο Κομπόρι Ενσού (1579–1647). Τα παραρτήματα αυτού του σχολείου είναι πολλά:
  • Νιχονμπάσι Ενσού-ριού
  • Σιν Ενσού-ριού
  • Άνγκο Ενσού-ριού
  • Μιγιάκο Ενσού-ριού
  • Σέιφου Ενσού-ριού
  • Ασακούσα Ενσού-ριού, καθώς και πολλά άλλα.
• Κο-Σιν-ριού– προέρχεται από τον Σιν-τέτσου-σάι, ο οποίος ήταν ο δάσκαλος του σόγκουν Τοκουγκάβα Χιντετάντα (1579–1632)
• Σεκίσου-ριού – προέρχεται από τον Καταγκίρι Ιβαμινοκάμι Σανταμάσα (1604–1673)
• Τζικέι-ριού– δημιουργήθηκε από τον Σόουκεν Τζικέι το έτος 1699
• Σενκέι-ριού– ιδρύθηκε γύρω στο 1669 από τον Σενκέι Τομιχαρουνόκι
• Τόγκεν-ριού– ξεκίνησε από τον Τογκενσάι Μασαγιάσου περίπου το 1716
  • Σογκενσάι
  • Μουρακούμο-ριού
  • Τόκο-ριού
  • Σικισίμα-ριού
  • Ντόνιν-ριού
• Γκένγκι-ριού – ξεκίνησε από τον Τσίμπα Ριομπόκου το έτος 1772
• Μίσο-ριού (未生流) – ιδρύθηκε από τον Ίππο Μισοσάι (1761–1824) στην Οσάκα
• Γιόσιν Γκο-ριού– αναπτύχθηκε κατά την περίοδο Έντο
• Σέι-ριού– ξεκίνησε από τον Ντοσέικεν Ιττόκου το 1818
• Σόκο-ριού– ξεκίνησε από τον Χακουσουισάι το έτος 1896
• Οχάρα-ριού (小原流) – ιδρύθηκε το 1895 από τον Οχάρα Ούνσιν
• Σογκέτσου-ριού (草月流)– ιδρύθηκε το 1927 από τον Τεσιγκαχάρα Σόφου
• Σάγκα Γκο-ριού (嵯峨御流)– ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1930 με ρίζες που χρονολογούνται από τον αυτοκράτορα Σάγκα, ο οποίος βασίλεψε από το 809–823 CE
• Ιτσιγιό (一葉) – ιδρύθηκε το 1937

Άλλες σχολές περιλαμβάνουν το Μπάνμι Σόφου-ριού (晩美生風流), που ιδρύθηκε το 1962 από την Bessie "Yoneko Banmi" Fooks, και το Κάντεν-ριού (華伝流), που ιδρύθηκε από τον Κικούτο Σακαγκάβα το 1987 με βάση τη σχολή Ικενόμπο.

Δεδομένου ότι η σύνθεση λουλουδιών έφτασε στην Ιαπωνία από την Κίνα μαζί με τον Βουδισμό, ήταν φυσικά εμποτισμένη με την κινεζική και βουδιστική φιλοσοφία. Η βουδιστική επιθυμία να διατηρήσουν τη ζωή βρίσκεται στη ρίζα πολλών ικεμπάνα και έχει δημιουργήσει τους περισσότερους κανόνες της διάταξης των λουλουδιών, ελέγχοντας επίσης τα σχήματα των βάζων λουλουδιών, που διαμορφώνονται, για να βοηθήσουν στην παράταση της ζωής των λουλουδιών. ^[21] Η θεώρηση του βάζου ως κάτι περισσότερο από έναν απλό κάτοχο των λουλουδιών είναι επίσης μια σημαντική αντίληψη. Η επιφάνεια του νερού είναι πάντα εκτεθειμένη, παράλληλα με την επιφάνεια της γης από την οποία ξεφυτρώνει η ομάδα των λουλουδιών. Αυτό βοηθά στη δημιουργία του αποτελέσματος της αναπαράστασης ενός πλήρους φυτού που αναπτύσσεται όσο το δυνατόν πιο κοντά στις φυσικές του συνθήκες. ^[21]

Περισσότερο από την απλή τοποθέτηση λουλουδιών σε ένα δοχείο, η ικεμπάνα είναι μια πειθαρχημένη μορφή τέχνης στην οποία η φύση και η ανθρωπότητα συνδυάζονται. Σε αντίθεση με την ιδέα μιας εν μέρει πολύχρωμης ή πολύχρωμης διάταξης ανθέων, η ικεμπάνα συχνά δίνει έμφαση σε άλλες περιοχές του φυτού, όπως οι μίσχοι και τα φύλλα του, και δίνει έμφαση στο σχήμα, τη γραμμή και τη μορφή. Αν και η ικεμπάνα είναι μια έκφραση δημιουργικότητας, συγκεκριμένοι κανόνες διέπουν τη μορφή της, όπως η ιδέα της καλής και της κακής τύχης στην επιλογή του υλικού και της μορφής της διάταξης.

Η έννοια του χανακοτόμπα (花言葉, hanakotoba) είναι η ιαπωνική μορφή της γλώσσας των λουλουδιών, όπου στα φυτά δίνονται συγκεκριμένες κωδικοποιημένες έννοιες, που ποικίλλουν ανάλογα με το χρώμα των λουλουδιών, την παρουσία ακάνθων στο ύψος των ψηλών φυτών, τον συνδυασμό λουλουδιών, που χρησιμοποιούνται σε γιρλάντες και στους διαφορετικούς τύπους λουλουδιών, μεταξύ άλλων παραγόντων. Για παράδειγμα, τα χρώματα ορισμένων λουλουδιών θεωρούνται άτυχα. Τα κόκκινα λουλούδια, που χρησιμοποιούνται στις κηδείες, είναι ανεπιθύμητα για την νοσηρή τους σημασία, αλλά και επειδή το κόκκινο υποτίθεται ότι υποδηλώνει τις κόκκινες φλόγες μιας φωτιάς. Ένας περιττός αριθμός λουλουδιών είναι τυχερός, ενώ οι ζυγοί είναι άτυχοι και επομένως ανεπιθύμητοι και δεν χρησιμοποιούνται ποτέ σε ανθοσυνθέσεις. Με τους περιττούς αριθμούς αποφεύγεται η συμμετρία και η ίση ισορροπία, ένα χαρακτηριστικό που στην πραγματικότητα σπάνια συναντάται στη φύση, και το οποίο από την ιαπωνική άποψη δεν είναι ποτέ ελκυστικό στην τέχνη οποιασδήποτε περιγραφής. Αυτά δημιουργούν μια συγκεκριμένη εντύπωση της φύσης και μεταφέρουν την πρόθεση του καλλιτέχνη πίσω από κάθε διαρρύθμιση, που φαίνεται μέσα από χρωματικούς συνδυασμούς ενός κομματιού, φυσικά σχήματα, χαριτωμένες γραμμές και το υπονοούμενο συναισθηματικό νόημα της ρύθμισης χωρίς τη χρήση λέξεων. Όλες οι συνθέσεις λουλουδιών, που δίνονται ως δώρα, δίνονται με τα λουλούδια σε μπουμπούκια, έτσι ώστε το άτομο στο οποίο στέλνονται να έχει τη χαρά να τα δει να ανοίγουν, σε αντίθεση με τη δυτική ιδέα των συνθέσεων λουλουδιών, όπου τα λουλούδια είναι ήδη ανθισμένα πριν δοθούν. ^[21]

Δεν υπάρχει περίπτωση που να μην μπορεί να υποδηλωθεί α��ό τον τρόπο με τον οποίο είναι τακτοποιημένα τα λουλούδια.^[21] Για παράδειγμα, η έξοδος από το σπίτι μπορεί να ανακοινωθεί από μια ασυνήθιστη διάταξη λουλουδιών. Ευοίωνα υλικά, όπως κλαδιά ιτιάς, χρησιμοποιούνται, για να υποδείξουν ελπίδες για μια μακρά και ευτυχισμένη ζωή, και χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα για ρυθμίσεις, που χρησιμοποιούνται, για να σηματοδοτήσουν έναν χωρισμό, με το μήκος του κλάδου να σημαίνει μια ασφαλή επιστροφή από ένα μακρύ ταξίδι, ιδιαίτερα εάν ένα κλαδί τοποθετείται, για να σχηματίσει έναν πλήρη κύκλο.^[21] Για γιορτή για το καλωσόρισμα στο νέο σπίτι, χρησιμοποιούνται λευκά λουλούδια, καθώς υποδηλώνουν το νερό, για να σβήσει τη φωτιά. Τα παραδοσιακά ιαπωνικά σπίτια, κατασκευασμένα σχεδόν αποκλειστικά από ξύλο, ήταν ιδιαίτερα ευάλωτα στη φωτιά, με τα πάντα εκτός από την οροφή να είναι εύφλεκτα. Για τον εορτασμό μιας κληρονομιάς, μπορούν να χρησιμοποιηθούν όλα τα είδη αειθαλών φυτών ή χρυσάνθεμων, ή οποιαδήποτε λουλούδια που είναι μακρόβια, για να μεταφέρουν την ιδέα ότι ο πλούτος ή τα υπάρχοντα μπορεί να παραμείνουν για πάντα.^[21] Υπάρχουν επίσης κατάλληλες ρυθμίσεις για θλιβερές περιστάσεις. Μια σύνθεση λουλουδιών, που γίνεται για να σηματοδοτήσει έναν θάνατο είναι συνήθως κατασκευασμένη από λευκά λουλούδια, με μερικά νεκρά φύλλα και κλαδιά, τοποθετημένα, για να εκφράσουν την ειρήνη.

Μια άλλη κοινή αλλά όχι αποκλειστική πτυχή, που υπάρχει στην ικεμπάνα είναι η χρήση του μινιμαλισμού. Ορισμένες ρυθμίσεις μπορεί να αποτελούνται μόνο από έναν ελάχιστο αριθμό ανθοφοριών διάσπαρτες μεταξύ των μίσχων και των φύλλων. Η δομή ορισμένων ιαπωνικών συνθέσεων λουλουδιών βασίζεται σε ένα σκαληνό τρίγωνο, που οριοθετείται από τρία κύρια σημεία, συνήθως κλαδιά, που θεωρούνται σε ορισμένες σχολές ότι συμβολίζουν τον ουρανό, τον άνθρωπο και τη γη ή τον ήλιο, τη σελήνη και τη γη. ^[21] Η χρήση αυτών των όρων περιορίζεται σε ορισμένες σχολές και δεν συνηθίζεται σε πιο παραδοσιακές σχολές. Μια αξιοσημείωτη εξαίρεση είναι η παραδοσιακή μορφή ρίκκα, η οποία ακολουθεί άλλες αρχές. Το δοχείο μπορεί να είναι βασικό στοιχείο της σύνθεσης και στην κατασκευή τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορα στυλ αγγειοπλαστικής. Σε ορισμένες σχολές, το δοχείο θεωρείται μόνο ��ς ένα σκάφος, για να συγκρατεί νερό και θα πρέπει να υποδεέστερο στη διάταξη των λουλουδιών.

Οι εποχές εκφράζονται επίσης στις συνθέσεις λουλουδιών, με τα λουλούδια να ομαδοποιούνται διαφορετικά ανάλογα με την εποχή του χρόνου. Για παράδειγμα, τον Μάρτιο, όταν επικρατούν δυνατοί άνεμοι, οι ασυνήθιστες καμπύλες των κλαδιών μεταφέρουν την εντύπωση ισχυρών ανέμων. Το καλοκαίρι, χρησιμοποιούνται χαμηλά, φαρδιά δοχεία λουλουδιών, όπου το οπτικά κυρίαρχο νερό παράγει μια πιο δροσερή και αναζωογονητική διάταξη από αυτά των όρθιων δοχείων. ^[21]

Η πνευματική πτυχή της ικεμπάνα θεωρείται πολύ σημαντική για τους ασκούμενους της. Μερικοί επαγγελματίες πιστεύουν ότι απαιτείται σιωπή κατά την κατασκευή μιας σύνθεσης λουλουδιών, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι αυτό δεν είναι απαραίτητο, αν και και οι δύο πλευρές συμφωνούν κοινά ότι η ανθοδετική είναι μια στιγμή, για να εκτιμηθούν πτυχές της φύσης, που συνήθως παραβλέπονται στην καθημερινή ζωή. Πιστεύεται ότι η πρακτική της ανθοδετικής οδηγεί ένα άτομο να γίνει πιο υπομονετικό και ανεκτικό στις διαφορές στη φύση και στη ζωή, παρέχοντας χαλάρωση στο μυαλό, το σώμα και την ψυχή και επιτρέποντας σε ένα άτομο να ταυτιστεί με την ομορφιά σε όλες τις μορφές τέχνης.

Τα φυτά παίζουν σημαντικό ρόλο στην ιαπωνική Σιντοϊστική θρησκεία. Γιορισίρο είναι αντικείμενα στα οποία καλούνται θεϊκά πνεύματα. Τα αειθαλή φυτά όπως το καντομάτσου είναι μια παραδοσιακή διακόσμηση της Πρωτοχρονιάς, που τοποθετούνται σε ζευγάρια μπροστά από τα σπίτια, για να υποδεχτούν τα προγονικά πνεύματα ή το κάμι της συγκομιδής. ^[4]

Η ικεμπάνα στην αρχή ήταν πολύ απλή, κατασκευαζόταν από πολύ λίγους μίσχους λουλουδιών και αειθαλή κλαδιά. Αυτή η πρώτη μορφή ικεμπάνα ονομαζόταν κούγκε (供華, kuge). Τα μοτίβα και τα στυλ εξελίχθηκαν και στα τέλη του 15ου αιώνα οι ρυθμίσεις ήταν αρκετά κοινές, για να εκτιμούνται από τους απλούς ανθρώπους και όχι μόνο από την αυτοκρατορική οικογένεια και τους αυλικούς. Τα στυλ της ικεμπάνα άλλαξαν στο πέρασμα των χρόνων μεταμορφώνοντας την πρακτική σε μία μορφή τέχνης με καθορισμένες οδηγίες. Βιβλία γράφτηκαν για την τέχνη, με το "Σεντένσο" να είναι το παλαιότερο από αυτά, καλύπτοντας τα έτη 1443 έως 1536. Η ικεμπάνα έγινε σημαντικό μέρος των παραδοσιακών φεστιβάλ και κατά καιρούς πραγματοποιούνταν εκθέσεις.

Τα πρώτα στυλ χαρακτηρίζονταν από ένα ψηλό, όρθιο κεντρικό στέλεχος συνοδευόμενο από δύο κοντύτερους μίσχους. Κατά την περίοδο Μομογιάμα, 1560–1600, κατασκευάστηκαν μια σειρά από υπέροχα κάστρα, με ευγενείς και βασιλικούς υπηρέτες να κατασκευάζουν μεγάλες, διακοσμητικές συνθέσεις λουλουδιών ρίκκα, που θεωρούνταν κατάλληλη διακόσμηση για τα κάστρα.

• Το ρίκκα (立花, "όρθια λουλούδια"): ^[22]το στυλ αναπτύχθηκε ως μια βουδιστική έκφραση της ομορφιάς των τοπίων στη φύση. Κλειδί σε αυτό το στυλ είναι εννέα κλαδιά, που αντιπροσωπεύουν τα στοιχεία της φύσης.^[23] Ένα από τα στυλ διάταξης ρίκκα ονομάζεται σούνα-νο-μόνο (砂の物, suna-no-mono, "τακτοποίηση της άμμου").

Όταν εμφανίστηκε η τελετή του τσαγιού, εισήχθη ένα άλλο στυλ για τις αίθουσες τελετών τσαγιού που ονομαζόταν τσαμπάνα. Αυτό το στυλ είναι το αντίθετο του στυλ Μομογιάμα και δίνει έμφαση στη ρουστίκ απλότητα. Το τσαμπάνα δεν θεωρείται στυλ ικεμπάνα αλλά είναι ξεχωριστό. Η απλότητα της τσαμπάνα με τη σειρά της βοήθησε στη δημιουργία του στυλ ναγκεϊρεμπάνα.

• Ναγκεϊρεμπάνα (投入花, "λουλούδια ριγμένα μέσα") είναι μια μη δομημένη σχεδίαση, η οποία οδήγησε στην ανάπτυξη του σέικα ή σόκα στυλ. Χαρακτηρίζεται από μια σφιχτή δέσμη μίσχων, που σχηματίζουν μια τριγωνική τριών κλάδων ασύμμετρη διάταξη, που θεωρούνταν κλασική. Είναι γνωστό και με τη σύντομη μορφή ναγκεΐρε.
• Το στυλ Σέικα (生花, seika "καθαρά λουλούδια") ^[24] αποτελείται από μόνο τρία κύρια μέρη, γνωστά σε ορισμένες σχολές ως τεν (ουρανός), τσι (γη) και τζιν (άνθρωπος). Είναι ένα απλό στυλ, που έχει σχεδιαστεί, για να δείχνει την ομορφιά και τη μοναδικότητα του ίδιου του φυτού. Η επισημοποίηση του ναγκεΐρε για χρήση στην ιαπωνική εσοχή είχε ως αποτέλεσμα το επίσημο στυλ σόκα.
• Στο στυλ μοριμπάνα (盛花, moribana "λουλούδια σε σωρό"), τα λουλούδια τακτοποιούνται σε ένα ρηχό βάζο ή σουιμπάν, δοχείο κομπόστας ή καλάθι και στερεώνονται σε κένζαν ή μυτερές βελόνες, γνωστές και ως μεταλλικοί βάτραχοι.
• Στο στυλ τζιγιούκα (自由花, jiyūka "ελεύθερα λουλούδια") ^[25], τονίζεται ο δημιουργικός σχεδιασμός της σύνθεσης λουλουδιών, με οποιοδήποτε υλικό που επιτρέπεται για χρήση, συμπεριλαμβανομένων υλικών, που δεν είναι λουλούδια. Τον 20ο αιώνα, με την έλευση του μοντερνισμού, οι τρεις σχολές της ικεμπάνα έδωσαν εν μέρει τη θέση τους σε αυτό που είναι κοινώς γνωστό στην Ιαπωνία ως "Ελεύθερο Στυλ".

Τα δοχεία, που χρησιμοποιούνται στην ανθοδετική, διατίθενται σε μεγάλη ποικιλία. Παραδοσιακά θεωρούνται όχι μόνο όμορφα σε μορφή, υλικό και σχέδιο, αλλά κατασκευάζονται, για να ταιριάζουν στη χρήση στην οποία θα τοποθετηθούν, έτσι ώστε ένα λουλούδι να μπορεί πάντα να τοποθετηθεί σε ένα κατάλληλο δοχείο, και πιθανώς σε ένα ειδικά σχεδιασμένο για το συγκεκριμένο είδος λουλουδιού. ^[26]

Αυτό που οι Ιάπωνες αναζητούν περισσότερο σε ένα σχήμα βάζου είναι αυτό που θα παρατείνει καλύτερα τη ζωή των λουλουδιών. Για το λόγο αυτό, τα βάζα είναι ορθάνοιχτα στο στόμιο, γιατί, σε αντίθεση με τη δυτική ανθοδετική, δεν εξαρτώνται από το ίδιο το βάζο, για να κρατά τα λουλούδια στη θέση τους, πιστεύοντας ότι το οξυγόνο, που εισέρχεται από το άνοιγμα του λαιμού είναι τόσο απαραίτητο για το φυτό όσο το οξυγόνο, που λαμβάνει απευθείας από το νερό. Έτσι, το νερό παραμένει γλυκό πολύ περισσότερο από ό,τι σε βάζα με μικρό λαιμό. ^[26]

Υπάρχουν πολλές ιδέες, που συνδέονται με αυτά τα δοχεία. Για παράδειγμα, τα κρεμαστά βάζα άρχισαν να χρησιμοποιούνται μέσω της ιδέας ότι τα λουλούδια, που παρουσιάζονται από έναν αξιότιμο φίλο δεν πρέπει να τοποθετούνται εκεί, που θα μπορούσαν να τα κοιτάξουν υποτιμητικά, έτσι τα σήκωσαν και τα κρεμούσαν. Στα κρεμαστά βάζα από μπαμπού, η μεγάλη, στρογγυλή επιφάνεια στην κορυφή υποτίθεται ότι αντιπροσωπεύει το φεγγάρι και η τρύπα για το καρφί ένα αστέρι. Το κόψιμο, ή το άνοιγμα, κάτω από την κορυφή ονομάζεται φουκουμούκι (fukumuki), ο «άνεμος που διασχίζει ένα μέρος». ^[26]

Εκτός από την ποικιλία με τη μορφή δοχείων, τα χαμηλά, επίπεδα βάζα, που χρησιμοποιούνται περισσότερο το καλοκαίρι παρά το χειμώνα, καθιστούν δυνατή την τοποθέτηση φυτών με βολβώδη και υδάτινη ανάπτυξη σε φυσικές θέσεις. ^[26]

Όσον αφορά το χρώμα των βάζων, οι απαλές παστέλ αποχρώσεις είναι κοινές και τα μπρούντζινα βάζα είναι ιδιαίτερα δημοφιλή. Για τους Ιάπωνες, το χάλκινο χρώμα μοιάζει περισσότερο με τη μητέρα γη, και ως εκ τούτου είναι το καλύτερο, για να ενισχύσει την ομορφιά των λουλουδιών. ^[26]

Το μπαμπού, με την απλότητα της γραμμής και το ουδέτερο χρώμα του, φτιάχνει ένα γοητευτικό βάζο, αλλά ένα από συμπαγές μπαμπού δεν είναι πρακτικό σε ορισμένες χώρες εκτός της Ιαπωνίας, όπου η ξηρότητα του καιρού το κάνει να σπάσει. Τα καλάθια από καλάμια μπαμπού, με τις απαλές καφέ αποχρώσεις τους, προσφέρουν μια ευχάριστη αντίθεση με τις ποικίλες αποχρώσεις των λουλουδιών και είναι πρακτικά σε κάθε κλίμα. ^[26]

Δεν πρέπει να αγνοηθεί το μικροσκοπικό κρεμαστό βάζο, που βρέθηκε στο απλό αγροτικό σπίτι – κάποια περίεργη ρίζα μαζεύτηκε χωρίς κόστος και διαμορφώθηκε σε σχήμα κατάλληλο, για να κρατήσει ένα μόνο λουλούδι ή κλήμα. Τέτοια βάζα μπορούν να κατασκευαστούν με λίγη προσπάθεια από οποιονδήποτε και μπορούν να βρουν θέση σχεδόν οπουδήποτε. ^[26]

• Ember, M., & Ember, C. R. (2001). Countries and their Cultures. New York Pearson Education, Inc. Retrieved 30 July 2008, from NetLibrary (UMUC Database) .
• Kubo, Keiko (2006). Keiko's Ikebana: A Contemporary Approach to the Traditional Japanese Art of Flower Arranging. North Clarendon: Tuttle Publishing. ISBN 978-0-8048-3651-7. 
• Leaman, Oliver, επιμ. (2013). «Archived copy». Encyclopedia of Asian Philosophy. London and New York: Taylor & Francis Routledge. ISBN 978-0-415-86253-0. https://sites.umuc.edu/library/libresources/. Ανακτήθηκε στις 30 July 2008.  Αρχειοθετήθηκε 2018-09-23 στο Wayback Machine.
• Okakura, Kakuzō (1906). «Flowers». The Illustrated Book of Tea. London and New York: G. P. Putnam's Sons. 
• Zamperini Pucci, Evi (1973). Davidson, Georgie, επιμ. Japanese Flower Arranging. London: Orbis Book. ISBN 978-0-85613-139-4. 
• Ohi, Minobu· Ikenobō, Sen'ei· Ohara, Hōun· Teshigahara, Sōfu (1996). Steere, William C., επιμ. Flower Arrangement: The Ikebana Way. Tokyo: Shufunotomo. ISBN 978-4079700818. 
• Satō, Shōzō (1968). The Art of Arranging Flowers: A Complete Guide to Japanese Ikebana. New York: Harry N. Abrams. ISBN 978-0-8109-0194-0. 
• Ingelaere-Brandt, Mit· Van Moerbeke, Katrien (2015). Poetical Ikebana. Oostkamp: Stichting Kunstboek. ISBN 978-9058565198. 
• Conder, Josiah (1899). The Floral Art of Japan. Tokyo: Kelly and Walsh, Ltd. 
• Averill, Mary (1913). Japanese Flower Arrangement. New York: John Lane Company.