Ρόστοκ

Τον 11^ο αιώνα οι Πολάβοι Σλάβοι εγκαθίδρυσαν τον οικισμό Ρόζτοκ (Roztoc) επί του ποταμού Βάρνο. Στα 1161 ο Δανός βασιλιάς Βάλντεμαρ Α΄ έκαψε την πόλη, στην περιοχή της οποίας εγκαταστάθηκαν αργότερα Γερμανοί έμποροι. Αρχικά υπήρχαν τρεις οικισμοί:

• Το Άλτστατ (Παλιά Πόλη), δομημένη γύρω από την Άλτερ Μαρκτ, την Παλιά Αγορά, με την εκκλησία του Αγίου Πέτρου.
• Το Μίτελστατ (Μέση Πόλη), δομημένη γύρω από τη Νόιερ Μαρκτ, τη Νέα Αγορά.
• Το Νόιστατ (Νέα Πόλη) γύρω από τη σημερινή Πλατεία Πανεπιστημίου.

Στα 1218 το Ρόστοκ ανακηρύχθηκε πόλη σύμφωνα με τον νόμο του Λίμπεκ (Lübisches Stadtecht).

Η πόλη μπήκε σε ανοδική τροχιά από την ένταξή της στη Χανσεατική Ένωση το 1251 και μετά. Τον 14^ο αιώνα ήταν σημαντικός λιμένας με πληθυσμό 12.000 κατοίκων, που την καθιστούσε τη μεγαλύτερη πόλη του Μεκλεμβούργου. Πλοία που διέπλεαν τη Βαλτική ναυπηγούνταν εκεί. Το 1323 το ψαροχώρι του Βαρνεμούντε (Warnemünde) έγινε μέρος της πόλης προκειμένου να εξασφαλισθεί η πρόσβασή της στη θάλασσα.

Το 1419 ιδρύθηκε το ιστορικό Πανεπιστήμιο του Ρόστοκ, ένα από τα παλαιότερα στη Γερμανία και την Ευρώπη.

Στα τέλη του 15^ου αιώνα οι δούκες του Μεκλεμβούργου κατάφεραν να επιβάλουν την κυριαρχία τους στην πόλη, που μέχρι τότε ήταν μόνο τύποις υπό τον έλεγχό τους, ενώ επί της ουσίας παρέμενε ανεξάρτητη. Εκμεταλλεύτηκαν την αποτυχημένη εξέγερση των φτωχών (έμεινε γνωστή ως 'Domfehde) για να παρέμβουν. Ακολούθησε μακρά περίοδος αναταραχών και και σύγκρουσης με τους δούκες που είχε σαν συνέπεια την παρακμή του Ρόστοκ.

Το 1565 ξεκίνησαν νέες συγκρούσεις με το Σβέριν, που είχαν μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Η κατάσταση εξομαλύνθηκε μόλις το 1573, όταν με την πρώτη Συνθήκη της Διαδοχής του Ρόστοκ (21 Σεπτεμβρίου 1573) αποφασίστηκε ότι οι πρίγκιπες θα κυβερνούσαν με κληρονομικό δικαίωμα την πόλη για του επόμενους αιώνες. Στα 1575-77 ανοικοδομήθηκαν τα τείχη της πόλης, ο πύργος του Λάγκεμπους και η πύλη Στάιν, επί της οποίας υπάρχει μέχρι σήμερα η επιγραφή sit intra te concordia et publica felicitas που αναφέρεται στον πόλεμο με τον δούκα. Ακολούθησε το 1584 δεύτερη συνθήκη με την οποία αποκλείσθηκε οριστικά το ενδεχόμενο να γίνει το Ρόστοκ αυτοκρατορική πόλη (Reichsunmittelbarkeit), ενώ παράλληλα απώλεσε διάφορα φορολογικά προνόμια.

Η πόλη βρίσκονταν σε στρατηγικό σημείο, με αποτέλεσμα να αποτελεί στόχο για τους Δανούς και τους Σουηδούς, που την κατέλαβαν στον Τρiακονταετή Πόλεμο (1618–48) και ξανά από το 1700 μέχρι το 1721. Στους Ναπολεόντειους Πολέμους ήταν υπό γαλλική κατοχή για μία δεκαετία σχεδόν (μέχρι το 1813).

Στο πρώτο μισό του 19^ου αιώνα η πόλη ανέκαμψε οικονομικά, κυρίως εξαιτίας του εμπορίου σιτηρών. Από τα μέσα του αιώνα άνθισε η βιομηχανία, ιδίως η ναυπηγική. Τα πρώτα ατμοκίνητα πλοία με έλικες που κατασκευάστηκαν στη Γερμανία προέρχονται από το Ρόστοκ. Ο πληθυσμός αυξήθηκε και δημιουργήθηκαν νέες αστικές ζώνες στα νότια και τα δυτικά, πέρα από τα παλαιά όρια της πόλης.

Στις αρχές του 20^ου αιώνα εγκαταστάθηκαν στην πόλη σημαντικές αεροναυπηγικές βιομηχανίες, όπως η Arado Flugzeugwerke που βρίσκονταν στο Βαρνεμούντε και η Heinkel Flugzeugwerke, που διέθετε εγκαταστάσεις σε διάφορες πόλεις της Γερμανίας και της Αυστρίας. Στις εγκαταστάσεις της στο Ρόστοκ, που ήταν αρχικά γνωστές ως Heinkel-Nord, κατασκευάστηκε το πρώτο στα χρονικά αεριωθούμενο αεροσκάφος, το πειραματικό μαχητικό Heinkel He 178. Οι δραστηριότητες κατασκευής αεροσκαφών διακόπηκαν μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Στα 1942-44 καταστράφηκαν μεγάλα τμήματα της πόλης από τους στρατηγικούς βομβαρδισμούς των Συμμάχων. Μεταπολεμικά η πόλη ανήκε στην Ανατολική Γερμανία και σύντομα μετατράπηκε σε κύριο βιομηχανικό κέντρο και στον βασικό εμπορικό λιμένα της χώρας. Μεγάλο μέρος των κτηρίων που καταστράφηκαν στον πόλεμο ανοικοδομήθηκε, με τρόπο ιστορικά και αρχιτεκτονικά ακριβή ώστε να μην χάσει η πόλη τον χαρακτήρα και την κληρονομιά της.

Μετά τη γερμανική ενοποίηση το Ρόστοκ απόλεσε τον προνομιακό ρόλο που είχε σαν κύριος λιμένας της Ανατολικής Γερμανίας, ενώ η ευρύτερη περιοχή είναι σήμερα μία από τις λιγότερο εκβιομηχανισμένες στη Γερμανία. Η οικονομία συρρικνώθηκε δραστικά τη δεκαετία του 1990 και ο πληθυσμός, που ανέρχονταν στις 260.000 κατοίκους το 1989, είναι σήμερα περίπου στις 200.000.

Το Ρόστοκ βρίσκεται στις ακτές της Βαλτικής Θάλασσας και το διασχίζει ο ποταμός Βάρνο. Η ακτή της πόλης, το Ρόστοκ-Βαρνεμούντε (Rostock-Warnemünde), απέχει 16 χλμ. από το ιστορικό κέντρο. Εκτείνεται σε βάθος 21,6 χλμ. από τη Βαλτική προς νότο και 19,4 χλμ. στον άξονα ανατολής-δύσης. Οι δυτικές και νοτιοανατολικές περιοχές της πόλης είναι οι περισσότερο πυκνοκατοικημένες, ενώ ο κύριος λιμένας βρίσκεται στα ανατολικά.

Ένα από τα πιο γραφικά μέρη της πόλης είναι η «Νέα Αγορά» (Neuer Markt) όπου βρίσκεται το Δημαρχείο, ένα κτήριο γοτθικού ρυθμού που κατασκευάστηκε τον 13^ο αιώνα, αλλά ανακαινίσθηκε τον 18^ο αιώνα με την ενσωμάτωση πολλών στοιχείων μπαρόκ. Στην πλατεία βρίσκονται επίσης έξι διατηρημένα σπίτια από τον 15^ο και τον 16^ο αιώνα. Παλαιότερα υπήρχαν και άλλα ιστορικά κτήρια με το στυλ της Χάνσα, αλλά καταστράφηκαν σε βομβαρδισμό των Συμμάχων στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.^[6]

Η Marienkirche είναι μια επιβλητική εκκλησία γοτθικού ρυθμού που χτίστηκε τον 13^ο αιώνα και επεκτάθηκε στα τέλη του 14^ου. Ο κολοσσιαίος πύργος ολοκληρώθηκε μόλις τον 18^ο αιώνα και διαθέτει ένα αστρονομικό ρολόι που κατασκεύασε το 1472 ο Χανς Ντύρινγκερ (Hans Düringer). Η παλαιότερη εκκλησία της πόλης είναι ο ναός του αγίου Νικολάου (Nikolaikirche), ο οποίος κατασκευάστηκε το 1243 και επεκτάθηκε κατά τη διάρκεια του 14^ου και του 15^ου αιώνα. Υπέστη σοβαρές ζημιές στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Μεταπολεμικά ανακαινίσθηκε και σήμερα χρησιμοποιείται σαν χώρος εκθέσεων και μουσικών εκδηλώσεων λόγω της άριστης ακουστικής του. Η Μονή της Αγίας Αικατερίνης (Kloster St Katharinen) είναι ένα παλαιό μοναστήρι που ίδρυσαν οι Φραγκισκανοί το 1243. Επεκτάθηκε σημαντικά τον 14^ο και τον 15^ο αιώνα, ενώ σήμερα είναι έδρα της Ακαδημίας Μουσικής και Θεάτρου του Ρόστοκ (HMT-Rostock).^[7]

Ο σημαντικότερος πεζόδρομος είναι η Kröpeliner Straße, που ενώνει τη Neuer Markt με την Kröpeliner Tor, μία από τις πύλες των παλαιών τειχών της πόλης. Στην Πλατεία Πανεπιστημίου (Universitätsplatz), περίπου στο μέσον του πεζοδρόμου, βρίσκονται τα κύρια κτήρια του ιστορικού πανεπιστημίου της πόλης.

Το Βαρνεμούντε (Warnemünde) αποτελεί το μέτωπο της πόλης προς τη θάλασσα. Έχει παλαιά σπίτια, μεγάλη παραλία, ιστορικό φάρο καθώς και το παλαιό λιμάνι των ψαράδων.

Στην πόλη βρίσκεται ένα από τα παλαιότερα πανεπιστήμια της Ευρώπης, το τρίτο παλαιότερο στη Γερμανία που είναι σε συνεχή λειτουργία. Το πανεπιστήμιο διατηρεί επίσης αξιόλογο βοτανικό κήπο (Botanischer Garten Universität Rostock). Επίσης υπάρχει η Ακαδημία Μουσικής και Θεάτρου (Hochschule für Musik und Theater), η οποία ιδρύθηκε το 1994 και συγχωνεύτηκε αργότερα με τη δραματική σχολή Ernst Busch και το παράρτημα του μουσικού σχολείου Hanns Eisler. Ανήκει στην Ένωση Μουσικών Ακαδημιών της Βαλτικής (Association of Baltic Academies of Music, ABAM).

Πέραν αυτών υπάρχουν το Ινστιτούτο Δημογραφικών Ερευνών Μαξ Πλανκ, το Ινστιτούτο Λάιμπνιτς για την Κατάλυση καθώς και δύο τμήματα του Ινστιτούτου Fraunhofer, το ένα με αντικείμενο τα γραφικά υπολογιστών και το άλλο τις κατασκευές μεγάλης κλίμακας στην τεχνολογία παραγωγής.

Πυρήνας της οικονομίας είναι ο ναυπηγοεπισκευαστικός τομέας ενώ παράλληλα δραστηριοποιούνται στην περιοχή πολλές επιχειρήσεις που παρέχουν προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής τεχνολογίας (πληροφορική, βιοτεχνολογία, φαρμακευτική). Το Ρόστοκ είναι επίσης ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Γερμανίας. Σημαντική για την οικονομική ζωή της πόλης είναι επίσης η ύπαρξη του Πανεπιστημίου καθώς και η αξιόλογη τουριστική κίνηση.

Το Ρόστοκ συνδέεται με αυτοκινητοδρόμους με το Αμβούργο, το Λίμπεκ, το Βερολίνο και το Στσέτσιν στην Πολωνία. Επίσης συνδέεται σιδηροδρομικώς με το Αμβούργο και το Βερολίνο, ενώ από τον λιμένα του υπάρχει τακτική σύνδεση με το Ελσίνκι, το Gedser στη Δανία και το Τρέλεμποργκ στη Σουηδία. Υπάρχει επίσης διεθνές αεροδρόμιο καθώς και μικρότερα περιφερειακά. Ο συνδυασμός των προαναφερθέντων καθιστά την πόλη σημαντικό συγκοινωνιακό κόμβο.

Το σύστημα μέσων μαζικής μεταφοράς συγκροτείται από δίκτυο τραμ, λεωφορείων καθώς και συνδέσεων με πορθμεία.

Το Ρόστοκ έχει συνάψει σύμφωνα συνεργασίας με τις παρακάτω πόλεις:^[8]

• Στσέτσιν, Πολωνία, 1957^[9]
• Τούρκου, Φινλανδία, 1959
• Δουνκέρκη, Γαλλία, 9 Απριλίου 2000^[10]
• Ρίγα, Λετονία, 1961^[11]
• Αμβέρσα, Βέλγιο, 1963
• Ώρχους, Δανία, 1964
• Μπέργκεν, Νορβηγία, 1965
• Γκέτεμποργκ, Σουηδία, 1965
• Βάρνα, Βουλγαρία, 1966
• Ριέκα, Κροατία, 1966
• Βρέμη, Γερμανία, 1987^[12]
• Νταλιάν, Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, 1988
• Ράλεϊ, ΗΠΑ, 2001
• ��κούλντμποργκσουντ, Δανία, 2014^[13]

Ορισμένες από τις σημαντικές προσωπικότητες που γεννήθηκαν ή έζησαν στο Ρόστοκ:

• Γκέμπχαρντ Λέμπερεχτ φον Μπλύχε (Gebhard Leberecht von Blücher, 1742-1819) - Πρώσος Στρατάρχης
• Γιόχαν Γκέοργκ Νοέλ Ντράγκενντορφ (Johann Georg Noel Dragendorff) (1836-1898), χημικός
• Γιοάχιμ Γκάουκ (Joachim Gauck, 1940) - πρόεδρος της Γερμανίας από τις 18 Μαρτίου 2012.
• Έρνστ Χάινκελ (Ernst Heinkel, 1888-1958) - πρωτοπόρος της αεροναυπηγικής και ιδρυτής της ομώνυμης εταιρείας κατασκευής και σχεδιασμού αεροσκαφών.
• Βάλτερ Χάλσταϊν (Walter Hallstein, 1901-1982) - επιστήμων, διπλωμάτης και πολιτικός. Ήταν ο πρώτος πρόεδρος της Κομισιόν της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και θεωρείται ένας από τους πρωτεργάτες της ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Μπρίτα Κάμραου (Britta Kamrau, 1979) - κολυμβήτρια με σημαντικές διακρίσεις σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.
• Βάλτερ Κεμπόβσκι (Walter Kempowski, 1929-2007) - συγγραφέας.
• Άλμπρεχτ Κόσελ (Albrecht Kossel, 1853-1927) - βιοχημικός, πρωτοπόρος της γενετικής, που βραβεύθηκε με Νόμπελ το 1910.
• Gustav Mie, φυσικός.
• Χανς φον Όχαϊν (Hans von Ohain, 1911-1998) - ο δημιουργός του πρώτου λειτουργικού κινητήρα jet
• Paul Walden, scientist

• Επίσημος ιστότοπος