Isla de Man
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
A Isla de Man (Ellan Vannin en manés, Isle of Man en anglés) ye una chicota isla d'a mar d'Irlanda que forma, con a isla de Gran Bretanya, a isla d'Irlanda y atras islas, l'archipelago d'as Islas Britanicas. Perteneixe a la Corona d'o Reino Uniu (British Crown Dependency), y no depende asinas formalment d'o Reino Uniu (ni tampoco fa parte formalment d'a Unión Europea). A isla tién una superficie de 572 km² y una población de 80.000 habitants, alto u baixo. L'himno nacional ye O halloo nyn ghooie composato por William Henry Gill (1839-1923).
| Isla de Man Ellan Vannin Isle of Man | |||||
| Dependencia d'a Corona britanica | |||||
| |||||
| Lema: Quocunque Jeceris Stabit | |||||
| Himno: O halloo nyn ghooie | |||||
| Entidat | Dependencia d'a Corona britanica | ||||
| Capital • Población |
Doolish 26.218 | ||||
| Ciudat mas poblada | Doolish | ||||
| Idioma oficial | Anglés y manés | ||||
| Establimiento -Establita |
1765 | ||||
| Superficie • Total • Augua |
Pos. 190 572 km² 0 | ||||
| Gubierno • Reina |
Monarquía Isabel II | ||||
| Población • Total (1960) • Densidat |
Pos. 201 48 441 hab. 131,2 hab/km² | ||||
| PIB (nominal) • Total • PIB per capita |
Pos. 182 $2.719 millons $35.000 | ||||
| Zona horaria | UTC | ||||
| 'Identificadors • Internet • ' |
.im Codigo ISO | ||||
| Prefixo telefonico | +44-1481 | ||||
| Moneda | Libra esterlina | ||||
 | |||||
| Miembro de: Posesión d'a Corona Britanica | |||||
Parla
editarTradicionalment se i charraba o manés, si bien o suyo zaguer fablant nativo morió en 1974, y agora i domina l'anglés (a tamas d'os intentos de revivir-la).
Historia
editarEn a Edat de Fierro y en primerías de l'Edat Meya estió un territorio purament celta, encara que cuan i plegoron os vikingos establioron o Reino de Man y as Islas con muita influencia d'os anglo-saxons. O sistema politico que i establioron se basaba en o dito Tynwald, que hue contina existindo, convertindo-se asinas en o Parlamento mas antigo d'o mundo.
Cultura
editarOs maneses tienen una tradición cultural mixta celta y escandinava. Se considera que Man fa parte d'as ditas Nacions celtas, con Irlanda, Cornualla, Irlanda, Bretanya, Escocia y Galas.
Esporte
editarA competición mas destacata d'a isla ye a TT Isla de Man, que ye una cursa motociclista considerata d'as mas periglosas d'o mundo con mas de 200 muertos mientres as suyas edicions. Ista cursa principió a fer-se en l'anyo 1907 y estió puntuable ta o Campionato d'o Mundo de Motociclismo dende l'anyo 1946 dica 1976 ininterrumpidament.
Vinclos externos
editar- Se veigan as imáchens de Commons sobre Isla de Man.
- (en) Guía d'a Isla de Man.
.svg){kind=link}
| Estaus d'Europa |
| Abkhasia3 | Albania | Alemanya | Andorra | Armenia2 | Austria | Azerbaichán1 | Belarrusia | Belchica | Bosnia y Herzegovina | Bulgaria | Cazaquistán1 | Croacia | Cheorchia1 | Chipre2 | Chipre d'o Norte2, 3 | Chequia | Dinamarca | Eslovaquia | Eslovenia | Espanya1 | Estonia | Finlandia | Francia1 | Grecia | Hongría | Islandia | Irlanda | Italia1 | Kosovo3 | Letonia | Liechtenstein | Lituania | Luxemburgo | Macedonya d'o Norte | Malta | Moldavia | Mónegue | Montenegro | Noruega | Osetia d'o Sud3 | Países Baixos | Polonia | Portugal | Reino Uniu | Rumanía | Rusia1 | San Marino | Serbia | Suecia | Suiza | Transnistria3 | Turquía1 | Ucraína | Vaticano |
| Dependencias: Åland | Akrotiri y Dhekelia | Chibraltar | Guernési | Isla de Man | Islas Feroe | Jèrri | Svalbard |
| 1 Parti d'o suyo territorio ye difuera d'Europa. 2 Se troba en Asia, pero tien relacions historico-culturals con Europa. 3 Parcialment reconoixiu. 4 No reconoixito |