Εθνική Οδός 8α (Ελλάδα)

Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 7/06/2010.

Η Εθνική Οδός 8α (κοινή ονομασία Νέα Εθνική Οδός Αθηνών-Πατρών, κωδικός: ΕΟ8α) ήταν η εθνική οδός της Ελλάδας που συνέδεε την Αθήνα με την Πάτρα, περνώντας από πόλεις της βόρειας Πελοποννήσου. Η κατασκευή της έγινε το διάστημα 1960-1969. Ο αριθμός της 8α καθορίστηκε από το Μητρώο Εθνικών Οδών της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (η σημερινή Ελληνική Στατιστική Αρχή). Έχει μήκος 215 χιλιόμετρα.

Εθνική Οδός 8α
Η Εθνική Οδός 8α (πριν τα έργα) στο τμήμα Κορίνθου - Πατρών.
Διαδρομή της Εθνικής Οδού 8α.
Πληροφορίες δρόμου
Μήκος	215 χλμ.
Τοποθεσίες
Σημαντικές πόλεις	Ελευσίνα, Νέα Πέραμος, Μέγαρα, Κινέτα, Άγιοι Θεώδοροι, Κόρινθος, Κιάτο, Ξυλόκαστρο, Ακράτα, Αίγιο, Ρίο, Πάτρα
Δίκτυο εθνικών οδών
Εθνικές Οδοί της Ελλάδας

Η Εθνική Οδός ξεκινάει από τις εγκαταστάσεις της Α.Ε Χαλυβουργική στην Ελευσίνα. Στο παρελθόν, το μεγαλύτερο μέρος στο τμήμα Κόρινθος - Πάτρα (και πιο παλαιότερα στο τμήμα Ελευσίνα - Κόρινθος) ήταν οδός ταχείας κυκλοφορίας με μια λωρίδα κυκλοφορίας και μία Λωρίδα Έκτακτης Ανάγκης, αν και σε ορισμένα σημεία, κυρίως στους ανισόπεδους κόμβους, ήταν αυτοκινητόδρομος με δύο λωρίδες συν μία ΛΕΑ.

Η οδός παραχωρήθηκε στην κοινοπραξία Ολυμπία Οδός το 2008 με σκοπό την αναβάθμιση της οδού εξ ολοκλήρου στον ομώνυμο αυτοκινητόδρομο. Έργα αναβάθμισης εκτελέστηκαν από το 2008 και ολοκληρώθηκαν τον Απρίλιο του 2017. Μέσω της εθνικής οδού, πριν την εκτέλεση έργων, η διάρκεια του ταξιδιού από την Αθήνα προς την Κόρινθο ήταν μία ώρα και, συνεχίζοντας, η απόσταση από την Κόρινθο μέχρι την Πάτρα ήταν μιάμιση με δύο ώρες, χρόνος που μειώθηκε σε 1 ώρα και 40 λεπτά στο σύνολο της (Ελευσίνα-Κόρινθος-Ρίο). Στις 11 Απριλίου 2017, μαζί με το τέλος της κατασκευής του Αυτοκινητοδρόμου Ελευσίνας-Κορίνθου-Ρίου πάνω στο προϋπάρχον τμήμα της παρούσας οδού, καταργήθηκε ο κωδικός 8α, με σκοπό ο δρόμος μαζί με την αναβάθμιση του σε αυτοκινητόδρομο να πάρει και επισήμως τον κωδικό Α8.

Σήμερα παραμένουν ζωντανά κάποια κομμάτια της Εθνικής Οδού 8α. Αυτά είναι:

• Ένα κομμάτι της Λεωφόρου Αθηνών, μήκους 5.200 μ., από τον κόμβο εισόδου της Ελευσίνας όπου συνδέεται με ανισόπεδο ημικόμβο με την Παλαιά Εθνική οδό Αθηνών-Πατρών (ΕΟ8) μέχρι τον κόμβο της Μάνδρας όπου συνεχίζει ως Αυτοκινητόδρομος με τον κωδικό Α8.

• Ένα κομμάτι από τα Μέγαρα έως το χωριό Στίκας, μήκους 3.310 μ., από τον κόμβο των Μεγάρων μέχρι το ύψος της Κακιάς Σκάλας, το οποίο επιλέχθηκε να μην χρησιμοποιηθεί από τον Α8 λόγω στενού πλάτους και επικίνδυνων στροφών. Σήμερα το κομμάτι αυτό έχει ενταχθεί στην ΕΟ 8.

• Ένα κομμάτι μήκους 360 μ. νότια της σήραγγας "Σκίρων" της Ολυμπίας Οδού, το οποίο επιλέχθηκε να μην χρησιμοποιηθεί από τον Α8 λόγω στενού πλάτους και επικίνδυνων στροφών. Σήμερα το κομμάτι αυτό παραμένει κλειστό, χρησιμοποιείται όμως για πρόσβαση στον ηλεκτρολογικό - μηχανολογικό εξοπλισμό της σήραγγας και μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για εκτροπή της κυκλοφορίας σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης - κλεισίματος της σήραγγας.

• Ένα κομμάτι μήκους 319 μ. νότια της σήραγγας "Θησέας" της Ολυμπίας Οδού, το οποίο επιλέχθηκε να μην χρησιμοποιηθεί από τον Α8 λόγω στενού πλάτους και επικίνδυνων στροφών. Σήμερα το κομμάτι αυτό παραμένει κλειστό, χρησιμοποιείται όμως για πρόσβαση στον ηλεκτρολογικό - μηχανολογικό εξοπλισμό της σήραγγας και μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για εκτροπή της κυκλοφορίας σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης - κλεισίματος της σήραγγας.

• Ένα κομμάτι μήκους 4.559 μ. έξω από τους Άγιους Θεόδωρους Κορινθίας, μέχρι το 75ο χιλιόμετρο στο ύψος του πύργου Μερτίκα, το οποίο επιλέχθηκε να μην χρησιμοποιηθεί από τον Α8 λόγω ότι περνούσε μέσα στα διυλιστήρια της Motor Oil και λόγω πλάτους. Σήμερα το κομμάτι αυτό στο ύψος των διυλιστηρίων (8α) είναι δρόμος πρόσβασης σε αυτά όπως επίσης και το κομμάτι της ΕΟ 8 που περνούσε μέσα από τα διυλιστήρια. Το κομμάτι από το ύψος των διυλιστηρίων έως τον πύργο Μερτίκα έχει ενταχθεί στην ΕΟ 8. Επίσης το κομμάτι της ΕΟ 8 πού έμπαινε στα διυλιστήρια μεταφέρθηκε δίπλα στον Α8 ως παράδρομός του.

• Το κομμάτι της Κορίνθου, μήκους 7.960 μ., από τον ημικόμβο του Ισθμού μέχρι τον Κόμβο του Μορέα (Α7) το οποίο επιλέχθηκε να μην χρησιμοποιηθεί από τον Α8 λόγω του ότι πέρναγε δίπλα στην πόλη της Κορίνθου. Σήμερα το κομμάτι αυτό χρησιμοποιείται από την τοπική κυκλοφορία, και καταλήγει στην αρχή του Μορέα (Α7).

• Ένα κομμάτι στο Κιάτο, μήκους 640 μ., από την γέφυρα των Σαταίικων Κορινθίας μέχρι το ΣΕΑ του Βέλου το οποίο επιλέχθηκε να μην χρησιμοποιηθεί από τον Α8 λόγω στενού πλάτους και επικίνδυνων στροφών. Σήμερα το κομμάτι αυτό είναι μπαζωμένο.

• Ένα κομμάτι στη Συκιά Ξυλόκαστρου, μήκους 1.010 μ., όπου επιλέχθηκε να μην χρησιμοποιηθεί από τον Α8 λόγω στενού πλάτους και επικίνδυνων στροφών. Σήμερα το κομμάτι αυτό χρησιμοποιείται από την τοπική κυκλοφορία κατά το ήμισυ, ενώ παρακάμφθηκε από ένα ημιστέγαστρο (μέθοδος cut and cover).

• Ένα κομμάτι στα Μαύρα Λιθάρια, μήκους 1.470 μ., όπου επιλέχθηκε να μην χρησιμοποιηθεί από τον Α8 λόγω στενού πλάτους και επικίνδυνων στροφών. Σήμερα το κομμάτι αυτό παραμένει κλειστό, ενώ παρακάμφθηκε από τις ομώνυμες σήραγγες. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης - κλεισίματος των σηράγγων.

• Ένα κομμάτι μήκους 1.570 μ., από την παραλία του Πλατάνου μέχρι το Κορινθιακό Μπαλκόνι όπου επιλέχθηκε να μην χρησιμοποιηθεί από τον Α8 λόγω στενού πλάτους και επικίνδυνων στροφών. Σήμερα το κομμάτι αυτό παραμένει κλειστό ενώ παρακάμφθηκε από τις σήραγγες του Πλατάνου. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης - κλεισίματος των σηράγγων. Επίσης το συγκεκριμένο κομμάτι είχε διατομή αυτοκινητόδρομου (νησίδα) και μπάζωσαν σε αυτό το ρεύμα για Αθήνα.

• Ένα κομμάτι μήκους 3.200 μ. το οποίο βρίσκεται στην περιοχή της Παναγοπούλας, βόρεια της σήραγγας της Παναγοπούλας της Ολυμπίας Οδού, το οποίο επιλέχθηκε να μην χρησιμοποιηθεί από τον Α8 λόγω επικίνδυνων στροφών. Σήμερα το κομμάτι αυτό χρησιμοποιείται από τα φορτηγά τα οποία διασχίζουν την Ολυμπία Οδό και μεταφέρουν επικίνδυνα φορτία, καθώς τους έχει απαγορευτεί να χρησιμοποιούν την σήραγγα.

• Ένα κομμάτι μήκους 3.800 μ. το οποίο βρίσκεται στην Πάτρα και αποτελεί συνέχεια της Ολυμπίας Οδού, αρχίζει 2 χλμ. μετά τον κόμβο του Ρίου και καταλήγει στην οδό Πανεπιστημίου, στην Πάτρα.

Η πρώην οδός Κόρινθος - Πάτρα ήταν γνωστή για το υψηλό ποσοστό ατυχημάτων, τα περισσότερα εκ των οποίων ήταν θανατηφόρα. Πολλά από αυτά προκλήθηκαν από πλαγιομετωπικές ή μετωπικές συγκρούσεις εξαιτίας της ανυπαρξίας κεντρικής προστατευτικής νησίδας και της κακής ποιότητας της οδού, ειδικά την περίοδο των έργων για την ανακατασκευή (2008-2017), καθ' ότι στο μεγαλύτερο μήκος της είχε περιορισθεί σε μισή λωρίδα ανά ρεύμα, από μία κανονική λωρίδα και μία Λωρίδα Έκτακτης Ανάγκης (ΛΕΑ) που ήταν προηγουμένως. Πολλοί οδηγοί για να αποφύγουν τον κίνδυνο για τέτοιες συγκρούσεις, οδηγούσαν σταθερά στη Λωρίδα Έκτακτης Ανάγκης, παρόλο που ούτε αυτό εθεωρείτο εντελώς ασφαλές, ενώ διαχρονικά απαγορεύεται αυστηρά από τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (αν και ειδικά στη συγκεκριμένη οδό υπήρχε ανοχή από την Τροχαία Εθνικών Οδών, λόγω της υψηλής επικινδυνότητας του οδικού άξονα πριν τη μετατροπή του σε αυτοκινητόδρομο). Σύμφωνα με την κοινοπραξία, το πρώτο έτος λειτουργίας υπό την δικαιοδοσία της, το 2008, στο τμήμα Κόρινθος - Πάτρα, τα θανατηφόρα ατυχήματα μειώθηκαν κατά 47%, με μείωση των νεκρών κατά 52%,^[1] δεδομένα που δεν επιβεβαιώνονται από καμία ανεξάρτητη πηγή, τουναντίον.^[2]

Το τμήμα Κορίνθου - Πατρών εγκαινιάστηκε το Δεκέμβριο του 1969. Το μήκος του ήταν 135 χλμ. και επιτρεπόταν η ανάπτυξη ασφαλούς για τα δεδομένα της εποχής ταχύτητας 120 χλμ./ώρα. Το κόστος κατασκευής της οδού ανήλθε στα 2,5 δισεκατομμύρια δραχμές. Για τις ανάγκες του έργου κατασκευάσθηκαν 219 ανισόπεδες διαβάσεις και 6 ανισόπεδοι κόμβοι. Τα εγκαίνια αυτού του τμήματος πραγματοποιήθηκαν στις 21/12/1969 από τον Υπουργό Δημοσίων Έργων Κωνσταντίνο Παπαδημητρίου.^[3] Την άνοιξη του 1971 παρουσιάστηκαν εκτεταμένες κατολισθήσεις στην περιοχή Παναγοπούλα Πατρών, με αποτέλεσμα να διακοπεί για μεγάλο χρονικό διάστημα η κυκλοφορία. Η παράκαμψη του Αιγίου δόθηκε στην κυκλοφορία το φθινόπωρο του 1973. Από το 2008 η εθνική οδός παραχωρήθηκε στην κοινοπραξία Ολυμπία Οδός Α.Ε. μαζί με άλλες εθνικές οδούς στην Πελοπόννησο και το 2017 καταργήθηκε η εθνική οδός και αντικαταστάθηκε από την Ολυμπία Οδό. Η κοινοπραξία έχει αναλάβει με αυτοχρηματοδότηση του έργου την αναβάθμιση της οδού.

Η Νέα εθνική οδός Αθηνών – Κορίνθου κατασκευάστηκε στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού του οδικού δικτύου της χώρας τη δεκαετία του 1960. Τα έργα για την κατασκευή της ξεκίνησαν το 1960. Τα εγκαίνιά της πραγματοποιήθηκαν στις 11 Νοεμβρίου 1962, σε επίσημη τελετή στον κόμβο Ελευσίνας.^[4] Το μήκος της οδού τότε ήταν 80,5 χιλιόμετρα. Την ημέρα των εγκαινίων παραδόθηκε στην κυκλοφορία όλη η νέα οδός από την Αθήνα έως την Κόρινθο, με εξαίρεση το τμήμα Μέγαρα - Κινέτα, στο οποίο οι εργασίες κατασκευής καθυστέρησαν να ολοκληρωθούν. Το τμήμα Μέγαρα - Κινέτα παραδόθηκε στην κυκλοφορία το φθινόπωρο του 1964.

Το πλάτος της οδού ήταν 14 μέτρα, δηλαδή ένας κλάδος διπλής κατεύθυνσης (τα δύο ρεύματα κυκλοφορίας σε επαφή, με διπλή διαχωριστική γραμμή). Εξαίρεση αποτέλεσε το τμήμα Δαφνί - Ελευσίνα, που κατασκευάστηκε με διατομή αυτοκινητοδρόμου (δύο ξεχωριστοί κλάδοι κυκλοφορίας με νησίδα στη μέση, συνολική διατομή 22 μέτρα), καθώς και ένα μικρό τμήμα μήκους 5,2 χιλιομέτρων στην περιοχή της Κακιάς Σκάλας, που κατασκευάστηκε επίσης με διατομή αυτοκινητοδρόμου. Το κόστος του έργου έφτασε τα 450 εκατομμύρια δραχμές, εκ των οποίων τα 50 δαπανήθηκαν για τις αποζημιώσεις των ιδιοκτησιών που απαλλοτριώθηκαν.

Ταυτόχρονα με την παράδοσή του στην κυκλοφορία, ξεκίνησε και η είσπραξη διοδίων. Για το λόγο αυτό καθορίστηκαν δύο σημεία είσπραξης (σταθμοί διοδίων) στα εξής σημεία: 1) Ελευσίνα και 2) Ισθμός. Η είσπραξη διοδίων εξακολουθεί μέχρι και σήμερα.

Η οδός αρχικά έλαβε τον χαρακτηριστικό αριθμό E92 (ως τμήμα της συγκεκριμένης ευρωπαϊκής αρτηρίας), ενώ αργότερα (με την επαναρίθμηση του συστήματος ευρωπαϊκών αρτηριών) έλαβε τον χαρακτηριστικό αριθμό E94, που διατηρεί μέχρι και σήμερα.

Κατά τη διάρκεια κατασκευής της οδού αντιμετωπίστηκαν σοβαρές δυσκολίες (τεχνικής φύσεως και μη). Ειδικά για τις απαλλοτριώσεις, απαιτήθηκε η έκδοση 180 δικαστικών αποφάσεων που αφορούσαν πάνω από δύο χιλιάδες ιδιοκτησίες και η καταβολή των ανάλογων αποζημιώσεων. Επίσης, χρειάστηκε να εκτελεστούν αντιπλημμυρικά έργα για την προστασία της οδού και των γύρω περιοχών, καθώς και να μετατοπιστεί κατά περίπτωση η σιδηροδρομική γραμμή Αθηνών - Κορίνθου. Η Νέα εθνική οδός Αθηνών – Κορίνθου αποτέλεσε έργο ευρύτερου προγράμματος οδοποιίας στην Ελλάδα. Είχε ήδη προηγηθεί η κατασκευή της εθνικής οδού Λάρισας - Κατερίνης (1959). Τα επόμενα χρόνια ολοκληρώθηκε η κατασκευή και άλλων οδών: Νέα εθνική οδός Λαμίας – Λάρισας (1967), Νέα εθνική οδός Κορίνθου – Πατρών (1969), Νέα εθνική οδός Κατερίνης - Αλεξάνδρειας – Θεσσαλονίκης (1973) και Νέα εθνική οδός Χαλάστρας – Ευζώνων (1973).

Η οδός κατασκευάστηκε με τα ακόλουθα γεωμετρικά χαρακτηριστικά:

• Ελάχιστη ακτίνα καμπύλης: 330 μέτρα.
• Ελάχιστη ορατότητα: 200 μέτρα.
• Μέγιστη κλίση (κατά μήκος): 4%

Η μελέτη και εκτέλεση/κατασκευή του έργου έγινε αποκλειστικά από ελληνικά τεχνικά γραφεία. Στη μελέτη συμμετείχαν αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Δημοσίων Έργων, το τεχνικό γραφείο (κοινοπραξία) Χατζηνικολή-Καρρά-Αμπαδογιάννη, το τεχνικό γραφείο Επαμεινώνδα Βαλτινού και το τεχνικό γραφείο των Αμπουσελάμ-Αναγνωστόπουλου. Στην κατασκευή του έργου συμμετείχαν οι ακόλουθες εργοληπτικές - τεχνικές εταιρίες:

• ΟΔΩΝ ΚΑΙ ΟΔΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝ Α.Ε. (τμήμα μήκους 27,2 χιλιομέτρων)
• ΞΕΚΤΕ (τμήμα μήκους 20,9 χιλιομέτρων)
• ΧΡΥΣΟΠΟΥΛΟΣ (τμήμα μήκους 10,7 χιλιομέτρων)
• ΕΥΚΛΕΙΔΗΣ ΑΤΕ (τμήμα μήκους 21,7 χιλιομέτρων)

Σύνολο: 80,5 χιλιόμετρα

Η οδός συναντάται με ανισόπεδο κόμβο, ο οποίος κατευθύνεται στα δεξιά για τα Μέγαρα και αριστερά για την Πάχη. Διασχίζει τη διώρυγα της Κορίνθου αφού προηγηθεί δρόμος ο οποίος παρέχει πρόσβαση προς το Λουτράκι. Κατόπιν το δίκτυο διακλαδίζεται για διάφορους προορισμούς όπως η Τρίπολη, της οποίας είναι το τερματικό σημείο της εθνικής προς τα κεντρικά ενώ από εκεί εκκινούν επαρχιακά οδικά δίκτυα για διάφορους προορισμούς όπως η Μεγαλόπολη και το Ναύπλιο. Στα δυτικά δε τερματίζει στην Πάτρα, με συνέχεια επαρχιακά δίκτυα προς άλλες πόλεις και χωριά του νομού Αχαΐας. Πριν την Πάτρα συναντάει κανείς το Κιάτο, το Ξυλόκαστρο, το Δερβένι και το Αίγιο.

Χιλιόμετρο, περιγραφή:

• 25: Μάνδρα
• 75: Ισθμός
• 94: Ζευγολατιό
• 205: Ρίο

• Νέα Πέραμος
• Άγιοι Θεόδωροι

Χιλιόμετρο, περιγραφή:

• 23: Ελευσίνα, έξοδος δεξιά προς Θήβα (49 χλμ.)
• 25,8 Διόδια (οικισμός), Μακρύαμμος
• 35 Nέα Πέραμος
• 38: Μέγαρα, Νέα Πέραμος
• 40: Πάχη, Μέγαρα
• 52: Πανόραμα
• 55: Κινέτα
• 64: Άγιοι Θεόδωροι
• 75: Ισθμός (Διώρυγα) της Κορίνθου. Δεξιά έξοδοι για Λουτράκι (6 χλμ.) και για Κόρινθο (6 χλμ.). Αριστερά έξοδος για Επίδαυρο (51 χλμ.) και για Ερμιονίδα (108 χλμ.)
• 83: Αρχαία Κόρινθος (2 χλμ.) και Τρίπολη (75 χλμ.)
• 94: Ζευγολατιό
• 105: Κιάτο (2 χλμ.) και Στυμφαλία (38 χλμ.).
• 118: Ξυλόκαστρο (1 χλμ.) και Τρίκαλα (28 χλμ.).
• 139: Δερβένι (1 χλμ.) και Φενεό (38 χλμ.)
• 146: Ακράτα (2 χλμ.) και Ζαρούχλα (40 χλμ.).
• 156: Διακοπτό (3 χλμ.) και Καλάβρυτα (32 χλμ.).
• 169: Αίγιο ανατολικη (5 χλμ.)
• 176 Αίγιο, Γενικο Νοσοκομείο Αιγίου
• 189: Σελιανίτικα,Λόγγος (1 χλμ.)
• 196 Δρέπανο
• 202: Ρίο και Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου
• 204: Πάτρα, πρωτεύουσα του νομού Αχαΐας.

Χιλιόμετρο, περιγραφή:

• 11: Βυζαντινή Μονή Δαφνίου με θαυμάσια μωσαϊκά.
• 15: Βιομηχανική ζώνη Σκαραμαγκά.
• 52: Κακιά Σκάλα ή Σκιρωνίδες πέτρες. Περιοχή που κατά την μυθολογία ο Θησέας σκότωσε τον ληστή Σκίρωνα και σήμερα εκεί υπάρχουν τρεις οδικές σήραγγες.
• 60: Διοικητικά όρια Αττικής και Κορινθίας.

^[5]

• Ενημερωτικό έντυπο του ΥΠΕΧΩΔΕ για το τμήμα Αθηνών – Κορίνθου.