Маргарыта Юр’еўна Латышкевіч

Маргарычта Ю́р’еўна Латышке́віч (нар. 19 студзеня 1989(1989-01-19), Брэст) — беларуская пісьменніца.

Выдала кнігу вершаў «Пульс навальніц» (2012), кнігу прозы «Яблыкі» (2016), кнігі вершаў і прозы «Наш дом» (2018), «Вараціш-гара» (электронная, 2019), «Там, дзе сэрца» (2020), кнігі аповесцяў «Уласны крыж» (2021) і «Вершнікі на дарозе» (2022). У 2020 годзе ў часопісе «Маладосць» выйшаў яе першы фэнтэзійны раман «Век людзей».

Улетку 2007 годзе скончыла гімназію № 1 у Брэсце і паступіла на філалагічны факультэт БДУ. У лютым 2010 года рэктар БДУ прызначыў ёй стыпендыю імя Кандрата Крапівы на 2-м семестры 4-га курсу^[3]. У 2011 годзе скончыла Філалагічны факультэт БДУ^[4]. У 2012 годзе скончыла магістратуру ў галіне філалогіі і працаўладкавалася ў Вучэбна-навуковую лабараторыю беларускага фальклору пры Філфаку БДУ^[5]. Адначасна паступіла ў аспірантуру БДУ, дзе на кафедры тэорыі літаратуры стала пісаць кандыдацкую дысертацыю на тэму паданняў у фантастыцы і казках, а таксама наадварот згадкі казак у фэнтэзі^[6]. Адна з яе публікацый тычылася граняў эстэтызацыі жорсткасці ў рамансе і фэнтэзі^[7]. У 2015 годзе скончыла аспірантуру БДУ і ўладкавалася рэдактаркай аддзелу прозы ў часопіс «Маладосць»^[8].

3 сакавіка 2020 года стала вядоўцай ��ідэачасопіса «Бярозка»^[9]. 27 ліпеня 2020 года стварыла «Блог прафесійнага чытача» ў Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі^[10]. На 2022 год жыла ў Полацку (Віцебская вобласць), дзе працавала ў галіне распрацоўкі мабільных гульняў. Выйшла замуж за перакладчыка Яўгена Папакуля^[11].

Сяброўка Мінскага гарадскога аддзялення Саюза пісьменнікаў Беларусі^[12].

Лаўрэатка Нацыянальнай літаратурнай прэміі ў намінацыі «Найлепшы дэбют» (2017) за кнігу «Яблыкі»^[13].

У сакавіку 2007 года ў 18-гадовым узросце змясціла ў часопісе «Маладосць» цыкл легенд «З народнай міфалогіі»^[14]. У лістападзе 2007 года абнародавала тамсама вершы^[15]. На фестывалі «Лунінская восень» перамагла на конкурсе творчых і літаратурна-даследчых прац^[16]. У 2009 годзе стала дыпламанткай літаратурнага конкурсу «Паглядзі на Брэст над Бугам, колькі хараства», які ладзіла Брэсцкае абласное аддзяленне Саюза пісьменнікаў Беларусі^[17]. У лістападзе 2010 года ў часопісе «Маладосць» выйшла нізка яе вершаў «Трымаць руку на пульсе навальніц». На лістапад 2010 года друкавалася ў «Брэсцкай газеце» і часопісах «Бярозка», «Маладосць» і штотыднёвіку «Літаратура і мастацтва»^[18]. У 2011 годзе часопіс «Маладосць» змясціў фота Маргарыты Латышкевіч на сваю вокладку пры выданні чарговай нізкі яе вершаў^[19]. У 2012 годзе выдала кнігу паэзіі «Пульс навальніц»^[20] і яе творы ўвайшлі ў супольны зборнік «Мы — маладыя» (2012).

У жніўні 2013 года змясціла ў часопісе «Маладосць» цыкл вершаў «Рэха магутнага пачуцця»^[21]. У верасні 2013 года яе творы ўвайшлі ў беларуска-рускі літаратурны альманах «Мост дружбы»^[22]. 23 кастрычніка 2013 года перамагла на першым міжнародным конкурсе маладых пісьменнікаў «Мост дружбы»^[23]. 25 кастрычніка пераможцаў узнагародзілі дыпломамі ў Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі^[24]. У 2013 годзе яе творы ўвайшлі ў супольны зборнік «Кахаць і верыць». 16 красавіка 2014 года стала лаўрэаткай у намінацыі «Паэзія» на Рэспубліканскім літаратурным конкурсе імя Максіма Багдановіча, які ладзілі Саюз пісьменнікаў Беларусі і Рэспубліканская канфедэрацыя прадпрымальніцтва^[25]. У красавіку 2014 года ў часопісе «Маладосць» выйшла яе апавяданне «Радыёмаўчанне»^[20].

У 2015 годзе яе творы ўвайшлі ў супольны зборнік «Мой дзень пачынаецца». У ліпені 2016 года часопіс «Маладосць» абнародаваў цыкл яе вершаў «Люстра сну». Тамсама выйшла пара апавяданняў Леаніда Левіна ў яе перакладзе на беларускую^[8]. Таксама ў ліпені 2016 года яе апавяданні ўпершыню выйшлі ў часопісе «Полымя»^[26]. У 2016 годзе выйшла яе першая кніга прозы «Яблыкі». 18 лютага 2017 года заняла 2-е месца на літаратурным конкурсе ў газеце «Звязда» за 2016 год з апавяданнем «У.» ад 6 кастрычніка 2016 года^[27]. У маі 2017 года выдала цыкл апавяданняў у часопісе «Полымя»^[28]. 3 верасня 2017 года атрымала Нацыянальную літаратурную прэмію ў намінацыі «Найлепшы дэбют» за зборнік «Яблыкі» 2016 года^[29].

У кастрычніку 2017 года абнародавала ў часопісе «Полымя» цыкл вершаў «Пад 300 кіль уражанняў»^[30]. У 2017 годзе яе творы ўвайшлі ў альманах пераможцаў конкурсу «Першацвет»^[31]. У 2018 годзе шэраг яе вершаў на сербскую пераклала Даяна Лазаравіч^[32]. У маі 2018 года абнародавала ў часопіс�� «Маладосць» аповесць «Вараціш-гара»^[33], а таксама выпусціла зборнік «Мінск назаўжды» супольна з 19 пісьменніцамі і пісьменнікамі ў межах фестывалю «Горад і кнігі»^[34]. У зборніку Латышкевіч пераклала з расійскай апавяданні Міхаіла Валодзіна «Пліты крычаць, або Гісторыя пра мінскага Герадота», а таксама Яўгеніі Пастарнак і Андрэя Жвалеўскага «Цагліна перапоны». Сама ж змясціла ў зборніку апавяданне «Тры месяцы да вясны»^[35].

У 2018 годзе выдала зборнік прозы «Наш дом»^[36], які 23 студзеня 2019 года прадставіла ў Цэнтральнай гарадской бібліятэцы імя Янкі Купалы ў Мінску^[37]. 9 лютага 2019 года прадставіла кнігу «Наш дом» на 28-й Мінскай міжнароднай кніжнай выставе-кірмашы^[38]. 16 сакавіка 2019 года выступіла на тэлеканале «Беларусь 3» у перадачы Навума Гальпяровіча «Суразмоўцы»^[39]. У красавіку 2019 года перамагла на біяграфічным конкурсе «Слаўная кампанія: рэанімацыя» з жыццяпісам Яна Баршчэўскага «Цень крыжа на каляінах» і атрымала прэмію «За багатую вобразнасць у паказе жыцця героя на фоне часу»^[40].

12 верасня 2019 года перамагла на конкурсе апавяданняў газеты «Звязда» з «Казкай пра ваўка»^[41]. У 2020 годзе абнародавала аповесць «Першая песня» ў некалькіх нумарах часопісу «Бярозка»^[42]. У красавіку—лістападзе 2020 года ў часопісе «Маладосць» (№ 4—11) выйшаў першы фэнтэзійны раман Латышкевіч «Век людзей». Яго аздобіла мастачка Валерыя Дзяткова, якая працуе пад псеўданімам «Бестрамвайнасць»^[43]. Памерам раман перавысіў 1,5 млн знакаў^[44].

14 кастрычніка 2011 года галоўная рэдактарка часопісу «Маладосць» Таццяна Сівец адзначыла: «Як 50 гадоў таму выходзілі першыя кніжкі нашых сённяшніх класікаў, так мы спадзяемся, што кніжкі Маргарыты Латышкевіч, Ганны Федарук, Арцёма Кавалеўскага і іншых, каго друкуе сённяшняя „Маладосць“, калісьці будуць першымі нізкамі вядомых беларускіх аўтараў»^[45]. У маі 2014 года ў часопісе «Маладосць» Ірына Шаўлякова падкрэсліла: «У аповедзе Маргарыты Латышкевіч „Радыёмаўчанне“… маем справу з „касмічнай операй“ практычна ў чыстым выглядзе, калі быць больш дакладным — з эпізодам патэнцыяльнай касмічнай — логіі. Тэматычная адметнасць твору звязаная з канцэнтраванай авантурнасцю фабулы: гэта своеасаблівы абразок з жыцця рабочых будняў касмічных кантрабандыстаў, што спецыялізуюцца на акарскім шоўку, сіліронскіх спецыях». Пры гэтым Шаўлякова адзначыла: «Фантастычна-авантурны апавяданне з амаль дасканалай кальцавой кампазіцыяй фінішуе як лірычна-медытацыйны абразок»^[46].

6 студзеня 2017 года ў газеце «Літаратура і мастацтва» Наста Грышчук змясціла творы Латышкевіч у рэйтынг найлепшых часопісных публікацый прозы за 2016 год: «У „Полымі“ спадарыня Маргарыта выступіла з кароткай формай: апавяданні „Інструкцыя для хворых“, „Муза“, „Піястры“, „Шчасце“, „Быць Каралевай“ (№ 7). Усе яны ўвайшлі ў дэбютны зборнік прозы „Яблыкі“. Маргарыта Латышкевіч глядзіць і на радасці чалавека, і на яго няўдачы з гумарам. Гэта дазваляе прыўзняцца над апісанай сітуацыяй, змяншае маштаб трагедыі ці шчасця, але ўсё на карысць: так на прадмет гаворкі можна паглядзець у цэлым, здалёк»^[47]. 20 студзеня 2017 года Наста Грышчук зрабіла разгорнуты агляд яе кнігі: «Па вялікім рахунку, кніга Маргарыты Латышкевіч „Яблыкі“ якраз пра тое — пра свет дзяцей. Дзецям гэтым — ад 5 да 50 з гакам. Але незалежна ад узросту ўсе яны хочуць аднаго: самасцвердзіцца, быць шчаслівымі, любімымі, прызнанымі і прынятымі ў сваёй супольнасці. Але ўзрост навязвае свае правілы, і хітры ўнутраны голас падказвае: будзь сур’ёзны, будзь дзелавіты, рабі як усе, і ніхто не здагадаецца, што ты так і застаўся зарумзаным дзіцём з савочкам». Грышчук заўважыла, што «паэтычны зборнік… „Пульс навальніц“ і „Яблыкі“ лучыць нязменна аптымістычны і рамантычны погляд аўтара на свет. Аднак рамантычнасць тут не тоесная ружовым акулярам. Гэта хутчэй здольнасць прымаць чалавечыя слабасці. Вера ў тое, што чытач прызнае ў сабе крыўдлівае эгаістычнае дзіця і пасьмяецца разам з аўтаркай». Наста Грышчук таксама адзначыла: «Адметнасць прозы спадарыні Маргарыты — у дзвюх вызначальных рысах. Па-першае, гумар, які выступае адначасова павелічальным шклом, зброяй і абаронай. Смех, які часам даходзіць да гіпербалы і гратэску, дазваляе павялічыць дробныя рысы чалавечай натуры да памераў, неабходных для прэпарацыі. Перабольшваючы, ты даследуеш з’яву, не такую і заўважную ў штодзённасці. Гэты ж смех вынішчае негатыў: пасьмяяўшыся, прыкладам, з чужое сквапнасці, ты ўжо не зможаш усур’ёз абараняць гэту рысу ў самім сабе. … Другая адметнасць прозы Маргарыты Латышкевіч — знарочыстая простасць светаўспрымання». Надалей Грышчук падкрэсліла: «герой спадарыні Маргарыты паводзіцца нелагічна, пацешна, разам з тым — міла і кранальна. … супастаўленне „павінна“ і „ёсць“ у апавядан��ях Маргарыты Латышкевіч адбываецца на двух узроўнях. Першы — вонкавы: персанажы чакаюць ад галоўнага героя адзін крок, а ён выдае зусім іншы. Другі ўзровень больш складаны і, адпаведна, камічны эфект ад яго большы: калі герой хоча зрабіць адно, а робіць зусім іншае, чаго вымагаюць пасада, узрост, гендэр і г. д. Ёсць яшчэ адно несупадзенне поглядаў, якое выклікае і смех, і роздум: гэта вайна светаў дарослага і дзіцячага». Урэшце Грышчук палічыла апавяданне «Зямля» за «самае глыбокае і самае „маштабнае“ тэматычна» ў кнізе і патлумачыла: «Яна распавядае выключна пра дзіцячую гульню. Усё галоўнае — па-за тэкстам. У гэтым палягае прыкмета вялікага таленту, які, маю спадзеў, яшчэ не раз дасць пра сябе ведаць»^[48].

7 красавіка 2017 года ў «Літаратуры і мастацтве» Алеся Лапіцкая і Наста Грышчук назвалі паэтычную цыкл Латышкевіч «Па лесвіцы з месяцовых промняў» лепшай публікацыяй у сакавіцкім нумары часопіса «Маладосць». Яны адзначылі, што «верш пра „кніжных дзяцей“… немінуча мусіць увайсці аднойчы ў зборнік вершаў М. Латышкевіч»^[49]. 6 чэрвеня 2017 года ў «ЛіМе» Жанна Капуста заўважыла апавяданні Латышкевіч у майскім нумары часопіса «Полымя»: «Змешчаныя ў часопісе творы лёгка падзяляюцца паводле тэматыкі: пра дзяцей, але не зусім для дзяцей („Два літры мора“, „Доктар Ціханава“, „Пачатак восені“) і пра дарослых („Званіў“, „Раман з наёмнікам“). Жанна Капуста згадала, што гэтыя „творы могуць быць выдатнай ілюстрацыяй да артыкулаў па псіхалогіі“»^[50]. 31 жніўня 2018 года ў газеце «Беларусь сёння» з’явіўся агляд на кнігу Латышкевіч «Наш дом», у якую ўвайшлі апавяданні і 2 аповесці ў жанры фэнтэзі. У 1-й аповесці эльфы «жывуць у пячорах, у лясным краі пад назвай Курганова Поле». У «Дзікім Гоне» курганны рыцар вартуе межы. У аглядзе таксама згадвалася разуменне Латышкевіч у апавяданнях, што «праблемы дзяцей не менш важныя, чым у дарослых, бо менавіта цяпер акрэсліваецца лёс, даюцца вартасці і заганы». Аглядальнік выказвае: «Уражанне, нібы пад адной вокладкай — тры кнігі»^[51]. 20 верасня 2019 года пісьменніца Станіслава Умец у інтэрв’ю «ЛіМу» назвала сярод «цудоўных прыкладаў містычных твораў» у жанры фэнтэзі кнігу Латышкевіч «Наш дом»^[52].

У чэрвені 2020 года ў часопісе «Маладосць» Алена Кісель адзначыла пра кнігу Латышкевіч «Там, дзе сэрца»: «Гэты намер — пабачыць у кожным нешта нечаканае, адкрыць новае, напомніць чытачу пра ўнутранае хараство тых, сярод каго жывеш, — вельмі прыкметны ў зборніку». Алена Кісель падкрэсліла: «„Там, дзе сэрца“ сапраўды прыемна чытаць, таму што кніга не толькі выкарыстоўвае патэнцыял беларускай мовы, але і імкнецца пашырыць яе мастацкія магчымасці. Адсутнасць русізмаў, паўната лексікі, пэўныя аўтарскія новатворы — з моўнага боку; класічны строй вершаў з арыгінальнай і прыгожай рыфмоўкай і слушны „разлом“ вершаванага радка, інтанацыйная „лесвічка“ — з боку літаратурнага; нечаканасць і глыбіня сродкаў выразнасці — з абодвух бакоў. Асабліва звяртае на сябе ўвагу жаданне паэткі ажывіць з’явы і прадметы вакол сябе — з дапамогай метафараў, увасабленняў і параўнанняў»^[53].

• Пульс навальніц : вершы / гал.рэд. Міхась Пазнякоў. — Мінск: Чатыры чвэрці, 2012. — 60 с. — (Мінскія маладыя галасы). — 180 экз. — ISBN 978-985-7026-45-6.
• Яблыкі : апавяданні. — Мінск: Медысонт, 2016. — 97 с. — 150 экз. — ISBN 978-985-7136-19-3.
• Наш дом : апавяданні, аповесці. — Мінск: Мастацкая літаратура, 2018. — 351 с. — (Час 21). — 1 300 экз. — ISBN 978-985-02-1828-5.
• Вараціш-гара. — Мінск: Янушкевіч, 2019. — 112 с. Архівавана 10 жніўня 2022.
• Там, дзе сэрца : вершы, проза. — Мінск: Калорград, 2020. — 87 с. — (Бібліятэка Мінскага гарадскога аддзялення СПб). — 60 экз. — ISBN 978-985-596-479-8.
• Уласны крыж : аповесці. — Мінск: Мастацкая літаратура, 2021. — 270 с. — (Бібліятэка прыгод і фантастыкі). — 600 экз. — ISBN 978-985-02-2041-7.
• Вершнікі на дарозе: аповесці / рэд. Яўген Папакуль, граф. Ірына Андрэева. — Мінск: Чатыры чвэрці, 2022. — 272 с. — (Фантастыка і фэнтэзі). — 300 экз. — ISBN 978-985-581-526-7.

• У сацыяльных сетках: У кантакце
• Маргарыта Латышкевіч. Артыкулы (нявызн.). Газета «Звязда» (11 красавіка 2019). Праверана 3 лютага 2021.
  • Маргарыта Латышкевіч
• Маргарыта Латышкевіч. Артыкулы (нявызн.). Электронная бібліятэка БДУ (25 лістапада 2017). Праверана 3 лютага 2021.