| dbo:abstract
|
- Amadeu Aba (en hongarès: Aba Amadé) (1240? – Kassa, 5 de setembre de 1311) va ser un noble hongarès del segle xiii que va governar de facto els comtats independents del nord i del nord-est del Regne d'Hongria, -parts actuals d'Hongria, Eslovàquia i Ucraïna-. Va ocupar el càrrec de jutge del regne i de Nádor d'Hongria. Va ser assassinat a la porta sud de la ciutat de Kassa per burgesos saxons. (ca)
- Amadeus Aba (latinsky Amadeus, Omodeus, maďarsky Amadé; ? – 5. září 1311, Košice) byl zemský hodnostář, oligarcha. Jeho otcem byl David rodu Abovců. Stal se zakladatelem rodu Omodejů. Měl syny Jana, Mikuláše, Davida, Ladislava, Omodeje, Dominika a dceru Kateřinu. Zemský soudce v letech 1283–1285, uherský palatin 1285–1301 a 1302–1311. Velké zásluhy si získal při odvrácení druhého tatarského vpádu do Uher. Po smrti Ladislava IV. Kumánského byl jedním z nejaktivnějších podporovatelů Ondřeje III. Za to kromě hodnosti palatina získal i celou Užskou župu. Kromě toho vlastnil rozsáhlé majetky v Abově, , Spišské, Šarišské, Turenské a Zemplínské župě. Patřil tak mezi nejbohatší a nejmocnější uherské magnáty. Po smrti Ondřeje III. zpočátku podporoval jako kandidáta na uherský trůn českého kralevice Václava-Ladislava V. Později se však přidal na stranu Karla Roberta, pro kterého získal město Košice, které do té doby stálo na straně Václava-Ladislava. Podpora krále však nebyla trvalá. Ze svých majetků vytvořil na severovýchodě země samostatnou državu (s vlastním dvorem se sídlem na hradě u města Gönc), v níž vládl nezávisle na královské moci. Zabíral královské majetky, budoval mýtné stanice, mýtné z nichž si nechával pro sebe, a bez královského povolení stavěl hrady. Mimo jiné na svém hradě poskytl azyl velkopolskému knížeti Vladislavovi Lokýtkovi, budoucímu polskému králi. Později dokonce Omodej s vlastním vojskem vtrhl do Polska, aby pomohl Vladislavovi získat království. Dostal se do sporů s měšťany Košic, které se snažil ovládnout a kteří se stali oporou krále v boji proti Omodejům. Při jedné z potyček ho nakonec 5. září 1311 košičtí měšťané zabili. Omodejovi synové si vymohli soud, ten však následně využil Karel Robert na potlačení jejich moci. Smlouvou z 3. října 1311 se Omodejové zavázali, že už nebudou usilovat ovládnout Košice a nebudou bránit jejich rozmachu. Kromě toho museli vrátit Abovskou a Zemplínskou župu a plně se podřídit králi. Omodejové tyto podmínky přijali jen formálně. Navázali spojenectví s Matúšem Čákem Trenčianským a na jaře 1312 vyplenili okolí královského města Blatný Potok (maďarsky Sárospatak). Následně odolaly obléhání královského vojska na Šarišském hradě. Při pokusu dobýt Košice se utkali 15. června 1312 s královským vojskem v Rozhanovcích, kde byli poraženi. (cs)
- Amadeus Aba or Amade Aba (Hungarian: Aba Amadé; Slovak: Omodej Aba; ? – 5 September 1311) was a Hungarian oligarch in the Kingdom of Hungary who ruled de facto independently the northern and north-eastern counties of the kingdom (today parts of Hungary, Slovakia and Ukraine). He held the office of Palatine (nádor) several times (1288–1289, 1290–1291, 1291–1293, 1295–1296, 1297–1298, 1299–1300, 1302–1310), and he was also judge royal (országbíró) twice (1283–1285, 1289). He was assassinated at the south gate in the city of Kassa by Saxon burghers. (en)
- Amade ABA (hungare Aba Amadé) (1240? – 5-an de septembro 1311, Kassa) estis hungara reĝa juĝisto, plurfoja palatino en la Hungara reĝlando. Li estas filo de vokto Davido el la Amade-branĉo. Oni scias pri lia familio, ke li havis ses filojn kaj unu filinon. Li estis grava reganto de nordorienta parto de la hungara reĝlando, li elstaris en 1278 en la ĉe la tiama hungara reĝo, Ladislao la 4-a. Li batalis ekde 1280 kontraŭ la kumanoj, en 1285 kontraŭ la tataroj. Pro liaj servoj, li ricevis en 1288 la fortikaĵan departementon Ung. Li estis en 1283–1285 landa juĝisto, en 1285–1301 sesfoje palatino. Inter 1301 kaj 1310, li estis palatino krom aliaj personoj. Li apogis la lastan hungaran reĝon el la Árpád-dinastio, Andreo la 3-a, ĝis ties morto en 1301. Post morto de la reĝo, li elformis sendependan regionon por si, kie li havis propran kortegon kaj uzis reĝajn privilegiojn. La centro de lia regiono estis en Gönc kaj Vizsoly. Ekde 1304, li estis fidelulo al Karlo la 1-a, kiu vizitis lin en ĉ. 1304-06 en la fortikaĵo de Gönc. Aba Amade enmiksis sin en la batalojn por la pola trono. Lin murdis saksoj de Kassa/Košice dum tumulto en 1311. Post lia morto, liaj filoj malfidelis al la reganta Karlo la 1-a kaj aliancis kun Mateo Csák, reganto de la Supra Hungarujo, sed ili estis venkitaj en la en 1312. Post la batalo travivis 4 filoj, kiuj denove ribelis en 1318, post tio, la familianoj ne plu aperas en la hungara historio. Lian filinon Beata edzinigis Móric Csák. (eo)
- Amadeo Aba (en húngaro: Aba Amadé) (1240? – Kassa, 5 de septiembre de 1311) fue un noble húngaro del siglo XIII. Ocupó el cargo de juez del reino y de Nádor de Hungría. (es)
- Amadeus Aba atau Amade Aba (bahasa Hongaria: Aba Amadé; ? – 5 September 1311) merupakan seorang Oligarki di dalam Kerajaan Hongaria yang memerintah secara de facto di bagian utara dan timur utara kerajaan (sekarang bagian dari Hongaria, Slowakia dan Ukraina). Ia menguasai kantor (nádor) beberapa kali (1288–1289, 1290–1291, 1291–1293, 1295–1296, 1297–1298, 1299–1300, 1302–1310), dan ia juga merupakan (országbíró) dua kali (1283–1285, 1289). Ia tewas terbunuh di pintu gerbang selatan kota Kassa oleh penduduk Sachsen. (in)
- Amadé Aba ou Amadeus Aba, est un oligarque hongrois du royaume de Hongrie qui prit de facto le contrôle de régions au nord et au nord-est du royaume (correspondant de nos jours à des parties de la Hongrie, de la Slovaquie et de l'Ukraine). Il occupa à plusieurs reprises la fonction de palatin (en hongrois : nádor) : de 1288 à 1289, de 1290 à 1291, en 1293, de 1295 à 1296, de 1297 à 1298, puis de 1299 à 1301 et enfin de 1302 à 1310. Il est aussi juge suprême du Royaume de Hongrie à deux reprises : en 1283 et en 1289. (fr)
- Amadej Aba (węg. Aba Amadé; łac. Amadeus, Omodeus; ur. ok. 1240, zm. 5 września 1311 w Koszycach) – węgierski możnowładca z przełomu XIII i XIV wieku. Należał do jednego z największych węgierskich rodów – Aba, był synem Dawida. Na przełomie XIII i XIV wieku był jednym z najpotężniejszych możnowładców Węgier, którego strefa wpływów obejmowała północno-wschodnią część kraju (ob. wsch. Słowacja i Zakarpacie). (pl)
- Омоде́й А́ба (словац. Omodej Aba, лат. Amadeus, Omodeus, угор. Aba Amadé) (? — 5 вересня 1311) — угорський дворянин, магнат. Засновник роду Омодейовців. Належав до найбагатших і найвпливовійших угорських магнатів. Володів величезними маєтностями в північно-східній Словаччині, з яких утворив самостійну державу, де володарював незалежно від короля. У своєму граді надав притулок Владиславу Локетку. Із власним військом вторгнувся до Польщі, щоб допомогти Владиславу отримати трон. Дійшов до суперечок з міщанами міста Кошиці, яке було опорою короля в протистоянні з Омодейовцями. В одній із сутичок з міщанами Омодея вбили. Подальші суперечки з цього приводу між синами Омодея, містом Кошиці і королем Карлом І Робертом закінчилися битвою при Розгановцях, в якій гору взяв король. (uk)
- Амадеус Аба, Амаде(й) Аба (венг. Aba Amadé; ? — 5 сентября 1311) — крупный венгерский магнат, который де-факто самостоятельно управлял северными и северо-восточными графствами королевства (сегодня это части Венгрии, Словакии и Закарпатской области Украины). Он несколько раз занимал должность палатина Венгрии (1288—1289, 1290—1291, 1291—1293, 1295—1296, 1297—1298, 1299—1300, 1302—1310), и он также дважды был королевским судьёй (1283—1285, 1289). Он был убит у ворот города Кашша саксонскими бюргерами. (ru)
|
| rdfs:comment
|
- Amadeu Aba (en hongarès: Aba Amadé) (1240? – Kassa, 5 de setembre de 1311) va ser un noble hongarès del segle xiii que va governar de facto els comtats independents del nord i del nord-est del Regne d'Hongria, -parts actuals d'Hongria, Eslovàquia i Ucraïna-. Va ocupar el càrrec de jutge del regne i de Nádor d'Hongria. Va ser assassinat a la porta sud de la ciutat de Kassa per burgesos saxons. (ca)
- Amadeus Aba or Amade Aba (Hungarian: Aba Amadé; Slovak: Omodej Aba; ? – 5 September 1311) was a Hungarian oligarch in the Kingdom of Hungary who ruled de facto independently the northern and north-eastern counties of the kingdom (today parts of Hungary, Slovakia and Ukraine). He held the office of Palatine (nádor) several times (1288–1289, 1290–1291, 1291–1293, 1295–1296, 1297–1298, 1299–1300, 1302–1310), and he was also judge royal (országbíró) twice (1283–1285, 1289). He was assassinated at the south gate in the city of Kassa by Saxon burghers. (en)
- Amadeo Aba (en húngaro: Aba Amadé) (1240? – Kassa, 5 de septiembre de 1311) fue un noble húngaro del siglo XIII. Ocupó el cargo de juez del reino y de Nádor de Hungría. (es)
- Amadeus Aba atau Amade Aba (bahasa Hongaria: Aba Amadé; ? – 5 September 1311) merupakan seorang Oligarki di dalam Kerajaan Hongaria yang memerintah secara de facto di bagian utara dan timur utara kerajaan (sekarang bagian dari Hongaria, Slowakia dan Ukraina). Ia menguasai kantor (nádor) beberapa kali (1288–1289, 1290–1291, 1291–1293, 1295–1296, 1297–1298, 1299–1300, 1302–1310), dan ia juga merupakan (országbíró) dua kali (1283–1285, 1289). Ia tewas terbunuh di pintu gerbang selatan kota Kassa oleh penduduk Sachsen. (in)
- Amadé Aba ou Amadeus Aba, est un oligarque hongrois du royaume de Hongrie qui prit de facto le contrôle de régions au nord et au nord-est du royaume (correspondant de nos jours à des parties de la Hongrie, de la Slovaquie et de l'Ukraine). Il occupa à plusieurs reprises la fonction de palatin (en hongrois : nádor) : de 1288 à 1289, de 1290 à 1291, en 1293, de 1295 à 1296, de 1297 à 1298, puis de 1299 à 1301 et enfin de 1302 à 1310. Il est aussi juge suprême du Royaume de Hongrie à deux reprises : en 1283 et en 1289. (fr)
- Amadej Aba (węg. Aba Amadé; łac. Amadeus, Omodeus; ur. ok. 1240, zm. 5 września 1311 w Koszycach) – węgierski możnowładca z przełomu XIII i XIV wieku. Należał do jednego z największych węgierskich rodów – Aba, był synem Dawida. Na przełomie XIII i XIV wieku był jednym z najpotężniejszych możnowładców Węgier, którego strefa wpływów obejmowała północno-wschodnią część kraju (ob. wsch. Słowacja i Zakarpacie). (pl)
- Амадеус Аба, Амаде(й) Аба (венг. Aba Amadé; ? — 5 сентября 1311) — крупный венгерский магнат, который де-факто самостоятельно управлял северными и северо-восточными графствами королевства (сегодня это части Венгрии, Словакии и Закарпатской области Украины). Он несколько раз занимал должность палатина Венгрии (1288—1289, 1290—1291, 1291—1293, 1295—1296, 1297—1298, 1299—1300, 1302—1310), и он также дважды был королевским судьёй (1283—1285, 1289). Он был убит у ворот города Кашша саксонскими бюргерами. (ru)
- Amadeus Aba (latinsky Amadeus, Omodeus, maďarsky Amadé; ? – 5. září 1311, Košice) byl zemský hodnostář, oligarcha. Jeho otcem byl David rodu Abovců. Stal se zakladatelem rodu Omodejů. Měl syny Jana, Mikuláše, Davida, Ladislava, Omodeje, Dominika a dceru Kateřinu. Zemský soudce v letech 1283–1285, uherský palatin 1285–1301 a 1302–1311. Po smrti Ondřeje III. zpočátku podporoval jako kandidáta na uherský trůn českého kralevice Václava-Ladislava V. Později se však přidal na stranu Karla Roberta, pro kterého získal město Košice, které do té doby stálo na straně Václava-Ladislava. (cs)
- Amade ABA (hungare Aba Amadé) (1240? – 5-an de septembro 1311, Kassa) estis hungara reĝa juĝisto, plurfoja palatino en la Hungara reĝlando. Li estas filo de vokto Davido el la Amade-branĉo. Oni scias pri lia familio, ke li havis ses filojn kaj unu filinon. Post morto de la reĝo, li elformis sendependan regionon por si, kie li havis propran kortegon kaj uzis reĝajn privilegiojn. La centro de lia regiono estis en Gönc kaj Vizsoly. Ekde 1304, li estis fidelulo al Karlo la 1-a, kiu vizitis lin en ĉ. 1304-06 en la fortikaĵo de Gönc. Lian filinon Beata edzinigis Móric Csák. (eo)
- Омоде́й А́ба (словац. Omodej Aba, лат. Amadeus, Omodeus, угор. Aba Amadé) (? — 5 вересня 1311) — угорський дворянин, магнат. Засновник роду Омодейовців. Належав д�� найбагатших і найвпливовійших угорських магнатів. Володів величезними маєтностями в північно-східній Словаччині, з яких утворив самостійну державу, де володарював незалежно від короля. У своєму граді надав притулок Владиславу Локетку. Із власним військом вторгнувся до Польщі, щоб допомогти Владиславу отримати трон. (uk)
|
_4.jpg){kind=link}
_4.jpg){kind=link}
