awaitî
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Do viebe « waitî », avou l’ betchete « a- » des viebes, adon racuzinåve avou l' inglès « await » et l' francès « aguets ».
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /a.wɛː.ˈtiː/ /a.wɛː.ˈte/ /a.wɛː.ˈtɪ/ (betchfessî ai)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /a.wɛː.ˈtiː/
- Ricepeures : a·wai·tî
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | awaite |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | awaitîz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | awaitans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | awaitnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | awaitrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | awaitive |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | awaite |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | awaitî |
Ôtes codjowaedjes | come waitî |
awaitî
- (viebe å coplemint) waitî a catchete po vey cwè, po sorprinde ene sakî ou ene sacwè.
- Awaitî pal clitchete di l' ouxh. — Motî Forir (fråze rifondowe).
- Li tchet k' awaite li sori. — Motî Forir (fråze rifondowe). & — Motî Haust (fråze rifondowe).
- I nos awaite pa l' bawete. — Motî Haust (fråze rifondowe).
- Li pus grande di hardiyesses,
C' esteut del loukî, et sovint,
Il åreut stî ene djournêye a s' finiesse,
Po l' awaitî; i n' fjheut pus rén.— Henri Simon, "Fåt bate li fiér tant qu’il èst tchaud" (1884) (fråze rifondowe). - Po reyussi s' côp, il awaite lonmint les tchivrous et leus åbitudes. — Serge Fontaine (fråze rifondowe).
- Les rotchîs riyèt dvins leu båbe,
Les oujheas l' awaitèt, curieus. — Martin Lejeune, "Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune" p. 103, "Trop′ èhåstés !" (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) corwaitî, cwaizyî po vey çou ki s' pôreut passer.
- Dj' a metou l' tchå sol feu et l' vijhene li vénrè d' tins-in-tins awaitî.
- waitî håre et hote po vey s' on dandjî aspite.
- Dj' awaitrè sol tins k' t' irès-st al marôde. — Motî Haust (fråze rifondowe).
- (v. sins coplemint) esse todi avou des djins ki vôrént bén esse tot seus.
- Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.
Parintaedje
[candjî]- awaite
- awaiteu, awaitaedje
- Loukîz a : « waitî »
Sinonimeye
[candjî]waitî sins esse veyou
esse todi avou des djins ki vôrént bén esse tot seus
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]waitî a catchete po vey cwè, po sorprinde ene sakî ou ene sacwè
corwaitî, cwaizyî po vey çou ki s' pôreut passer
- Francès : surveiller (fr), jeter un coup d’œil (fr)
waitî håre et hote po vey s' on dandjî aspite
- Francès : être aux aguets (fr), à l’affut (fr), faire le guet (fr)
awaitî
- Francès : chaperonner (fr), jouer les anges gardiens (fr)