3. vijek p. n. e.
| mileniji:
◄ | 2. milenij p. n. e. | 1. milenij p. n. e. | 1. milenij | ► |
| Vijekovi:
◄ | 5. vijek p. n. e. | 4. vijek p. n. e. | 3. vijek p. n. e. | 2. vijek p. n. e. | 1. vijek p. n. e. | ► |
| Decenije:
290te p. n. e. | 280te p. n. e. | 270te p. n. e. | 260te p. n. e. | 250te p. n. e. | 240te p. n. e. | 230te p. n. e. | 220te p. n. e. | 210te p. n. e. | 200te p. n. e. |
3. vijek p. n. e. je započeo na prvi dan 300. p. n. e. a završio na posljednji dan 201. p. n. e.
Smatra se dijelom klasične ere, epohe ili historijskog perioda.
U Mediteranskom basenu, prvih nekoliko decenija ovog veka karakteriše ravnoteža snaga između grčkih helenističkih kraljevstava na istoku i velike trgovačke moći Kartagine na zapadu. Ova ravnoteža je narušena kada je izbio sukob između drevne Kartage i Rimske republike . U narednim decenijama, Kartaginsku Republiku su prvo ponizili, a zatim uništili Rimljani u Prvom i Drugom punskom ratu. Nakon Drugog punskog rata, Rim je postao najvažnija sila u zapadnom Mediteranu.
Pregled
[uredi | uredi izvor]
Ovaj vijek je u istočnoj hemisferi okarakterizirao proces okrupnjivanja niza malih kneževina, kraljevstava ili gradova-država u šire političke cjeline koje po površini, broju stanovnika, ali i vojnoj moći, političkom, kulturnom i ekonomskom uticaju nisu imali premca u dotadašnjoj historiji. Na istoku Azije u bespoštednoj borbi Zaraćenih država za prevlast najjačom postaje Država Qin čiji će vladar Qin Shi Huang poraziti i anektirati sve ostale, proglasiti se prvim carem te brutalnim mjerama stvoriti veliku, snažnu i centraliziranu državu. Ta cjelina, koja je po Qinu dobila ime Kina, preživjet će i brzu propast dinastije Qin koju je smijenila stabilnija dinastija Han. Najveći dio Južne Azije zauzima Maurijsko Carstvo koje će pod prosvijećenim vladarom Ašokom Velikim doživjeti svoj vrhunac. Zapadno od Indije najveći dio nasljedstva nekadašnjeg Perzijskog i Aleksandrovog Carstva čuvaju dvije velike suparničke helenističke države - Seleukidsko Carstvo i Ptolemejsko Kraljevstvo, od kojih potonje postaje glavno središte antičke kulture. Rimska Republika osvajanjem najvećeg dijela Italije dolazi u sukob sa svojim nekadašnjim saveznikom Kartaginom zbog čega izbijaju dugotrajni punski ratovi zahvaljujući kojima će nakon pobjede u drugom punskom ratu Rim postati najmoćnija država zapadnog Mediterana.
Izumi, pronalasci i pojave
[uredi | uredi izvor]- Eratosten precizno izračunava poluprečnik Zemlje.
- Prvi nedvosmisleni dokazi o kineskoj igri Weiqi, kasnije poznatoj kao Go.
- 293. p. n. e. - U Rimu prvi put postavljen sunčani sat.
- Arhimed pronalazi vijak.
- Ktesibije, grčki inženjer u Aleksandriji pravi muzički instrument hydraulis, preteču orgulja.
