Gelderland
| |||||
| |||||
| |||||
| 'Oôdstad | Arnem | ||||
| Commissaoris van de Konieng |
Henri Lenferink (PvdA, wnd.) | ||||
| Belangriekste godsdienst(en) | protestant (27%), katteliek (21%) | ||||
| Belangriekste streektaele(n) | Veluws, Achter'oeks, Zuud-Gelders (o.a. Betuws, Liemers), Sallands | ||||
| Oppervlakte - Totaol - Land - Waeter |
eêrste 5.136 km² 4.960 km² 176 km² | ||||
| Inweuners - Totaol - Bevolkiengsdichteid |
vierde 2.149.000 (2024) 433 inw./km² | ||||
| Gemeênten | 51 | ||||
| Volkslied | Ons Gelderland | ||||
| Officiële website | www.gelderland.nl | ||||
Gelderland (Nedersaksisch: Gelderlaand) is 'n provincie van Nederland die a in 't oôssen van 't land leit. Ze hrenst an Limburg, Noord-Braebant, Zuud-'Olland, Utrecht, Flevoland, Overiessel en Duutsland. Oôdstad me nie de hroste plekke is Arnem.
Heografie
[bewerk | brontekst bewerken]A je kiekt nae 't oppervlak van Gelderland is 't d'n hroste provincie van Nederland. De hroste stad in Gelderland is Nijmegen 'evolgd deur d'n oôdstad Arnem en Aepeldoorn. Aore hroote plekke bin Ede, Barneveld, Zutphen, Tiel en Doetinchem.
Hrofweg kan je Gelderland is drie deêle opsplitsen.
- D'n Betuwe, bekend om zien fruut en Flupje van Tiel.
- De Veluwe waora de meêste bossen van Nederland staene.
- D'n Achteroek wat a veural agrarisch is.
Aore Gelderse hebieden bin ut Riek van Nijmegen, ut Land van Maos en Waol, de Liemers, de Gelderse vallei, d'n Bommelerwaerd en d'n Iesselvallei.
Gelderland wor doorkruust deur de Rien mie zien aftakkingen Waol en Iessel. De Maos vormt d'n hrens mie Noord-Braebant. De hoôgste punten binne de Torenberg en de Aerdmansberg bie Aepeldoorn (107 meter boven NAP) en de Posbank bie Rhenen (110 meter boven NAP). Zou Limburg nie bie Nederland ‘ebleve binne in 1815 dan zouwe dit de hoôgste punten van Nederland weze.
Inweunerantal
[bewerk | brontekst bewerken]D' ontwikkelieng van 't inweunerantal:[1]
- 1850 — 365.000
- 1900 — 567.000
- 1950 — 1.078.000
- 1960 — 1.267.000
- 1970 — 1.506.000
- 1980 — 1.694.000
- 1990 — 1.804.000
- 2000 — 1.919.000
- 2010 — 1.999.000
- 2020 — 2.086.000
- 2024 — 2.149.000
Politiek en bestier
[bewerk | brontekst bewerken]Provincie
[bewerk | brontekst bewerken]De Provinciaole Staeten van Gelderland è 55 zeêtels (vò 2011 waeren dat 'r 53). Sins de verkieziengen van maerte 2023 is de verdeêlienge zoô:[2]
Oliefkleur bin partijen van Gedeputeêrde Staeten.
| Uutslag Staetenverkieziengen | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Partij | 2023 | 2019 | 2015 | 2011 | 2007 | ||
| BBB | 14 | ||||||
| VVD | 6 | 8 | 9 | 11 | 9 | ||
| PvdA | 5 | 5 | 6 | 9 | 10 | ||
| GL | 5 | 6 | 3 | 4 | 3 | ||
| CDA | 4 | 7 | 9 | 9 | 15 | ||
| CU | 3 | 4 | 4 | 3 | 4 | ||
| D66 | 3 | 4 | 7 | 4 | 1 | ||
| SGP | 3 | 3 | 3 | 2 | 3 | ||
| PvdD | 2 | 2 | 2 | 1 | 1 | ||
| PVV | 2 | 3 | 5 | 6 | |||
| Volt | 2 | ||||||
| JA21 | 2 | ||||||
| SP | 2 | 3 | 6 | 5 | 7 | ||
| FVD | 1 | 8 | |||||
| 50+ | 1 | 2 | 1 | 1 | |||
| Zeêtels | 55 | 55 | 55 | 55 | 53 | ||
| Coalitie | 30 | 30 | 31 | 33 | 29 | ||
| Opkomst | 64% | 59% | 50% | 59% | 49% | ||
Gemeênten
[bewerk | brontekst bewerken]Sins 2019 ei Gelderland 51 gemeênten.
|
|
|
Noôten
[bewerk | brontekst bewerken]Lienks nae buten
[bewerk | brontekst bewerken]
.jpg)
| |
|---|---|
Noord-Braebant | Noord-'Olland | Overiessel | Utrecht | Zeêland | Zuud-'Olland |