Ο Αδαμάντιος A. Σάμψων, (1944-),[2] είναι Έλληνας, αρχαιολόγος, σπηλαιολόγος και καθηγητής στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Αδαμάντιος Σάμψων
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Αδαμάντιος A. Σάμψων (Ελληνικά)
Γέννηση1944[1]
Σκύρος
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα[1]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςνέα ελληνική γλώσσα
Αγγλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταανθρωπολόγος
αρχαιολόγος[1]
σπηλαιολόγος
διδάσκων πανεπιστημίου
ερευνητής ακαδημαϊκός
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο Αιγαίου

Βίος - σπουδές

Επεξεργασία

Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής, κοντά σε δασκάλους, όπως τους: Ιωάννη Θεοδωρακόπουλο στην Φιλοσοφία, Διονύσιο Ζακυθηνό στην Βυζαντινή Ιστορία, Νικόλαο Κοντολέοντα στην κλασσική Αρχαιολογία και Σπυρίδωνα Μαρινάτο στην Προϊστορική Αρχαιολογία.[3] Από εκεί έλαβε και το διδακτορικό του με τίτλο: «Η Νεολιθική και η Πρωτοελλαδική Ι στην Εύβοια» ("The Neolithic and EBA I in Euboea"), (1981). Στη συνέχεια έκανε μεταδιδακτορικές σπουδές στην Αγγλία στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ (αγγλικά: Sheffield University) με αντικείμενο την “Περιβαλλοντική Αρχαιολογία”, συμμετέχοντας παράλληλα σε διάφορες ανασκαφές στην Αγγλία και την Ιρλανδία. Το 1985, έκανε σπουδές στην Ιορδανία για τις παλαιολιθικές και νεολιθικές πόλεις της Μέσης Ανατολής. Είναι επίσης ειδικευμένος στην Προϊστορική Αρχαιολογία και στην έρευνα των σπηλαίων. Διατελεί μέλος διαφόρων επιστημονικών φορέων και σωματείων.[4],

Σταδιοδρομία - δραστηριότητες

Επεξεργασία

Ο Αδαμάντιος Σάμψων, παράλληλα με τις ανασκαφικές δραστηριότητές του, από το 1999, υπηρετεί ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών και διδάσκει μαθήματα, υπό την ενότητα: “Προϊστορική Αρχαιολογία της Μεσογείου και Αρχαιολογία της Προκολομβιανής Αμερικής και της Ασίας”. Θεωρείται από τους ειδικούς στη μελέτη της Μεσολιθικής και Νεολιθικής Περιόδου για τοποθεσίες στη νότια και κυρίως τη αιγαιοπελαγίτικη νησιωτική Ελλάδα. Επίσης εργάστηκε στην Εφορία Σπηλαιολογίας από το 1992, ως έφορος Αρχαιοτήτων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.

Ανασκαφικό έργο

Επεξεργασία

Στο ανασκαφικό του έργο περιλαμβάνονται ανασκαφές σε σπήλαια, αλλά και ανοιχτές προϊστορικές θέσεις, τόσο της κυρίως Ελλάδας, όσο και του Αιγαίου. Διετέλεσε επικεφαλής ή διευθυντής σε αρχαιολογικές έρευνες ή ανασκαφές, διαφόρων προϊστορικών ή ιστορικών περιόδων, σε υπαίθριες θέσεις ή σπήλαια στην Εύβοια (Χαλκίδα, Ερέτρια, Κύμη, Αλιβέρι, Κέρυνθος, κ.α.), στη Θήβα, στα Δωδεκάνησα (Ρόδος, Τήλος, Αλιμνιά, Λέρος, Γυαλί, Κάρπαθος), στην Πελοπόννησο (Σπηλιά του Νέστορα, Καστριά Καλαβρύτων), από το 1973 ως το 1981. Ανάμεσα στα πιο γνωστά ευρήματα του είναι τα προϊστορικά όστρακα, όπως η πινακίδα των Γιούρων με σημάδια γραφής, τα οποία εικάζεται ότι μοιάζουν με τα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου. Σήμερα διενεργεί ανασκαφές στον νεολιθικό οικισμό της Φτελιάς Μυκόνου, στον μεσολιθικό οικισμό της Κύθνου και στον προϊστορικό “Σπήλαιο του Σαρακηνού” της Βοιωτίας, ενώ διενεργεί κατά διαστήματα και επιφανειακές έρευνες σε ερημονησίδες ή ξερονήσια του Νοτίου Αιγαίου.

1976: Η νησίδα του Ντούνη

Επεξεργασία

Το 1976 ο Αδαμάντιος Σάμψων πραγματοποίησε έρευνα στη νησίδα του Ντούνη, έναντι της Αγίας Μαρίνας Κορωπίου, για την ύπαρξη αρχαιολογικών καταλοίπων της πρωτοελλαδικής περιόδου. Βρέθηκαν υπολείμματα λίθινων θεμελίων κτισμάτων, κεραμικά, τεμάχια οψιδιανού και πολλά λίθινα ευρήματα που χρονολογήθηκαν την πρώτη περίοδο του χαλκού.

1977-1981: Ανασκαφές στη Ρόδο

Επεξεργασία

Από το 1977 ως το 1981 πραγματοποίησε διάφορες συστηματικές έρευνες και ανασκαφές σε σπήλαια και νεολιθικές εγκαταστάσεις στην ύπαιθρο της Ρόδου και τα γύρω νησιά.

1982-1990: Ανασκαφές οικισμού & νεκροταφείου, στην Μάνικα, Χαλκίδα

Επεξεργασία

Από το 1982 ως το 1990 πραγματοποίησε συστηματικές ανασκαφές στην Εύβοια, στον οικισμό (πρώιμης εποχής του χαλκού) και το νεκροταφείο της περιοχής της Μάνικας, κοντά στη Χαλκίδα.

1984-1991: Ανασκαφές οικισμού χαλκοκρατίας & νεκροταφείου, στη Καλογερόβρυση, Χαλκίδα

Επεξεργασία

Από το 1984 ως το 1991 πραγματοποίησε συστηματικές ανασκαφές στην Εύβοια, στον οικισμό (πρώιμης εποχής του χαλκού) και το νεκροταφείο της περιοχής της Καλογερόβρυσης, κοντά στη Χαλκίδα.

1986-1990: Ανασκαφές νεολιθικού οικισμού & νεκροταφείου, στη νήσο Γυαλί

Επεξεργασία

Από το 1986 ως το 1990 πραγματοποίησε συστηματική ανασκαφή του νεολιθικού οικισμού και του νεκροταφείου, στο νησί Γυαλί, κοντά στη Νίσυρο, στα Δωδεκάνησα.

1986-1991: Ανασκαφές στο “Σπήλαιο Σκοτεινή”, στα Θαρρούνια, Εύβοια

Επεξεργασία

Από το 1986 ως το 1991 πραγματοποίησε συστηματικές ανασκαφές στην Εύβοια, στο “Σπήλαιο Σκοτεινή”, στα Θαρρούνια

1992-1994: Ανασκαφές στο “Σπήλαιο των Λιμνών”, στα Καστριά Καλαβρύτων

Επεξεργασία

Από το 1992 ως το 1994 πραγματοποίησε έρευνα και συστηματική ανασκαφή στην Πελοπόννησο, στο “Σπήλαιο των Λιμνών“ (νεολιθικής περιόδου και χαλκοκρατίας) και τη γύρω περιοχή, στα Καστριά Καλαβρύτων.

1992-1996: Ανασκαφές στο “Σπήλαιο του Κύκλωπα”, στη νησίδα Γιούρα Αλοννήσου

Επεξεργασία

Από το 1992 ως το 1996 ήταν ο επικεφαλής των ανασκαφών, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στο Σπήλαιο του Κύκλωπα, στη νησίδα Γιούρα, περίπου 20 μίλια από τις ακτές της Αλοννήσου, στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Βορείων Σποράδων. Έγινε συστηματική ανασκαφή στο σπήλαιο και έρευνες επίσης στα κοντινά νησιά. Στο Σπήλαιο του Κύκλωπα, ανευρέθηκαν ευρήματα της Νεολιθικής Ib (6500 - 3500 π.Χ.), Μεσολιθικής (8600 - 6500 π.Χ.), και της Ανώτερης Παλαιολιθικής περιόδου.[5][6] Από τα πιο σημαντικά ευρήματα ήταν όστρακα, όπως η Πινακίδα της Γιούρας ή κεραμικό όστρακο των Γιούρων, κομμάτι αγγείου που χρονολογείται μεταξύ 5.000-4.500 π.Χ.[4], στα οποία, υπάρχουν εγχάρακτες γραμμές που φέρεται να σχηματίζουν γράμματα. Ο Αδαμάντιος Σάμψων σημειώνει ότι «το αγγείο φέρει εγχάρακτα αδιευκρίνιστα σύμβολα». Σύμφωνα με τον ίδιο, «είναι πιθανό ότι τα σύμβολα έχουν άμεση σχέση με την "πρωτο-γραφή", που έχει εντοπιστεί σε κεραμική, πέτρα ή ξύλο σε θέσεις της Μακεδονίας», όπως στην Πινακίδα του Δισπηλιού. Η σχέση τους επίσης είναι άμεση με τη γνωστή "βαλκανική γραφή" που έχει βρεθεί στη Σερβία, Βουλγαρία και Ρουμανία και έχει κέντρο τη Vinca της Σερβίας. Παρόμοια σύμβολα έχουν βρεθεί και σε άλλες νεολιθικές θέσεις στην Ελλάδα, όπως στη Φτελιά Μυκόνου, Γυαλί Νισύρου, Θαρρούνια της Εύβοιας. Αρκετά όμοια είναι τα εγχάρακτα σύμβολα που υπάρχουν και σε ��εραμικά της πρώιμης εποχής του χαλκού των Κυκλάδων.[7]

1994-σήμερα: Ανασκαφές στο “Σπήλαιο του Σαρακηνού“, στη Βοιωτία

Επεξεργασία

Από το 1994 ως σήμερα πραγματοποιεί συστηματική ανασκαφή στη Βοιωτία, στο “Σπήλαιο του Σαρακηνού“, που περιέχει ευρήματα από την μέση παλαιολιθική έως την MBA. Γίνονται επίσης συστηματικές έρευνες σε διάφορες σπηλιές στην άκρη της πρώην λίμνης της Κωπαΐδας.

1995-2003: Ανασκαφές στη Φτελιά της Μυκόνου

Επεξεργασία

Από το 1995 ως το 2003 πραγματοποίησε συστηματικές ανασκαφές στον οικισμό νεολιθικής περιόδου της Φτελιάς, στο νησί της Μυκόνου. Σύμφωνα με τους ίδιους τους ερευνητές, Αδαμάντιο Σάμμψων, Στέλλα Κατσαρού-Τζεβελέκη και Βάγια Μαστρογιαννοπούλου: «Κατά την ανασκαφή ήρθε στο φως, στη φάση ΙΙ, χώρος που περιείχε κεραμική με ιδιαίτερα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά. Αγγεία σερβιρίσματος με πολύχρωμη διακόσμηση («polychrome crusted ware»), «καρποδοχεία» με διπλή βάση («rechauds») και αδρές λεκάνες με διάτρητα χείλη («cheese-pots») βρίσκονται σχεδόν αποκλειστικά μέσα στις επιχώσεις ενός αποσπασματικά διατηρημένου κτηρίου στο ψηλότερο σημείο του νεολιθικού γήλοφου, κτηρίου με μεγάλες διαστάσεις και προσεγμένη τοιχοδομία με αψιδωτή ή ελλειψοειδή κάτοψη (κτήριο Α6). Πέραν του γεγονότος ότι τα παραπάνω ευρήματα παρέχουν νέα στοιχεία στην αιγαιακή νεολιθική τυπολογία και τεχνολογία (εφαρμογή πολύχρωμων κοσμημάτων σε μετόπες μετά την όπτηση, πρώτος διαχωρισμός των «rechauds» από τις καρποδόχες βάσει της τριμερούς τεχνολογίας τους και του βαθύ όρθιου κοίλου πυθμένα μέσα από το εξωτερικό κωνικό πόδι, πρώιμη χρονολόγηση των «cheese-pots» στις αρχές της 5ης χιλ. π.Χ., ντόπια τεχνολογικά χαρακτηριστικά), η στρωματογραφική τους συνάφεια υποδηλώνει μια μη συνηθισμένη σχέση. Η ιδιαιτερότητα επιτείνεται από τη συλλογή πολλών ειδωλίων και μικροαντικειμένων στο χώρο αυτόν, όπως ένα χρυσό εξάρτημα (ένδυσης;) και ένα χάλκινο δακτυλιοειδές περίαπτο (ring idol).»[8]

1996-2005: Ανασκαφές στον Μαρουλά της Κύθνου

Επεξεργασία

Από το 1996 ως το 2005 πραγματοποίησε συστηματική ανασκαφή στον μεσολιθικό οικισμό του Μαρουλά και την επιφάνεια του νησιού της Κύθνου.

2004-2009: Ανασκαφές στο Κεραμέ, Ικαρία

Επεξεργασία

Από το 2004 πραγματοποίησε συστηματική ανασκαφή σε χώρους της μεσολιθικής περιόδου στο Κεραμέ της Ικαρίας.

2006-σήμερα: Ανασκαφές στο Wadi Hamarash, Ιορδανία

Επεξεργασία

Επίσης, από το 2006 συνεχίζει ως επικεφαλής των ανασκαφών στο Wadi Hamarash, της Ιορδανίας με διάφορες έρευνες επιφανείας και ανασκαφές με ευρήματα χρονικού εύρους μεταξύ της προκεραμικής νεολιθικής περιόδου και της PPNA.

Εργογραφία

Επεξεργασία

Το συγγραφικό έργο του είναι εκτεταμένο με πληθώρα, βιβλίων, άρθρων σε επιστημονικά περιοδικά, ανακοινώσεων, συμμετοχών σε συνέδρια και άλλες δημοσιεύσεις:

Ελληνόγλωσση εργογραφία

Επεξεργασία

Συμμετοχή σε συλλογικά έργα

Επεξεργασία

Ξενόγλωσση εργογραφία

Επεξεργασία

Στα αγγλικά

Αναφορές, σημειώσεις

Επεξεργασία

Στα αγγλικά

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Παραπομπές - σημειώσεις

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 161095899. Ανακτήθηκε στις 31  Ιουλίου 2021.
  2. Σάμψων, Αδαμάντιος ��., 1944-[νεκρός σύνδεσμος], βιβλιογραφικός κατάλογος, στην ιστοσελίδα της Βιβλιοθήκης της Βουλή των Ελλήνων.
  3. Από το άρθρο του λυκειάρχη, φιλολόγου και νομικού Παναγιώτη Κων. Μητροπέτρου με τίτλο: “Το Σπήλαιο του Κύκλωπος αποκαλύπτει τα μυστικά του Αρχειοθετήθηκε 2016-06-19 στο Wayback Machine.”.
  4. 4,0 4,1 (Αγγλικά) Προσωπική σελίδα Αδαμάντιου Σάμψων, Adamantios Sampson - Dept. of Antiquities Cyclades
  5. Αδαμάντιος Σάμψων, Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας: Σπήλαιο του Κύκλωπα στα Γιούρα της Αλοννήσου Αρχειοθετήθηκε 2012-04-19 στο Wayback Machine.
  6. «Dartmouth: Projects: The chronology and terminology of Aegean prehistory». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουνίου 2006. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2015. 
  7. Αδαμάντιος Σάμψων, Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας: Σπήλαιο του Κύκλωπα στα Γιούρα της Αλοννήσου Αρχειοθετήθηκε 2012-04-19 στο Wayback Machine..
  8. Αδαμάντιος Σάμψων, Στέλλα Κατσαρού-Τζεβελέκη, Βάγια Μαστρογιαννοπούλου, "Χώρος και αντικείμενα κοινωνικού και συλλογικού συμβολισμού στο νεολιθικό οικισμό της Φτελιάς Μυκόνου[νεκρός σύνδεσμος]", στο "2ο Συνέδριο Προϊστορικής Αρχαιολογίας. 4-7 Δεκεμβρίου 2008", Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Αμφιθέατρο "Δημήτρης Σαράτσης", Βόλος.

Πηγές – ενδεικτική βιβλιογραφία

Επεξεργασία

Ανασκαφή στη θέση Μάνικα της Εύβοιας Μάνικα

Παλαιότερη έρευνα

  • Γ. Α. Παπαβασιλείου, Πρακτικά της Αρχαιολογικής Εταιρείας (ΠΑΕ) (1900), 66.
  • Γ. Α. Παπαβασιλείου, Περί των εν Ευβοία αρχαίων τάφων (1910) στ. 52.

Ανασκαφή Αρχαιολογικής Εταιρείας

  • Γ. A. Παπαβασιλείου, ΠΑΕ (1906) 50, 167-168.
  • Γ. Α. Παπαβασιλείου, ΠΑΕ (1907) 114.
  • Γ. A. Παπαβασιλείου, Περί των εν Ευβοία αρχαίων τάφων (1910) στ. 1-20.

Νεότερες ανασκαφές και έρευνες

  • Δ.Ρ. Θεοχάρης, Εκ της προϊστορίας της Εύβοιας και της Σκύρου, Αρχείον Ευβοϊκών Μελετών 6 (1959) 292-306.
  • Αδ. Σάμψων, Mάνικα Ι. Μια πρωτοελλαδική πόλη στη Χαλκίδα (1985).
  • Αδ. Σάμψων, Νέα αρχιτεκτονικά σύνολα στη Μάνικα, Ανθρωπολογικά και Αρχαιολογικά Χρονικά 1 (1986) 133-143.
  • E. Σαπουνά - Σακελλαράκη, Μάνικα Χαλκίδας. Στρωματογραφική έρευνα στον οικισμό (οικόπεδο Ζούση), Αρχαιολογικό Δελτίο (ΑΔ) 41 (1986) Μελέτες, 101-270.
  • E. Σαπουνά - Σακελλαράκη, Νέοι τάφοι στη Μάνικα Χαλκίδας (Οικόπεδο Παπασταματίου), Αρχείο Ευβοϊκών Μελετών 27 (1986-1987) 5-21.
  • E. Sapouna-Sakellaraki, New Evidence from the Early Bronze Cemetery at Manika, Annual of the British School at Athens (BSA) 82 (1987) 233-264.
  • Αδ. Σάμψων, Mάνικα ΙΙ. Ο πρωτοελλαδικός οικισμός και το νεκροταφείο (1988).
  • E. Σαπουνά - Σακελαράκη, AΔ 44 (1989) Χρονικά 157-159· 45 (1990) Χρονικά 156-157· 47 (1992) Χρονικά 176-177· 48 (1993) Χρονικά 194· 49 (1994) Χρονικά 295-296· 50 (1995) Χρονικά 315· 51 (1996) Χρονικά 289-300. E. Kambouroglou,
  • A. Sampson, H. Maroukian, The Coastal Topography and Archaeology of Manika, an Early Helladic Town in West Central Euboea Greece, στο Archaeometry. Proceedings of the 25th International Symposium Athens 19-23 May 1986 (1989) 461-467.
  • A. Sampson, Manika and Mainland Greece in Early Helladic III. Ceramic Evidence for Relations with the Aegaean and Anatolia, in: C. and P. Zerner and J. Winder (eds.), Wace and Blegen. Pottery as Evidence for Trade in the Aegaean Bronze Age 1939-1989 (1993) 159-164.
  • J. Maran, Kulturwandel auf dem griechischen Festland und den Kykladen im späten 3. Jahrtausend v. Chr. (1998) 89-97.
  • E. Alram-Stern, Die ägäische Frühzeit, 2. Serie, 2. Die Frühbronzezeit in Griechenland (2004) 703-714.

Ανασκαφή στο “Σπήλαιο του Κύκλωπα” στη νησίδα Γιούρα Αλοννήσου

Ανασκαφή στο "Σπήλαιο του Σαρακηνού" στο Ακραίφιο Βοιωτίας

Ανασκαφή στη Φτελιά Μυκόνου

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία