Islles Marianes del Norte

El primer européu que vio l'archipiélagu foi Fernando de Magallanes en 1521, que desembarcó na islla de Guam y reclamó les islles para'l Rei d'España, bautizando les islles como «Islles de los Lladrones». Darréu, el nome del archipiélagu camudóse como homenaxe a la reina consorte d'España, Mariana d'Austria, que vivió nel sieglu XVII, dómina na que llegó la colonización española a la so mayor estensión. Güei, políticamente, Guam (la islla más meridional) ye un territoriu separáu del restu del archipiélagu, ente que les demás Islles Marianes formen una mancomunidá llamada Islles Marianes del Norte (Northern Mariana Islands).

Los primeros europeos qu'algamaron la zona de les Islles Marianes fueron Fernando de Magallanes y Juan Sebastián Elcano, quienes desembarcaron en Guam en 1521. En 1565, les islles pasaron a depender d'España. Nel sieglu XVII fueron evanxelizaes polos xesuites, col beatu Diego Luis de San Vitores al frente.

L'archipiélagu de les Marianes foi afayáu l'añu de 1521 por Magallanes, bautizándoles col nome de Islles de los Lladrones. Nel añu de 1668 establecióse una misión de xesuites, atopando per parte de los habitantes de les islles una actitú contraria, tamién nesi añu camudó'l nome de la islla pol de Marianes, n'homenaxe a Mariana d'Austria, la muyer del rei Felipe IV d'España.

Gran parte de la población nativa^[1] finó o emigró mientres les guerres hispanu-marianes que la so duración foi de 30 años, siendo repoblada más tarde por nativos d'otres islles de la Micronesia. Caltiénense de la dómina misionera española les ruines de la «Old Spanish Tower Church» en Saipán, de la «Old San José Bell Tower» en Tinián y de la Casa Real» en Rota.

Tres la so derrota na Guerra d'España y Estaos Xuníos, España hubo de ceder Guam a Estaos Xuníos en 1898, vendiendo al añu siguiente'l restu de les Marianes a Alemaña (xunto coles Carolines). Cola derrota alemana na I Guerra Mundial y la perda de les sos colonies, Xapón ocupó les islles so mandatu de la Sociedá de Naciones, tresformándoles nuna fortaleza militar. Mientres la Segunda Guerra Mundial, les tropes d'Estaos Xuníos desembarcaron nes islles el 15 de xunu de 1944 y tres una llucha de trés selmanes, conocida como la batalla de Saipán, ocuparon les islles. Rematada la Segunda guerra mundial, la Organización de les Naciones Xuníes dio les Marianes, n'estatutu de fideicomisu, a los Estaos Xuníos d'América. Mientres la década de los 70, los sos habitantes prefirieron nun independizase, permaneciendo como dependencia de los Estaos Xuníos, siendo los sos habitantes ciudadanos d'Estaos Xuníos. El 1 de xineru de 1978 foi aprobada la constitución del so estatutu actual. En 1986 l'entós presidente de los Estaos Xuníos, Ronald Reagan, proclamó'l dominiu d'Estaos Xuníos sobre les Marianes del Norte y los sos residentes pasaron a ser ciudadanos d'Estaos Xuníos de plenu derechu. En 1990 el Conseyu de Seguridá de Naciones Xuníes concluyó formalmente el so protectoráu.

•   Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Islles Marianes del Norte.

•   Sitiu web oficial (n'inglés)

•   Islles Marianes del Norte n'OpenStreetMap.