Перайсці да зместу

Антрапагенез

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

Антрапагенез — частка біялагічнай эвалюцыі, якая прывяла да з’яўлення віду Homo sapiens, які аддзяліўся ад іншых гамінід, чалавекападобных малпаў і плацэнтарных млекакормячых, працэс гісторыка-эвалюцыйнага фарміравання фізічнага тыпу чалавека, першапачатковага развіцця яго працоўнай дзейнасці, гаворкі. Вывучэннем антрапагенезу займаецца мноства навук, у прыватнасці антрапалогія, палеаантрапалогія, генетыка, лінгвістыка.

У эвалюцыйным кантэксце тэрмін «чалавек» ставіцца не толькі да людзей, што жывуць зараз, але і да прадстаўнікам вымерлых відаў роду Homo. Акрамя таго, даследаванні антрапагенезу распаўсюджваюцца на іншых гамінін, напрыклад, аўстралапітэкаў. Род Homo аддзяліўся ад аўстралапітэка ці падобных ім гамінін каля 2 млн гадоў таму ў Афрыцы. Існавала некалькі відаў людзей, большасць з якіх вымерла[1]. Да іх, у прыватнасці, адносяцца эрэктусы і неандэртальцы.

Старажытныя прадстаўнікі віда Homo sapiens з’явіліся ў выніку эвалюцыі 400—250 тыс. гадоў таму. Пануючай у нашы дні гіпотэзай паходжання людзей з’яўляецца нская, згодна з якой наш від з’явіўся ў Афрыцы і адтуль распаўсюдзіўся па ўсім свеце, замяшчаючы існуючыя папуляцыі H. erectus і H. neanderthalensis. Альтэрнатыўная гіпотэза завецца мультырэгіянальнай. Згодна з апошняй, людзі, пачынаючы, відаць, ад H. erectus, эвалюцыянавалі як адзіны від, у якім генныя патокі маглі вольна цыркуляваць. Наяўныя ў цяперашні час даныя палеаантрапалогіі не дазваляюць зрабіць канчатковы выбар паміж гэтымі гіпотэзамі [2], хоць даныя генетыкі падтрымліваюць нскую тэорыю.

Пачынаючы з H. habilis, людзі выкарыстоўвалі каменныя прылады працы, усё больш па-майстэрску вырабленыя (гл. Палеаліт). У апошнія 50 тыс. гадоў тэхналогія і культура змяняюцца хутчэй, чым папярэднія эпохі.

Параўнальная табліца відаў роду Homo

[правіць | правіць зыходнік]
Віды Эпоха (млн гадоў таму) Арэал пасялення Сярэдні рост (m) Маса цела (kg) Аб’ём галаўнога мозга (cm³) Выкапнёвыя рэшткі Дата адкрыцця/першай публікацыі
H. habilis 2,2 - 1,6 Афрыка 1,0 — 1,5 33 — 55 660 мноства 1960/1964
H. erectus 2 - 0,03 Афрыка, Еўразія (Ява, Кітай, Каўказ) 1,8 60 850 (раннія падвіды) — 1100 (познія падвіды) мноства 1891/1892
H. rudolfensis 1,9 Кенія 1 чэрап 1972/1986
H. georgicus 1,8 Грузія 600 некалькі 1999/2002
H. ergaster 1,9 - 1,4 Паўднёвая і Усходняя Афрыка 1,9 700—850 мноства 1975
H. antecessor 1,2 - 0,8 Іспанія 1,75 90 1000 2 стаянкі 1997
H. cepranensis 0,9 - 0,8? Італія 1000 1 чэрапна крышка 1994/2003
H. heidelbergensis 0,6 - 0,25 Еўропа, Афрыка, Кітай 1,8 60 1100—1400 мноства 1908
H. neanderthalensis 0,35 - 0,03 Еўропа, Заходняя Азія 1,6 55 — 70 (каранасты) 1200—1700 мноства (1829)/1864
H. rhodesiensis 0,3 - 0,12 Замбія 1300 вельмі мала 1921
H. sapiens sapiens 0,2 — да цяп. часу паўсюдна 1,4 — 1,9 50 — 100 1000—1850 жывуць цяпер —/1758
H. sapiens idaltu 0,16 - 0,15 Эфіопія 1450 3 чэрапа 1997/2003
H. floresiensis 0,10 - 0,012 Інданезія 1 25 400 7 асобін 2003/2004

У фармаце JPG. BY Sentteriys & Scriny Архівавана 13 лістапада 2013.

Зноскі

  1. ↑ Mark Collard, Bernard Wood; How reliable are human phylogenetic hypotheses? quote: .. existing phylogenetic hypotheses about human evolution are unlikely to be reliable http://www.pnas.org/content/97/9/5003.abstract
  2. ↑ Leakey, Richard (1994). The Origin of Humankind. Science Masters Series. New York, NY: Basic Books. pp. 87–89. ISBN 0465053130.

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
commons: Антрапагенез на Вікісховішчы
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Антрапагенез&oldid=4714059"